Λίγες ημέρες πριν την επίσημη πρεμιέρα της παράστασης «True West» του Σαμ Σέπαρντ στις 9 Οκτωβρίου, στο Θέατρο Χώρα, παρακολουθήσαμε πρόβα και συνομιλήσαμε με την σκηνοθέτρια της παράστασης Έλενα Καρακούλη.
Παρασκευή βράδυ και έχοντας ήδη καθυστερήσει φτάνω στο Θέατρο Χώρα όπου η σκηνοθέτρια και συγγραφέας Έλενα Καρακούλη και ο Νίκος Βλασόπουλος δοκιμάζουν τα φώτα. Ο Νίκος Ψαρράς και ο Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης βρίσκονται πάνω στη σκηνή ενώ στην πλατεία κάθονται η Αλεξάνδρα Παντελάκη και ο Νέστορας Κοψίδας συζητώντας για το έργο.
Ξέρω πως η Έλενα Καρακούλη θα νιώσει αμήχανα με τον τίτλο συγγραφέας αλλά όταν το βιβλίο της «Δέκα τρόποι να εκτεθείς» μόλις πήρε τον δρόμο για τα ράφια των βιβλιοπωλείων από τις Εκδόσεις Καστανιώτη έχει κάθε λόγο να είναι χαρούμενη και να φέρνει γλυκά να μας κερνάει στην πρόβα. Δεν ξέρω αν έφτασε λίγο πιο κοντά στο δικό της όνειρο αλλά ο ενθουσιασμός της έμοιαζε σαν μικρού παιδιού μπροστά από χριστουγεννιάτικο δέντρο. Και μπορεί να μην είναι η πρώτη φορά που εκτίθεται στο κοινό αλλά όπως όλα δείχνουν είναι κάτι που το ήθελε πολύ.
Διαβάστε επίσης: Σημείο αναφοράς στην κουλτούρα των κόμικς το φεστιβάλ Chaniartoon
Στην πρόβα
Στο True West, ο Σαμ Σέπαρντ έγραψε μια ιστορία για τον διαρκή αγώνα των ανθρώπων να γίνουν ευτυχισμένοι. Για τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες του έργου το αμερικανικό όνειρο στέκει σαν φάντασμα που τους έχει στοιχειώσει όπως και η μνήμη του αλκοολικού πατέρα τους που τους εγκατέλειψε μαζί με μια μητέρα που ζει σε έναν δικό της κόσμο, αποκομμένη από τα ίδια της τα παιδιά. Ο Λη, ο μεγάλος αδερφός, είναι ένας τυχοδιώκτης που κάνει κλοπές για να ζήσει και αγαπάει τη γη. Ο μικρός αδερφός Όστιν, οικογενειάρχης και επαγγελματίας συγγραφέας κινηματογραφικών σεναρίων, φαίνεται να είναι πιο κοντά στο αμερικανικό όνειρο κι όμως δεν είναι αρκετό για να είναι ευτυχισμένος. Η παρουσία του Σολ, παραγωγού του Χόλυγουντ έρχεται να ταράξει τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες ανατρέποντας τα πάντα.
Διαβάστε επίσης: Αντώνης Καφετζόπουλος – Μιχάλης Τιτόπουλος: «Στο έντεχνο υπάρχει πολλή μούφα»
«Ψάχνουν τη δική τους Δύση κι ας ξέρουν πως έχει πεθάνει»
Για την σκηνοθέτρια το True West υπήρξε ένα ξόρκι του ίδιου του συγγραφέα για να αντιμετωπίσει το παρελθόν του: «Το True West πρόκειται για το πιο βιογραφικό έργο του Σέπαρντ. Ο συγγραφέας αποκαλούσε τον πατέρα του «αφοσιωμένο αλκοολικό». Σε όλα του τα έργα η θεματολογία κινείται γύρω από την ματαίωση και την αναζήτηση της ταυτότητας. Το κυνήγι της ευτυχίας και η κατάκτησή της έρχεται ως αποτέλεσμα που δεν επιβραβεύει, αλλά αποδεικνύει το ποιος είσαι. Το αμερικανικό όνειρο και οι ψευδαισθήσεις του δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια φευγαλέα δικαιολογία για τις επιλογές μας. Είτε αυτές μας δικαιώνουν είτε όχι. Ο Όστιν και ο Λη παλεύουν να αποδείξουν ποιοι είναι. Προσπαθούν να ξεφύγουν από το βάρος της μνήμης ενός πατέρα που μπορεί να έχει φύγει. Ο Σέπαρντ θίγει πυρηνικά ζητήματα στο έργο. Αγγίζει περιοχές που μας είναι παντελώς άγνωστες. Τα αδέρφια επιστρέφουν μετά από πέντε χρόνια στο πατρικό τους κι ακόμα αναζητούν τον δικό τους τόπο ύπαρξης που τελικά είναι ο τόπος που ζούσε ο πατέρας τους. Ακόμα ψάχνουν τη δική τους Δύση κι ας παραδέχονται και οι ίδιοι δια στόματος Όστιν πως «Όλο αυτό με τη Δύση δεν υπάρχει πια. Έχει πεθάνει».
Διαβάστε επίσης: Ο Νίκος Καραθάνος στο Documento: «Από μικρός σκέφτομαι θύελλες θαυμαστές»
«Γυάλινος κόσμος-Παρίσι , Τέξας»-Δραματουργικές συγγένειες
Στη μεταφορά της Έλενας Καρακούλη επί σκηνής υπάρχει ακόμη ένας χαρακτήρας. Ένας άνθρωπος που παίζει μουσική και που στην πραγματικότητα συμβολίζει τον απόντα πατέρα. Δύο αδέρφια εγκλωβισμένα στις ζωές που έχουν και αυτές που θα ήθελαν να ζήσουν. Μια μητέρα που δεν τους αφήνει να ενηλικιωθούν κι ένας εξωτερικός επισκέπτης που λειτουργεί ο καταλύτης. Στον «Γυάλινο κόσμο» του Τενεσί Ουίλιαμς πάλι η μνήμη παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Μια ακροβασία μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου. Για αυτό και η Έλενα Καρακούλη σκηνοθετικά ακολουθεί τον δρόμο του ποιητικού ρεαλισμού για να φωτίσει τα σκοτάδια και τις αντιφάσεις του έργου: «Υπάρχει ο σκληρός ρεαλιστικός πυρήνας όπου κυριαρχούν τα πραγματολογικά στοιχεία του έργου και υπάρχει και ο ποιητικός που ο Σέπαρντ μάλλον τον είχε ανάγκη για να ζήσει ή μάλλον για να επιβιώσει. Η λοξή ματιά σε αυτό που φαίνεται και αυτό που ανασαίνει κάτω από τις καταστάσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που είδατε στη σκηνή να υπάρχει μια μικρότερη σκηνή, σαν βάθρο, όπου τα δύο αδέρφια και μόνο αυτά τραγουδούν ή παίζουν τους τραγουδιστές. Είναι σαν παιχνίδι που αφορά εκείνους και τον πατέρα τους και όσο και αν προσπαθούν να ξεφύγουν από την κληρονομία τους εκείνη βρίσκει τον τρόπο να βρει τη χαραμάδα για το μέσα τους. Μπορεί ο πατέρας τους να έφυγε οι δύο τους όμως δεν απελευθερωθεί. Μπορεί να μην είναι κάδρο όπως στον «Γυάλινο κόσμο» αλλά είναι ένας άνθρωπος που παίζει μουσική και όχι οποιαδήποτε μουσική. Δεν ξέρω αν αναγνωρίσατε το μουσικό θέμα από το «Paris, Texas» του Βιμ Βέντερς σε σενάριο του Σαμ Σέπαρντ. Όλοι είναι παρόντες στην παράστασή μας».
Διαβάστε επίσης: Νέες ταινίες: Ένας «λαμπερός» Τζόκερ
Διαβάστε επίσης: Κριτική θεάτρου: Η… αποσυναρμολόγηση του Ουίλιαμ Σαίξπηρ
Φεύγοντας από το θέατρο υπάρχει μια σκηνή που -μεταξύ άλλων- μου έμεινε στο μυαλό. Είναι λίγο μετά τα μισά του έργου, όταν τα δυο αδέρφια, ο Όστιν και ο Λη, αλλάζουν ρόλους. Ο συγγραφέας γίνεται διαρρήκτης και ο διαρρήκτης συγγραφέας. Η σκηνοθέτρια με έναν πολύ εύστοχο τρόπο αποδίδει αυτή τη συνθήκη. Τα δύο αδέρφια αλλάζουν φορώντας ο ένας τα ρούχα του άλλου και είναι η στιγμή που καταλαβαίνουμε πως τα δυο πρόσωπα θα μπορούσαν να είναι ένα και κάτω από τα ρούχα τους να κρύβουν τον απόντα πατέρα τους. Γιατί όπως πολύ αυθόρμητα και ίσως και λίγο συνωμοτικά παραδεχτήκαμε με την Έλενα Καρακούλη η μνήμη, οι τόποι και οι άνθρωποι που συναντήσαμε στη ζωή μας είναι κομμάτι δικό μας και όσο και αν προσπαθούμε να το αφήσουμε πίσω μας εκείνο πάντα θα βρίσκει τον τρόπο να επιστρέφει.
INFO
Επεξεργασία−Σκηνοθεσία Έλενα Καρακούλη
Σκηνογράφος Κωνσταντίνος Σκουρλέτης
Ενδυματολόγος Εβελίνα Δαρζέντα
Μουσική Θοδωρής Οικονόμου
Κίνηση Φαίδρα Σούτου
Σχεδιασμός φωτισμών Νίκος Βλασόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη Ανθή Φουντά
Βοηθός σκηνογράφου Δήμητρα Σαρρή
Παίζουν: Νίκος Ψαρράς, Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης Νέστορας Κοψιδάς, Αλεξάνδρα Παντελάκη
Μουσικός επί σκηνής Μίκης Παντελούς
Από 9 Οκτωβρίου στο Θέατρο χώρα