Στη δίνη των αποκαλύψεων των Pandora Papers εξακολουθεί να στροβιλίζεται η Κύπρος. Οπως αποκαλύφθηκε, το δικηγορικό γραφείο που ίδρυσε ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, το οποίο εξακολουθεί να φέρει το όνομά του, φαίνεται ότι απέκρυψε τα περιουσιακά στοιχεία του αμφιλεγόμενου Ρώσου δισεκατομμυριούχου Λεονίντ Λεμπέντεφ, ο οποίος κατηγορείται μεταξύ άλλων για υπεξαίρεση ύψους εκατομμυρίων δολαρίων. Δεν είναι όμως το μοναδικό σκάνδαλο που ακουμπά τον Κύπριο πρόεδρο.
Κι αυτό γιατί νέα δημοσιεύματα που βασίζονται στα Pandora Papers εμπλέκουν το όνομα του Μαλαισιανού δισεκατομμυριούχου Τζο Τάεκ Λόου, ο οποίος έχει λάβει «χρυσό» κυπριακό διαβατήριο και κατηγορείται για υπεξαίρεση 4,5 δισ. δολαρίων. Η εμπλοκή του ονόματος του επιχειρηματία σε τεράστια τραπεζική απάτη δισεκατομμυρίων δολαρίων υπενθυμίζει ξανά πόσο διάτρητο ήταν το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων επενδυτών στην Κύπρο και εντείνει τα ερωτήματα σχετικά με το γεγονός ότι πολιτογραφήθηκαν πρόσωπα που ήταν γνωστό πως βρίσκονταν ακόμη και υπό ποινική διερεύνηση.
Υπεξαίρεση 1,8 δισ. δολαρίων
Ξετυλίγοντας το κουβάρι που αφορά την εμπλοκή του Τζο Τάεκ Λόου πέφτουμε στον Γκρεγκόρι Ιβάνοβιτς Μπεντζάμοφ, Ρώσο τραπεζίτη, που όπως προκύπτει από δημοσίευμα του Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP), το οποίο βασίζεται στις αποκαλύψεις των Pandora Papers, «χρησιμοποίησε εταιρείες και καταπιστεύματα τα οποία δημιουργήθηκαν από μια εξέχουσα κυπριακή δικηγορική εταιρεία για να μετατοπίσει και να αποκρύψει περιουσιακά του στοιχεία, ενώ ο ίδιος ήταν φυγόδικος».
Η επίμαχη δικηγορική εταιρεία είναι η Δημήτριος Α. Δημητριάδης ΔΕΠΕ, γνωστή κι ως Dadlaw, η οποία σύμφωνα με το δημοσίευμα «βοήθησε τον Μπεντζάμοφ και την αδερφή του Λαρίσα Μάρκους να θέσουν παρελθοντική ημερομηνία για τη μεταβίβαση μιας εταιρείας, σε μια κίνηση που ειδικοί υποστηρίζουν ότι μπορεί να σχεδιάστηκε ώστε να κρατήσει περιουσιακά στοιχεία μακριά από τα χέρια των ρωσικών αρχών». Η Λαρίσα Μάρκους, η οποία με τον αδερφό της ήταν συνιδιοκτήτρια της ρωσικής τράπεζας Vneshprombank, συνελήφθη το 2015. Τον Μάιο του 2017 δήλωσε ένοχη για την υπεξαίρεση 1,8 δισ. δολαρίων από το πιστωτικό ίδρυμα και καταδικάστηκε σε φυλάκιση εννέα χρόνων, ποινή που μετέπειτα μειώθηκε κατά έξι μήνες. Οι ρωσικές αρχές προσπαθούν ακόμη και σήμερα να κατασχέσουν περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στη Μάρκους και στον Μπεντζάμοφ, που επίσης εμπλέκεται στην απάτη.
«Περίπλοκο σχέδιο μεταφοράς δεκάδων εκατομμυρίων»
Ο Μπεντζάμοφ κατόρθωσε να φύγει από τη Ρωσία τον Δεκέμβριο του 2015, λίγο πριν από τη σύλληψη της αδερφής του. Αρχικά κρατήθηκε στο Μονακό κατόπιν αιτήματος έκδοσης από τη Ρωσία, αργότερα όμως αφέθηκε ελεύθερος και έφυγε προς το Λονδίνο. Τον Ιούνιο του 2021 ο Γιούρι Ισάεφ, γενικός διευθυντής της ρωσικής υπηρεσίας ασφάλισης καταθέσεων, δήλωσε ότι ο οργανισμός συνεχίζει να αναζητά κρυφά περιουσιακά στοιχεία προκειμένου να καλύψει τις υποχρεώσεις της Vneshprombank, οι οποίες είχαν αυξηθεί κατά 3 δισ. δολάρια.
Η απάτη όμως δεν σταματάει εκεί, αφού σύμφωνα με τα Pandora Papers «τα έγγραφα ρίχνουν φως στο πώς ο Μπεντζάμοφ μπορεί να μετέφερε κάποια από τα κλεμμένα τραπεζικά κεφάλαια. Αρχεία και συμφωνίες της εταιρείας δείχνουν πως αυτός και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν ένα περίπλοκο σχέδιο μεταφοράς δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων σε όλο τον κόσμο. Η απάτη περιλάμβανε κάτι που φαίνεται να ήταν μια σειρά συνδεδεμένων δανείων, τα οποία συχνά διατυπώνονταν αόριστα και περιλάμβαναν εκπληκτικά ασαφείς όρους αποπληρωμής και περιόδους δανείων ή ακόμη και λανθασμένα γράμματα στα ονόματα των μερών».
Ανάκληση τραπεζικής άδειας στη Ρωσία
Τα έγγραφα φαίνεται να στοιχειοθετούν ότι η επιχειρηματική σχέση του Μπεντζάμοφ με την κυπριακή δικηγορική εταιρεία Dadlaw άρχισε το 2010 και συνεχίστηκε μέχρι το καλοκαίρι του 2019. Από τα μέσα του 2019 «οι υπάλληλοι του δικηγορικού γραφείου παραιτήθηκαν από διευθυντές σε όλες τις εταιρείες που συνδέονται με τα δύο αδέρφια».
Το σκάνδαλο επηρέασε και την ίδια τη ρωσική τράπεζα, αφού τον Ιανουάριο του 2016 διαπιστώθηκε έλλειμμα 2,3 δισ. δολαρίων στον ισολογισμό της και η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας ανακάλεσε την τραπεζική της άδεια. Μεταξύ αυτών που επλήγησαν από την κατάρρευση της Vneshprombank συμπεριλαμβάνονταν μέλη της ρωσικής κυβέρνησης, κρατικών οργανισμών ακόμη και της ρωσικής ορθόδοξης εκκλησίας.
Μέτοχοι στην τράπεζα μετέφεραν τα χρήματα του Λόου
Στην υπόθεση όμως εμπλέκεται και το όνομα του Μαλαισιανού δισεκατομμυριούχου Τζο Λόου, που έλαβε ένα από τα «χρυσά» κυπριακά διαβατήρια, αλλά αποτελεί και έναν από τους πλέον καταζητούμενους ανθρώπους παγκοσμίως, αφού κατηγορείται ως ιθύνων νους πίσω από την υπεξαίρεση 4,5 δισ. δολαρίων από μαλαισιανό οικονομικό αναπτυξιακό fund γνωστό ως 1MDB. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα malaysianow.com, που επικαλείται τα Pandora Papers, τα έγγραφα φαίνεται πως στοιχειοθετούν ότι «δυο fund που εδρεύουν στο Κουρακάο, τα οποία μετέφεραν χρήματα του 1MDB, το Enterprise Emergine Markets Fund (EMMF) και το Cistenique Investment Fund, ενεπλάκησαν σε τεράστια οικονομικά σκάνδαλα στη Ρωσία και την Ινδία από το 2009 έως το 2015».
Τα συγκεκριμένα funds, τα οποία φέρονται να μετέφεραν τα χρήματα που υπέκλεψε ο Λόου, εμφανίζονται βάσει του ίδιου δημοσιεύματος να συνδέονται με τη ρωσική τράπεζα Vneshprombank, αφού, όπως αναγράφεται, «λέγεται πως το EMMF και το Cistenique, και τα δυο με μετοχές στην τράπεζα Vneshprombank, συνδέονται με την υπεξαίρεση 2 δισ. δολαρίων που οδήγησαν στο κλείσιμο της τράπεζας, στη σκιά ενός τεράστιου σκανδάλου όπου δάνεια κατέληγαν σε εταιρείες-“κελύφη”».