Μια επικίνδυνη εικόνα «τέλειας ζωής» πλασάρει το πιο ραγδαία διαδιδόμενο τα τελευταία χρόνια μέσο κοινωνικής δικτύωσης
«Το Instagram είναι ένα εργοστάσιο γελοίων ψευδών που δημιουργήθηκε για να μας κάνει όλους να αισθανόμαστε ανεπαρκείς» έγραψε ο Νέιθαν από το Κάρντιφ της Ουαλίας κάτω από φωτογραφία διάσημης μπλόγκερ στο γνωστό μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Και συγκέντρωσε την «αποδοχή» χιλιάδων χρηστών.
Στη φωτογραφία απεικονίζεται η κοπέλα χαμογελαστή, με μακιγιάζ και μαλλί κομμωτηρίου να κάθεται στο κρεβάτι της με ένα πιάτο φράουλες, κρέπες, δυο τεράστια μπουκέτα μπαλόνια σε σχήμα καρδιάς και στο φόντο μια «Καλημέρα» χαραγμένη σε πινακάκι. Η λεζάντα έγραφε: «Η καλή μέρα ξεκινά με χαμόγελο και θετική σκέψη».
Το Instagram είναι μια διαδικτυακή κοινότητα η οποία βασίζεται στην κοινοποίηση εικόνων. Κύριος τρόπος αλληλεπίδρασης είναι ένα διπλό χτύπημα στην οθόνη για να δηλώσει κανείς ότι του αρέσει η φωτογραφία που βλέπει την εκάστοτε στιγμή. Οι πιο δημοφιλείς τείνουν να είναι αυτές που παρουσιάζουν κάτι όμορφο και θετικό, σε αντίθεση με το Twitter, έτερο μέσο κοινωνικής δικτύωσης που βασίζεται στον γραπτό λόγο, στο οποίο οι προσβολές έχουν την πρωτοκαθεδρία.
Ωστόσο, για όλο και περισσότερους χρήστες αλλά και ειδικούς σε θέματα ψυχικής υγείας αυτή η θετικότητα του Instagram συνιστά πρόβλημα. «Ενθαρρύνει τους χρήστες να παρουσιάσουν μια αισιόδοξη, ελκυστική εικόνα την οποία άλλοι μπορεί να θεωρήσουν στην καλύτερη περίπτωση παραπλανητική και στη χειρότερη βλαβερή» υποστηρίζει σε άρθρο του στον «Guardian» ο Αλεξ Χερν και εξηγεί: «Το Instagram σε κάνει να ανησυχείς ότι όλοι είναι τέλειοι. Εκτός από σένα».
«Κανείς δεν δείχνει ωραίος συνέχεια, κανείς δεν είναι πάντα ευτυχισμένος. Οταν περνάω δύσκολα, αναστατώνομαι πολύ βλέποντας άλλους να έχουν την “τέλεια” ζωή» λέει ο 25άχρονος Αντνάν, Σύριος που ζει στο Κέιπ Τάουν, αλλά ομολογεί: «Νιώθω κι εγώ ενοχές που προσπαθώ να παρουσιάσω [μόνο] την καλύτερη πλευρά της ζωής μου στους άλλους».
Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε το 2017 η Βασιλική Εταιρεία για τη Δημόσια Υγεία του Ηνωμένου Βασιλείου, το Instagram επηρεάζει αρνητικά –περισσότερο από κάθε άλλο κοινωνικό δίκτυο– την ποιότητα του ύπνου, την ψυχολογία των χρηστών για το σώμα τους και τον φόβο του κοινωνικού αποκλεισμού.
Από το 2016, τέσσερα χρόνια αφότου η πλατφόρμα αγοράστηκε από το Facebook, οι χρήστες δεν βλέπουν αντιπροσωπευτικό δείγμα των φωτογραφιών αλλά κυρίως τις πιο δημοφιλείς. Η αλλαγή αυτή πυροδότησε έναν άκρατο ανταγωνισμό μεταξύ των χρηστών οι οποίοι υπερέβαλλαν προωθώντας μια εξωραϊσμένη εικόνα της καθημερινότητάς τους ελέω περισσότερων likes.
Κάπου εκεί εισέρχεται και η διαφήμιση μέσω των λεγόμενων «influencers», των χρηστών που έχουν μεγάλο αριθμό «ακολούθων». Το 70% των κορυφαίων επώνυμων εμπορικών εταιρειών έχουν ήδη στραφεί στο μάρκετινγκ μέσω influencers. Μόνο το 2018 δόθηκαν 2 δισ. ευρώ για τον σκοπό αυτό.
Η λύση που προτείνουν οι ειδικοί για να αποδράσουν οι νέοι από τη «ροζ φυλακή» του Instagram είναι απλή όσο και δύσκολη: ο περιορισμός της χρήσης του, αν όχι η πλήρης εγκατάλειψή του για ένα «δοκιμαστικό» χρονικό διάστημα λίγων μηνών.
