Το ντοκιμαντέρ οι «Αζήτητοι» είχε αποσπάσει το Βραβείο Κοινού φέτος στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Το 2019 το ντοκιμαντέρ της Μαριάννας Οικονόμου «Οταν ο Βάγκνερ συνάντησε τις ντομάτες» απέσπασε το βραβείο της Διεθνούς Ενωσης Κριτικών της FIPRESCI στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Πέντε χρόνια μετά η σκηνοθέτρια επέστρεψε στο φεστιβάλ με ακόμη μια ανθρωποκεντρική δημιουργία με τίτλο «Οι αζήτητοι» που προέκυψε τυχαία. Πριν από μερικά χρόνια σε ένα από τα κτίρια του νοσοκομείου «Σωτηρία» λόγω μιας διαρροής οι υπεύθυνοι αναγκάστηκαν να ρίξουν έναν τοίχο, ο οποίος έκρυβε ένα μέρος όπου ήταν στοιβαγμένες παλιές βαλίτσες που περιείχαν φυλαγμένα ρούχα, φωτογραφίες κι άλλα αντικείμενα. Οι εργάτες άρχισαν να τα πετάνε, μέχρι που η πράξη τους έγινε αντιληπτή από μερικές ράφτρες που εργάζονταν στον τρίτο όροφο του ίδιου κτιρίου.
Κανείς δεν ξέρει ποιοι ήταν
«Ηταν μεγάλη τύχη αυτό» μας είχε πει η σκηνοθέτρια, «καθώς αυτές οι γυναίκες σταμάτησαν το απορριμματοφόρο πριν πάει στη χωματερή κι έσωσαν έναν πραγματικό ιστορικό θησαυρό. Φώναξαν τότε κάποιους ανθρώπους του νοσοκομείου (κάποιοι γιατροί, μια νοσηλεύτρια κ.ά.) που ενδιαφέρονται για τα παλιά κειμήλια και μάλιστα προσπαθούν να στήσουν ένα μικρό μουσείο εκεί κι έγινε σωστή εκτίμηση της κατάστασης». Πίσω από αυτήν την αποκάλυψη, όμως, κρύβεται μια αληθινή τραγωδία που παραλίγο να μη γίνει καν γνωστή. Αποκαλύφθηκε ότι αυτά τα υπάρχοντα ανήκαν σε εκατοντάδες φυματικούς που πέθαναν στο νοσοκομείο μεταξύ 1945 και 1975 και κανείς δεν τους αναζήτησε. Ούτε τα υπάρχοντά τους αλλά ούτε τη σορό τους. Κι ως εκ τούτου τάφηκαν ανώνυμα σε ομαδικούς τάφους σε ειδικό χώρο μες στο «Σωτηρία». «Κανείς δεν ξέρει ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι καθώς το όνομά τους δεν είναι καταγραμμένο πουθενά» εξηγούσε η κ. Οικονόμου καταλήγοντας: «Είναι σαν να εξαφανίστηκαν. Ή, ακόμη χειρότερα, σαν να μην υπήρξαν ποτέ. Θεωρήσαμε χρέος μας λοιπόν να μιλήσουμε γι’ αυτούς τους ανθρώπους και να προσπαθήσουμε να ανασύρουμε κάποιες από τις ιστορίες τους με βάση τα στοιχεία που εντοπίσαμε στις βαλίτσες αυτές».
Η πρόσβαση στο υλικό
Πρωταγωνιστές του φιλμ είναι αυτοί οι αόρατοι άνθρωποι. Η έρευνα της κ. Οικονόμου και των συνεργατών της κατέληξε σε χρήσιμα συμπεράσματα καθώς διαπιστώθηκε πως αρκετοί από αυτούς ήταν άποροι. Επίσης ήταν άνθρωποι από διαφορετικά μέρη της Ελλάδας, από την επαρχία αλλά και από απομονωμένα νησιά. Η μεγάλη δυσκολία που αντιμετώπισε η σκηνοθέτρια ήταν να αποκτήσει πρόσβαση στα αντικείμενα αυτά και της πήρε αρκετούς μήνες μέχρι να πάρει τη σχετική άδεια από τη διεύθυνση του νοσοκομείου. Ομως μετά όλα κύλησαν ομαλά και στη συνέχεια το μεγάλο ζήτημα για εκείνη ήταν να βρει τον κατάλληλο τρόπο για να ζωντανέψει αυτούς τους άτυχους ανθρώπους. Με το φιλμ «Οι αζήτητοι» που προβάλλεται στον Δαναό από τις 19 Σεπτεμβρίου εγκαινιάζεται η νέα σεζόν του CineDoc.
