Στις αρχές του καινούργιου χρόνου θα ξεκινήσει η μετεγκατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (ΕΒΕ) στο καινούργιο της «σπίτι», στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), στο Φάληρο.
«H μετεγκατάσταση είναι ορόσημο για την Εθνική Βιβλιοθήκη και σηματοδοτεί τη μετάβαση στη νέα ψηφιακή εποχή της καινοτομίας και της εξωστρέφειας», λέει ο δρ Φίλιππος Τσιμπόγλου, γενικός διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ο Φ. Τσιμπόγλου μιλάει επίσης για τις οικονομικές ανάγκες της ΕΒΕ στο νέο περιβάλλον της, για την προετοιμασία της αναβάθμισης των υπηρεσιών της, όπως και για τις καινούργιες δράσεις που σκοπεύει να αναλάβει.
Ερ.: Πότε ακριβώς προβλέπετε να αρχίσει η μεταφορά της Εθνικής Βιβλιοθήκης και πόσος καιρός υπολογίζετε πως θα χρειαστεί για την ολοκλήρωσή της; Τι γίνεται με το σχετικό νομοσχέδιο που πρόκειται σύντομα να κατατεθεί στη Βουλή;
Απ.: Σύμφωνα με τον ισχύοντα προγραμματισμό, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αναμένεται να παραλάβει οριστικά το έργο από τον κατασκευαστή στα τέλη του 2016. Στις 31/12 θα ξεκινήσει η διαδικασία παραλαβής του έργου από το Ελληνικό Δημόσιο, η οποία προβλέπεται να ολοκληρωθεί σε 60 ημέρες. Από εκείνη τη στιγμή, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος θα έχει έξι μήνες για να ολοκληρώσει τη μετεγκατάσταση και δύο μήνες δοκιμαστικής λειτουργίας στο νέο κτίριο.
Το προσχέδιο των νομοθετικών ρυθμίσεων που απαιτούνται για την λειτουργία των νέων υπηρεσιών, τον εκσυγχρονισμό της ΕΒΕ και τις απαιτήσεις σε προσωπικό, έχει υποβληθεί από το Εφορευτικό Συμβούλιο στο υπουργείο Παιδείας, το οποίο το επεξεργάζεται και αναμένεται να το υποβάλει άμεσα για διαβούλευση και ψήφιση από τη Βουλή.
Ερ.: Υπάρχουν ελλείψεις ή εκκρεμότητες που μένουν ακόμη να λυθούν ως προς την προετοιμασία της μεταφοράς; Γίνονται ήδη ή σχεδιάζετε να γίνουν στο μέλλον κάποιες πρόβες;
Απ.: Η προετοιμασία της μετεγκατάστασης άρχισε πρακτικά το καλοκαίρι του 2014 με τη δωρεά των 5 εκατομμυρίων από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και την έκτακτη κρατική επιχορήγηση των 5,2 εκατομμυρίων ευρώ. Εκπονήθηκε το σχέδιο υλοποίησης της μετεγκατάστασης με το οποίο ορίστηκαν χρονοδιαγράμματα και κόστος ανάπτυξης πέντε δράσεων και σαράντα συνολικά έργων. Η προετοιμασία δεν αφορά απλώς την τοποθέτηση βιβλίων σε κιβώτια και τη μεταφορά τους στο νέο κτίριο, αλλά συμπεριλαμβάνει το σχεδιασμό και υλοποίηση μιας ευρείας γκάμας νέων, αναβαθμισμένων υπηρεσιών, οι οποίες αποτελούν κεντρικές υπηρεσίες μιας Εθνικής Βιβλιοθήκης.
Αναφορικά με τις πρόβες, όπως προαναφέρθηκε, θα υπάρξουν δύο μήνες δοκιμαστικής λειτουργίας στο νέο κτίριο ώστε να έχουν εντοπιστεί και επιλυθεί οποιαδήποτε ζητήματα προκύψουν πριν η ΕΒΕ ανοίξει επίσημα τις πόρτες της στους αναγνώστες.
Ερ.: Πόσες χιλιάδες βιβλία θα καλύψει η μεταφορά; Υπάρχουν κάποιες θεματικές κατηγορίες ή χρονικές περίοδοι που θα προηγηθούν;
Απ.: Η μεταφορά θα καλύψει το σύνολο της συλλογής, η οποία σε ό,τι αφορά τα βιβλία και τους τόμους περιοδικών υπολογίζεται σε 750.000. Σχετικά με τις υπόλοιπες συλλογές (χειρόγραφα, συλλογή πολυτίμων, χάρτες, χαρακτικά) θα υπάρξει ειδική μέριμνα και προγραμματισμός. Η σειρά μεταφοράς θα καθοριστεί από ένα σύνολο παραγόντων, όπως οι καιρικές συνθήκες, οι συνθήκες υγρασίας, η ροή των εργασιών στα δύο κτίρια κ.λπ.
Ερ.: Το υπουργείο Παιδείας μελετά τις οικονομικές ανάγκες της Εθνικής Βιβλιοθήκης για το διάστημα 2018-2020. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται αυτή η διαδικασία και ποιους τομείς περιλαμβάνει;
Απ.: Έχουμε πολύ σημαντικές και εποικοδομητικές συναντήσεις. Έχει ήδη ξεκινήσει ο διάλογος για τα εν λόγω ζητήματα και έχει ζητηθεί από την ΕΒΕ να καταθέσει ένα σχέδιο προϋπολογισμού με τις ανάγκες της. Για το επόμενο διάστημα το νομικό καθεστώς της ΕΒΕ παραμένει το ΝΠΔΔ. Βρισκόμαστε στη διαδικασία διαβούλευσης, ώστε να εκσυγχρονιστεί βάσει των τελευταίων εξελίξεων στις επιστήμες της βιβλιοθηκονομίας και της πληροφόρησης αλλά και των νέων υπηρεσιών που θα παρέχει η ΕΒΕ στο νέο κτίριο. Στο πλαίσιο αυτό θα εκσυγχρονιστεί και ο Οργανισμός-Κανονισμός της ΕΒΕ αλλά και η Διοικητική Δομή και το Οργανόγραμμα.
Ερ.: Πώς θα βοηθήσουν οι νέες τεχνολογίες την Εθνική Βιβλιοθήκη μετά την εγκατάστασή της;
Απ.: Με τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και την έκτακτη κρατική επιχορήγηση, ένα μεγάλο εύρος υπηρεσιών που δεν είχαν έως τώρα αναπτυχθεί, εντάσσονται στην πορεία της Βιβλιοθήκης προς τη νέα της εποχή. Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος αναλαμβάνει πλέον το ρόλο του διαχειριστή του Συλλογικού Καταλόγου των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Αναπτύσσουμε την Πλατφόρμα Ψηφιακών Συλλογών στην οποία εντάσσονται, σε πρώτη φάση, οι συλλογές των ψηφιοποιημένων χειρογράφων, εφημερίδων και επετηρίδων. Όπως όλες οι Εθνικές Βιβλιοθήκες του κόσμου, καταγράφουμε και αρχειοθετούμε τον ελληνικό Ιστό με σκοπό τη διατήρηση της online εθνικής κληρονομιάς. Ήδη έχουμε χάσει είκοσι χρόνια διαδικτυακής ιστορίας στην Ελλάδα και είμαστε υπόλογοι στις επόμενες γενιές. Αναπτύσσουμε, επίσης, ηλεκτρονική εφαρμογή για την κατά νόμο κατάθεση. Οι εκδότες θα έχουν τη δυνατότητα, συμπληρώνοντας μια απλή φόρμα, να αποστείλουν ηλεκτρονικά σε λίγα λεπτά τα αντίτυπα των εκδόσεών τους. Μετά από μία δεκαετία περίπου, η Εθνική Βιβλιοθήκη εμπλουτίζει τις συλλογές της. Συνεργάζεται με τον εκδοτικό οίκο De Gruyter και αποκτά περισσότερα από 900 έντυπα και ηλεκτρονικά βιβλία, με έμφαση στις ελληνικές σπουδές, τα οποία προορίζονται για το ερευνητικό τμήμα της. Οι ερευνητές θα έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων που θα παρέχονται αποκλειστικά και μόνο από την ΕΒΕ. Επιπλέον, οι ψηφιακές λειτουργίες αναβαθμίζονται με νέο εξοπλισμό μικροφωτογράφησης και ψηφιοποίησης, όπως σαρωτές, ρομποτικοί σαρωτές κ.ά.
Ερ.: Ποια είναι τα πρώτα σας σχέδια για τη λειτουργία και τις δράσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης στον καινούργιο της χώρο;
Απ.: H μετεγκατάσταση είναι ορόσημο για την Εθνική Βιβλιοθήκη και σηματοδοτεί τη μετάβαση στη νέα ψηφιακή εποχή της καινοτομίας και της εξωστρέφειας. Οι νέες εγκαταστάσεις του Κέντρου Πολιτισμού του ΚΠΙΣΝ περιλαμβάνουν κατάλληλα διαμορφωμένα θησαυροφυλάκια και πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια για τη σωστή διαφύλαξη, συντήρηση και ψηφιοποίηση χειρογράφων, παλαίτυπων και άλλων πολύτιμων συλλογών. Η Εθνική Βιβλιοθήκη ετοιμάζεται να υποδεχθεί τους αναγνώστες της στο νέο λαμπρό κτίριο και διευρύνει τη δράση της με υπηρεσίες δανεισμού έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού, με νέες ποικίλες συλλογές και τεχνολογικά μέσα, προσφέροντας σε όλους ανοιχτή πρόσβαση στην πληροφορία και τη γνώση. Το νέο δανειστικό τμήμα της Εθνικής Βιβλιοθήκης θα παρέχει υπηρεσίες σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, δημοτικού και σε εφήβους με ένα ευρύ φάσμα εκπαιδευτικών και διαδραστικών προγραμμάτων. Θα περιλαμβάνει, επίσης, αίθουσα προβολών, στούντιο κινηματογράφησης, στούντιο μουσικής ενώ στα σχέδιά μας είναι και η λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού.
Κατά τη διάρκεια των γιορτών η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος εγκαινίασε τις πρώτες εκδηλώσεις της στο νέο της σπίτι, καλωσορίζοντας μικρούς και μεγάλους με ξεχωριστές ιστορίες από τις συλλογές της. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν το τριήμερο των Χριστουγέννων και θα συνεχιστούν μέχρι και την Πρωτοχρονιά με τη συμμετοχή συγγραφέων, τραγουδιστών, ηθοποιών, δημοσιογράφων και βιβλιοθηκονόμων. Την ημέρα της Πρωτοχρονιάς η Στεφανία Γουλιώτη θα διαβάσει «Το ποντικάκι που ήθελε να αγγίξει ένα αστεράκι» του Ευγένιου Τριβιζά και ο Μανώλης Μαυροματάκης το «Στο Χριστό στο Κάστρο» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Στο μεταξύ, μέχρι τις 15 Ιανουαρίου θα λειτουργήσει στον ίδιο χώρο το Δέντρο των Ευχών του Δικτύου Ελληνικών Βιβλιοθηκών. Πρόκειται για το αποτέλεσμα 100 εργαστηρίων που πραγματοποιήθηκαν σε βιβλιοθήκες και σχολεία σε όλη την Ελλάδα με το συντονισμό της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Η δράση ενέπνευσε χιλιάδες παιδιά να κατασκευάσουν πρωτότυπες ευχές για το νέο έτος. αξιοποιώντας λέξεις από αποσπάσματα βιβλίων. Οι δημιουργίες τους κατέφθασαν ταχυδρομικώς στο Βαλλιάνειο (το παλαιό) κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης και οι ευχές αποτελούν το πρώτο υλικό που κάνει ποδαρικό στις νέες εγκαταστάσεις.
