Στην Πρόβα: Είδαμε την «Κόρη του λοχαγού» -Ένας ύμνος στην αγάπη

Λίγες ημέρες πριν την πρεμιέρα είδαμε πρόβα της παράστασης «Η Κόρη του Λοχαγού» του Αλεξάντρ Σεργκέγιεβιτς Πούσκιν, στο Σύγχρονο Θέατρο, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ασπιώτη.

Όταν ήμασταν παιδιά παίζαμε πόλεμο στις γειτονιές για να δούμε ποιος θα κάνει κουμάντο. Για όπλα είχαμε κουτάλες και τα άλογα μας ήταν από σκουπόξυλα. Όταν νύχτωνε έβγαιναν στο δρόμο οι μανάδες μας και μας φώναζαν να γυρίσουμε σπίτι. Εξαντλημένοι από το παιχνίδι επιστρέφαμε αγκαλιασμένοι και αυτή ήταν η μεγαλύτερη νίκη μας. Τα λάφυρα ήταν οι φίλοι μας και σε αυτούς ορκιζόμασταν πως ό,τι και να γίνει στις δικές μας γειτονιές όλοι οι άνθρωποι θα είναι ευπρόσδεκτοι. Στα όνειρα μας όλοι ήμασταν αθάνατοι και ξέραμε πως η αγάπη είναι πιο δυνατή από το σκοτάδι.

Το έργο

Μάλλον τη δύναμη της αγάπης είχε στο μυαλό του και ο Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν όταν το 1836 δημοσίευσε στο λογοτεχνικό περιοδικό Sovremennik τη νουβέλα «Η κόρη του λοχαγού». Ο κορυφαίος της ρωσικής λογοτεχνίας παράλληλα με τη συγγραφή του ιστορικού κειμένου η «Ιστορία του Πουγκατσώφ» έγραψε και το μυθιστόρημα η «Κόρη του λοχαγού» που περιγράφει τον έρωτα του Πιοτρ Αντρέγιεβιτς Γκρινιόφ και της Μαρία Μιρόνοβα που παγιδεύτηκαν στην εξέγερση του Κοζάκου αταμανού Εμέλιαν Πουγκατσώφ, την περίοδο 1773-1774, κατά της Μεγάλης Αικατερίνης, τσαρίνας, της Ρωσίας.

Πρόκειται για το μοναδικό μυθιστόρημα που ολοκλήρωσε ποτέ ο Αλεξάντρ Πούσκιν και διαδραματίζεται στις στέπες, νότια των Ουραλίων. Ένας έρωτας που άνθησε μέσα στη φρίκη του πολέμου και δικαιώθηκε από την αστείρευτη και ανεξάντλητη πίστη δύο ανθρώπων πως η αγάπη μπορεί να νικήσει τα πάντα, όπως ακριβώς πιστεύαμε και παιδιά.

Η πρόβα

Όταν έφτασα στο Σύγχρονο θέατρο, όπου θα κάνει πρεμιέρα στις 23 Οκτωβρίου, η «Κόρη του λοχαγού» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ασπιώτη, η πρόβα δεν είχε ξεκινήσει ακόμη. Πάνω στη σκηνή ο Σταύρος Σβήγκος μαζί με τον Παντελή Δεντάκη και τον Μιχάλη Οικονόμου δούλευαν τη σκηνή της άμαξας. Αριστερά της σκηνής η Θάλεια Σταματέλου και η Μαριάμ Ρουχάτζ δοκίμαζαν τα μουσικά όργανα σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο που είναι ορατός από την πλατεία. Ο σκηνοθέτης μαζί με τη χορογράφο Σεσίλ Μικρούτσικου και τον υπεύθυνο για τα φώτα, Τάσο Παλιορούτα, έδιναν τις τελευταίες οδηγίες.

«Η Κόρη του λοχαγού είναι μια ιστορία που πρέπει να ακουστεί»

Αν έπρεπε να περιγράψω με μια λέξη τα πρώτα λεπτά της γνωριμίας μου με την «Κόρη του λοχαγού» αυτό θα ήταν σίγουρα έκπληξη. Η σκηνοθετική και δραματουργική σύλληψη του Κωνσταντίνου Ασπιώτη ζωντανεύει με τον πιο ευφάνταστο και γενναίο τρόπο μια ιστορία που μοιάζει σαν να έχει βγει από το πιο ρομαντικό παραμύθι χωρίς όμως να παραλείπει τίποτα από τη φρίκη του πολέμου. Όπως μου εξομολογείται ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης η γνωριμία του με το έργο έγινε με αναπάντεχο τρόπο όπως ξαφνικά και αναπάντεχα συμβαίνουν τα περισσότερα υπέροχα στη ζωή μας: «Η αλήθεια είναι πως το έργο δεν το γνώριζα. Επιστρέφοντας από βόλτα στα Εξάρχεια πέρασα από την πλατεία και έπεσα πάνω σε ένα πάγκο με μεταχειρισμένα βιβλία. Όπως τα έψαχνα έπεσε το βλέμμα μου πάνω στην «Κόρη του λοχαγού». Μου έκανε τεράστια εντύπωση ο τίτλος και μετά είδα το όνομα του Πούσκιν, που τον θεωρώ πατέρα της λογοτεχνίας. Αγοράζω το βιβλίο και πηγαίνοντας σπίτι το διάβασα σχεδόν αμέσως. Μου είχε γίνει ήδη πρόταση από το Σύγχρονο Θέατρο να συνεργαστούμε και ήμουν σε αναζήτηση έργου. Υπάρχουν πολλά σπουδαία έργα αλλά ακόμα δεν είχα προσανατολιστεί κάπου. Μόλις διάβασα την «Κόρη του λοχαγού» το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα είναι πως εδώ έχουμε μια πολύ ωραία ιστορία που ο έρωτας και η καλοσύνη είναι πάνω από όλα. Είναι η δύναμη που θα νικήσει όλες τις ασχήμιες που ζούμε και δυστυχώς είναι πολλά τα δυσάρεστα που συμβαίνουν γύρω μας. Εδώ έχουμε έναν έρωτα που γράφτηκε παράλληλα με έναν πόλεμο και τον νίκησε. Σίγουρα αυτή είναι μια ιστορία που πρέπει να ακουστεί».

Η μαγεία του θεάτρου σε μια παράσταση

Υπάρχει κάτι που αναμφίβολα κατατάσσει την «Κόρη του λοχαγού» στις παραστάσεις που πρέπει κάποιος να δει. Δεν είναι μόνο το σπουδαίο κείμενο του Αλεξάντρ Πούσκιν που πρώτη φορά παρουσιάζεται στην Ελλάδα αλλά είναι και η σύλληψη του Κωνσταντίνου Ασπιώτη που κατάφερε μαζί με έναν εξαιρετικό θίασο να χωρέσει σε μια παράσταση όλη τη μαγεία του θεάτρου. Μουσικά όργανα που μετατρέπονται σε όπλα, σχήματα που δημιουργούν γέφυρες, καθίσματα που γίνονται άλογα και πέντε ηθοποιοί που ό,τι αγγίζουν αναπνέει μέσα από τα υλικά του ίδιου του θεάτρου. Ο κάθε ηθοποιός, εκτός των βασικών ρόλων, ενσαρκώνει όλους τους χαρακτήρες του έργου που μεταμορφώνονται μπροστά στα μάτια του θεατή. Τα πάντα ακροβατούν μεταξύ πραγματικότητας και ψευδαίσθησης καταθέτοντας μια τολμηρή σκηνοθεσία.

Τίποτα τυχαίο δεν υπάρχει σε αυτή την δραματουργική ανάγνωση του Κωνσταντίνου Ασπιώτη που ξορκίζει τη θλίψη της εποχής μας με τα όπλα που απλόχερα του δίνει η τέχνη του θεάτρου. Το αποτέλεσμα είναι να καταφέρει να μεταφέρει στη σκηνή ένα έργο που βρίθει εξωτερικών σκηνών, με τα ατελείωτα τοπία των Ουραλίων Όρων, χωρίς να του ξεφύγει σπιθαμή ουσίας τόσο στην αφήγηση όσο και στην σκηνική αποτύπωση παραδίδοντας ένα έργο ύμνο στην αγάπη.