Κατατίθεται σήμερα το σχέδιο νόμου του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, που περιλαμβάνει αλλαγές στην οργάνωση και τη λειτουργία της ανώτατης Εκπαίδευσης.
Σύμφωνα με το υπουργείο, το νομοσχέδιο, που συνιστά μία «ολοκληρωμένη θεσμική παρέμβαση στην οργάνωση των ΑΕΙ», θα εισαχθεί στην Ολομέλεια προς συζήτηση στις 31 Ιουλίου. Τα περισσότερα από όσα προβλέπονται στο νομοσχέδιο είναι γνωστά και δεν «κρύβονται» μεγάλες αλλαγές σε σχέση με τα όσα είχε ανακοινώσει το υπουργείο.
Ρύθμιση για το άσυλο στα ΑΕΙ
Αναλυτικά, στο σχέδιο νόμου, αναγνωρίζεται το ακαδημαϊκό άσυλο (άρθρο 3) και ορίζονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες επιτρέπεται η επέμβαση δημόσιας δύναμης στους χώρους των ΑΕΙ αυτεπαγγέλτως, χωρίς απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου.
«Επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ επιτρέπεται αυτεπαγγέλτως σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής και ύστερα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου, σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση. Οι ανωτέρω περιορισμοί δεν ισχύουν για επεμβάσεις του Πυροσβεστικού Σώματος και επεμβάσεις σε περιπτώσεις τροχαίων ατυχημάτων» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο νομοσχέδιο.
Ακόμη, καθορίζεται η διαδικασία ανάδειξης πρύτανη και αντιπρυτάνεων, με ξεχωριστά ψηφοδέλτια.
Ρυθμίσεις για τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών
Στη συνέχεια, ρυθμίζεται η λειτουργία Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ). Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει δοθεί από πλευράς υπουργείου, στο ζήτημα των τελών των ΠΜΣ και γι΄ αυτό, τίθενται περιορισμοί σε σειρά άρθρων του νομοσχεδίου, ούτως ώστε το αντίτιμο που δίνουν οι φοιτητές να κυμαίνεται «εντός λογικών ορίων» και να λαμβάνονται υπόψη εισοδηματικά κριτήρια. «Τέλη φοίτησης επιβάλλονται μόνο αν είναι απολύτως αναγκαίο για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών των ΠΜΣ, ενώ τα αδικαιολόγητα υψηλά τέλη φοίτησης ελέγχονται από τον υπουργό» αναφέρεται στο νομοσχέδιο.
Επίσης, με το άρθρο 35 του σχεδίου νόμου, κατοχυρώνεται η πρόσβαση των υποψηφίων στον δεύτερο κύκλο σπουδών, ανεξαρτήτως της οικονομικής τους δυνατότητας. Προβλέπεται, δηλαδή, η υποχρέωση των ΑΕΙ να διασφαλίζουν την πρόσβαση όλων των φοιτητών που πληρούν τα ακαδημαϊκά κριτήρια στα ΠΜΣ, ανεξάρτητα της οικονομικής τους κατάστασης.
Έτσι, κατοχυρώνεται το δικαίωμα δωρεάν φοίτησης σε μεταπτυχιακά, τα οποία έχουν τέλη φοίτησης, για υποψηφίους με χαμηλά εισοδήματα. Το όριο εισοδήματος που θέτει η διάταξη είναι το εβδομήντα τοις εκατό (70%) του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου ισοδύναμου εισοδήματος και δεν πρέπει να το υπερβαίνει ούτε το οικογενειακό, ούτε το ατομικό εισόδημα του φοιτητή, εάν έχει.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι φοιτητές που απαλλάσσονται τελών φοίτησης δεν θα υπερβαίνουν το 30% του συνολικού αριθμού εισακτέων στο ΠΜΣ, σε αντίθεση με το 40%, που είχε ανακοινωθεί αρχικά.
Ειδικότερα, χρήση του δικαιώματος απαλλαγής από φοιτητή με χαμηλά εισοδήματα, γίνεται για την εισαγωγή και φοίτηση σε ένα μόνο μεταπτυχιακό πρόγραμμα και, αρχικά, η απαλλαγή χορηγείται κατά τα δύο πρώτα εξάμηνα. Για να συνεχίσει να τυγχάνει απαλλαγής ο φοιτητής, πρέπει να έχει και καλή επίδοση, όπως αυτή προσδιορίζεται στον Εσωτερικό Κανονισμό ΠΜΣ.
Η αίτηση απαλλαγής από τα τέλη φοίτησης προβλέπεται να υποβάλλεται ύστερα από την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής των υποψηφίων και οι φοιτητές επιλέγονται να φοιτήσουν στα ΠΜΣ βάσει ακαδημαϊκών κριτηρίων.
Πέραν της απαλλαγής, ωστόσο, ορίζεται ότι και τα Ιδρύματα μπορούν να χορηγούν υποτροφίες σε φοιτητές με ακαδημαϊκά κριτήρια.
Εξάλλου, καθορίζεται ότι «αναγκαία προϋπόθεση» για την επιλογή ενός φοιτητή σε μεταπτυχιακό, εκτός των ακαδημαϊκών κριτηρίων που προβλέπονται στον εκάστοτε Κανονισμό, είναι η γνώση μίας ακόμη γλώσσας, πλέον της γλώσσας διεξαγωγής του ΠΜΣ.
Παράλληλα, στο νομοσχέδιο έχουν ενταχθεί ρυθμίσεις σχετικά με τους διδάσκοντες στα μεταπτυχιακά. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα, με απόφαση του υπουργού, να οργανώνονται διδακτορικές σπουδές και από Τμήματα ΤΕΙ.
Ακόμη, ορίζεται ότι προσμετρείται θετικά από το υπουργείο κατά την επιχορήγηση των ιδρυμάτων, η λειτουργία ΠΜΣ χωρίς τέλη φοίτησης, ενώ παράλληλα τα ΑΕΙ οφείλουν να αναρτούν κάθε χρόνο στην ιστοσελίδα τους απολογισμό εσόδων- εξόδων, με αναγραφή της κατανομής των δαπανών ανά κατηγορία. Επίσης, παράλληλα με τις ήδη υφιστάμενες διαδικασίες αξιολόγησης, ορίζεται η αξιολόγηση κάθε μαθήματος και διδάσκοντος από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές, καθώς επίσης και η εξωτερική αξιολόγηση από Επιστημονική Συμβουλευτική Επιτροπή (ΕΣΕ), η οποία αποτελείται από αξιολογητές (καθηγητές, ερευνητές κλπ) που δεν διδάσκουν σε μεταπτυχιακό της οικείας Σχολής.
Σχετικά με τη μετάβαση στο νέο καθεστώς των ΠΜΣ, από το σχέδιο νόμου προβλέπεται ότι για το ακαδημαϊκό έτος 2018-19 «είναι αναγκαία η ίδρυση νέων ή η επανίδρυση των ήδη υφιστάμενων ΠΜΣ», σύμφωνα με τη νέα διαδικασία ίδρυσης ΠΜΣ που προβλέπει το νομοσχέδιο. Για τους ήδη εγγεγραμμένους φοιτητές, εξασφαλίζεται η συνέχιση και ολοκλήρωση της φοίτησης.
Ειδικότερα, όσον αφορά στα πτυχία των ΑΕΙ πενταετούς τουλάχιστον φοίτησης, ορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την αναγνώρισή τους ως «ενιαίοι και αδιάσπαστοι τίτλοι σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου». Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο νομοσχέδιο, «πρόκειται για αναγνώριση επιπλέον ακαδημαϊκών προσόντων στους αποφοίτους των Τμημάτων ή Σχολών των ΑΕΙ, που πληρούν τις προϋποθέσεις».
