Η κυβέρνηση αυξάνει τους συντελεστές αλλά μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές, ώστε να αποφύγει το πολιτικό κόστος
Ηταν γνωστό ότι θα έρχονταν και πριν από τις βουλευτικές εκλογές. Τις είχε προαναγγείλει η ανάθεση μελέτης στο ΙΟΒΕ εκ μέρους του υπουργείου Οικονομικών για αλλαγές στη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων. Αν και είχε ολοκληρωθεί, παρέμενε κρυφή για να μη χαλάσει η προεκλογική εικόνα της ΝΔ.
Τις είχαν προαναγγείλει επίσης οι συστάσεις της Κομισιόν μετά τις εκλογές: «Υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ των χαμηλών εισοδημάτων που δηλώνουν οι αυτοαπασχολούμενοι και της αύξησης του τζίρου που καταγράφεται σε ορισμένους κλάδους, ώστε εκ τούτου πρέπει να βρεθούν τρόποι να αυξηθεί η συμμετοχή των ελευθέρων επαγγελματιών στα φορολογικά βάρη». Επομένως, για να διασφαλιστεί η επιστροφή της χώρας στη δημοσιονομική ορθοδοξία και να προκύψουν τα απαιτούμενα πλεονάσματα, «πρέπει να γίνουν αλλαγές στη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών».
Τις είχε προαναγγείλει ακόμη και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδoς Γιάννης Στουρνάρας με τις δηλώσεις του που συνόδευσαν την παράδοση της Ενδιάμεσης Εκθεσης της ΤτΕ για τη Νομισματική Πολιτική 2023 στον πρόεδρο της Βουλής. «Εχουμε συνολικά δηλωμένα 80 δισ. εισοδήματα, αλλά η κατανάλωση φτάνει τα 140 δισ. χωρίς μείωση των αποταμιεύσεων, κατά συνέπεια τα εισοδήματα που φοροδιαφεύγουν είναι τουλάχιστον 60 δισ. ευρώ» είχε πει ο διοικητής της ΤτΕ, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα παραμένει πρωταθλήτρια Ευρώπης στη φοροδιαφυγή και ότι αποτελεί προτεραιότητα ο περιορισμός της μέσω της αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Σιγή ιχθύος
Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν κανείς δεν εξεπλάγη όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης σήκωσε στη ΔΕΘ τη σημαία του αγώνα κατά της φοροδιαφυγής ανακοινώνοντας μέτρα όπως η επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών σε όλη την αγορά και ο περιορισμός της χρήσης μετρητών, η καθολική εφαρμογή ηλεκτρονικών τιμολογίων και βιβλίων, η διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές έως την άνοιξη του 2024 – η αποτελεσματικότητα των οποίων πάντως αμφισβητείται.
Για τις πολυσυζητούμενες αλλαγές όμως στη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών, συγκεκριμένα για την αύξησή της, ο πρωθυπουργός δεν είπε λέξη και παρέπεμψε στο υπουργείο Οικονομικών. Μέσα στην εβδομάδα οι υπουργοί του οικονομικού επιτελείου, που εξειδίκευσαν τα μέτρα της ΔΕΘ σε συνέντευξη Τύπου, απέφυγαν κάθε αναφορά στο επίμαχο θέμα. Εικάζεται ότι η κυβέρνηση αποφάσισε ότι οι δυσάρεστες ανακοινώσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες, που στη συντριπτική τους πλειονότητα ψηφίζουν ΝΔ, πρέπει να πάρουν μια μικρή αναβολή ώσπου να γίνουν οι αυτοδιοικητικές εκλογές.
Αντί για ανακοινώσεις, λοιπόν, το υπουργείο Οικονομικών επανέφερε τις γνωστές πρακτικές από τα χρόνια των μνημονίων, φτιάχνοντας κλίμα με ένα… επικοινωνιακό μασάζ προς όλες τις κατευθύνσεις, προκειμένου να δείξει ότι πολλές επαγγελματικές κατηγορίες, από ιδιοκτήτες μπαρ μέχρι γιατρούς, φοροδιαφεύγουν ασύστολα και για να πείσει τον κόσμο ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι συστηματικοί φοροφυγάδες καθώς δεν είναι δυνατό οι μισοί εξ αυτών να ζουν πράγματι με 300 ευρώ τον μήνα, όπως δείχνει το γεγονός ότι το 55,2% εξ αυτών δηλώνει ετήσια εισοδήματα έως 5.000 ευρώ.
Οι δύο αλλαγές
Η απόφαση για ριζικές αλλαγές στη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών είναι ωστόσο ειλημμένη και σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών θα περιλαμβάνονται: • Αλλαγές στη φορολογική κλίμακα με αύξηση του συντελεστή για τα εισοδήματα ως 10.000 ευρώ. Σήμερα ο συντελεστής για τα καθαρά κέρδη ως 10.000 ετησίως που δηλώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι 9% και ο στόχος είναι να αυξηθεί στο 1520%. Αντίθετα, μάλλον θα μείνουν αμετάβλητοι οι συντελεστές 22% και 28% με τους οποίους φορολογούνται τα κλιμάκια εισοδήματος 10.000-20.000 ευρώ και 20.000-30.000 αντίστοιχα. • Δραστικό περιορισμό των δαπανών που εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα. Η βασική ιδέα είναι στο νέο σύστημα να αναγνωρίζονται προς έκπτωση μόνο όσες δαπάνες είναι απαραίτητες για την παραγωγική δραστηριότητα που ασκεί ο κάθε υπόχρεος επαγγελματίας και μόνο εφόσον έχουν περάσει μέσα από το MyDATA και να καταργηθεί η αναγνώριση κάθε δαπάνης που πληρώνεται με μετρητά. Ο εμφανής στόχος αυτής της αλλαγής είναι να περιοριστεί η διαφορά ανάμεσα στα ακαθάριστα και τα καθαρά έσοδα που δηλώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, ώστε να αυξηθούν τα καθαρά τους έσοδα (δηλαδή τα δηλωμένα κέρδη) επί των οποίων επιβάλλεται η φορολογία και, εντέλει, με την κατάλληλη αύξηση των φορολογικών συντελεστών να συνεισφέρουν περισσότερα στο δημόσιο ταμείο.
Θυσία όσοι τα φέρνουν δύσκολα βόλτα
Οι ανακοινώσεις για το νέο σύστημα φορολογίας των ελεύθερων επαγγελματιών θα γίνουν κατά τα φαινόμενα μες στο φθινόπωρο, αλλά μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές και θα ισχύσουν για τα εισοδήματα που θα δηλωθούν το 2024. Δεν αποκλείεται μάλιστα, αναφέρουν πηγές του ΥΠΟΙΚ, η κυβέρνηση να συνοδεύσει την αύξηση των φορολογικών συντελεστών για τα εισοδήματα έως 10.000 ευρώ με μείωση των υψηλών συντελεστών 36% και 44% που ισχύουν σήμερα για τα υψηλά εισοδήματα της τάξης των 30.000-40.000 ευρώ και από 40.000 ευρώ και πάνω, αντίστοιχα, προκειμένου να σώσει ό,τι μπορεί από την εικόνα της ΝΔ ως «πολιτικής δύναμης που απελευθερώνει την οικονομία μέσω της μείωσης της φορολογίας».
Η πολιτική αυτή επιλογή, αν ωστόσο επιβεβαιωθεί, πέραν του ότι ευνοεί τους λίγους «επιτυχημένους» σε βάρος των πολλών που τα φέρνουν δύσκολα πέρα, θυσιάζει και τα λίγα στοιχεία προοδευτικής φορολογίας που έχουν απομείνει στο ελληνικό φορολογικό σύστημα – είναι ήδη υπέρ το δέον κοινωνικά άδικο, λόγω της πολύ μεγάλης συμβολής των έμμεσων φόρων στα συνολικά έσοδα, οι οποίοι επιβαρύνουν υπερβολικά τα χαμηλότερα εισοδήματα.
