Η«Μήδεια» του Φρανκ Κάστορφ είναι η πιο ιντριγκαδόρικη παράσταση του φετινού καλοκαιριού. Το όνομα του σκηνοθέτη, ιστορικού διευθυντή της βερολινέζικης Φολκσμπίνε που σφράγισε με τις παραστάσεις του το «γερμανικό στιλ», είναι αρκετό για να δημιουργήσει προσδοκίες. Στην παράσταση θα δούμε πέντε διαφορετικές Μήδειες (Στεφανία Γουλιώτη, Σοφία Κόκκαλη, Μαρία Ναυπλιώτου, Αγγελική Παπούλια, Ευδοκία Ρουμελιώτη), πέντε πρόσωπα της γυναίκας που προδόθηκε, απειλήθηκε με εξορία και σκότωσε τα παιδιά της. Η Στεφανία Γουλιώτη, η οποία είχε μια εξαιρετική χρονιά με το «Maestro» και έχει ξεκινήσει εντατικές πρόβες με τον Φρανκ Κάστορφ, δεν πιστεύει στο άνευρο θέατρο αλλά στην τέχνη που σοκάρει και τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια του κοινού.
«Πρώτα καταστρέφω και μετά συνθέτω» είπε ο Φρανκ Κάστορφ για τη «Μήδειά» του. Τι έχετε αποκομίσει από τη μέχρι τώρα συνεργασία σας;
Οταν άκουσα ότι ο συγκεκριμένος σκηνοθέτης έρχεται στην Ελλάδα ονειρεύτηκα να συνεργαστώ μαζί του. Είναι ένας από τους πιο σημαντικούς μεταρρυθμιστές του ευρωπαϊκού θεάτρου. Παραμένει ακραίος, όχι σε αυτό που βλέπει ο θεατής αλλά στην ψυχική ένταση με την οποία δουλεύει. Είναι τρομακτικά καλλιεργημένος άνθρωπος με γνώσεις για την Ιστορία, την πολιτική, την τέχνη, τη μουσική και την αισθητική.
Περιγράφετε μια σύνθετη σκηνοθετική ματιά με περιεχόμενα που συνδυάζουν διαφορετικές αναφορές.
Ακριβώς. Ο θεατής δεν πρόκειται να καταλάβει με γραμμικό τρόπο τη Μήδεια. Η τέχνη βρίσκει χώρο ακριβώς πάνω σε αυτό το κενό, στο γεγονός ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τα πάντα. Η πράξη της Μήδειας είναι παράλογη. Οι αισθητηριακές διαδρομές που πρέπει να ακολουθήσουμε για να την πλησιάσουμε δεν είναι αναμενόμενες. Προσπαθούμε στη ζωή μας να τα φέρουμε όλα στα μέτρα μας για να νιώσουμε πιο ασφαλείς. Ο σκηνοθέτης όμως δεν σκοπεύει να μας αφήσει ήσυχους.
Αυτό το συναίσθημα εκτιμάτε ότι θα μεταδοθεί στο κοινό;
Θέλουμε ο θεατής να φύγει σοκαρισμένος. Πιστεύω ότι το ζητούμενο δεν είναι να πάμε σε μια ταβέρνα μετά την παράσταση και να συζητήσουμε για την πράξη της Μήδειας. Το ερώτημα που τίθεται είναι πιο βαθύ και σοκαριστικό. Οι πράξεις της ηρωίδας είναι τολμηρές, επομένως τολμηρή πρέπει να είναι και η προσέγγιση. Ο κόσμος μπορεί να σκέφτεται συντηρητικά και να ψηφίζει κατ’ αυτό τον τρόπο, το θέατρο όμως χάνει το νόημά του αν αντιμετωπιστεί συμβατικά. Μόνο στα συντηρητικά καθεστώτα η τέχνη αποκόβεται από την κοινωνική ζωή. Κανονικά πρέπει να ταράζει και να αφυπνίζει. Η «Γκερνίκα» δεν ήταν τολμηρή; Φυσικά. Γι’ αυτό κατάφερε να μεταδώσει τόσο μοναδικά τη φρίκη του πολέμου.
Πώς επικοινωνεί η παράσταση με το έργο του Ευριπίδη; Εχουν ενσωματωθεί κείμενα του Χάινερ Μίλερ αλλά και ποιήματα του Ρεμπώ.
Ο Ευριπίδης είναι οδηγός, έχει χαράξει τον δρόμο, αλλά δεν έχει πει τα πάντα για τη Μήδεια. Ο σκηνοθέτης έχει ανοίξει τη βεντάλια με περισσότερα κείμενα. Πιστεύω ότι δεν μπορούμε να πλησιάσουμε τον πυρήνα της φρίκης γύρω από τη Μήδεια αν δεν κατακρεουργήσουμε την ορθότητα των κειμένων. Συγκρούονται δύο μεγάλες δυνάμεις. Η λογική με την οποία σκεφτόμαστε και η τρέλα με την οποία πράττουμε. Το έργο φτάνει σε μεγάλο βάθος, αγγίζει την τρέλα του κόσμου που ζούμε.
Στην παράσταση θα δούμε πέντε διαφορετικές Μήδειες. Εσείς είστε μία από αυτές.
Η Μήδεια δεν μπορεί να περιοριστεί σε μία γυναίκα, αυτό είναι το νόημα. Το βάθος των συζητήσεων γύρω από τη γυναικεία ταυτότητα δεν εξαντλείται με hashtags και ατάκες στα κοινωνικά δίκτυα. Η παράσταση χτυπάει στον πυρήνα του ανθρώπου χωρίς να περνάει από ενδιάμεσα στάδια. Ο σκηνοθέτης μάς βοήθησε να εμπιστευτούμε απολύτως αυτό που είμαστε, αξιοποιώντας το ένστικτο και τον πλούτο της στιγμής. Αυτό κάνουν οι μεγάλοι καλλιτέχνες. Παντρεύουν τη λογική με την παρόρμηση. Κάθε φορά χάνω τον ύπνο μου στην Επίδαυρο, ακόμη και αν έχω να πω δύο ατάκες. Νομίζω πως είναι η πρώτη φορά που δεν θα έχω άγχος.
Αναφερθήκατε στα συντηρητικά αντανακλαστικά της εποχής μας. Πώς ερμηνεύετε αυτή την οπισθοχώρηση που διαφάνηκε και στις τελευταίες εκλογές;
Ζούμε σε μια συντηρητική κοινωνία. Ο κόσμος ψήφισε Νέα Δημοκρατία και ακροδεξιά κόμματα. Πιστεύω ότι και ο συντηρητισμός έχει τις αντιφάσεις του. Είναι σίγουρα ανησυχητική η επιστροφή στον φόβο. Βρισκόμαστε σε μια εποχή τεράστιων τεχνολογικών και ιατρικών επιτευγμάτων και συνεχίζουμε να τρέμουμε τον διπλανό μας.
Ο κλάδος των καλλιτεχνών δεν φοβήθηκε τα τελευταία χρόνια.
Τελικά ισοπεδωθήκαμε. Μόλις τελείωσε η αντοχή των ανθρώπων που συμμετείχαν –εγώ δεν είχα τόσο κουράγιο και δεν είμαι περήφανη γι’ αυτό– σταμάτησαν οι φωνές. Ο κρατικός μηχανισμός περιμένει πότε θα κουραστείς, πότε θα σταματήσει η επίδραση της «είδησης». Αυτό ζήσαμε και με το ναυάγιο στην Πύλο και με το δυστύχημα στα Τέμπη. Λέμε ότι η ανθρώπινη ζωή είναι σημαντική μέχρι να χρειαστεί να χάσουμε χώρο από το τσαρδί μας, από τα κεκτημένα μας.
Ας κλείσουμε τη συνέντευξη με το «Maestro», τη μεγάλη επιτυχία της φετινής τηλεοπτικής σεζόν.
Μελέτησα σκληρά γι’ αυτήν τη σειρά, δεν ήξερα καν ότι υπάρχουν δουλειές σαν αυτή που κάνει η Αλεξάνδρα που υποδύθηκα. Παρακολούθησα ένα διαδικτυακό μάθημα στο πανεπιστήμιο για να μπω στο κλίμα και να την καταλάβω. Περίμενα να κάνει εμπορική επιτυχία η σειρά. Είναι γνωστό πως ό,τι αγγίζει ο Χριστόφορος γίνεται χρυσάφι.
