Είκοσι επτά μέρες οι Γερμανοί λεηλατούσαν και διέλυαν το χωριό των Ανωγείων. Στις εκδηλώσεις μνήμης αυτής της φρίκης, ο Προκόπης Παυλόπουλος θα είναι παρών
Στα Ανώγεια θα βρεθεί αύριο το πρωί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος ώστε να παραστεί στις εκδηλώσεις για την επέτειο του ολοκαυτώματος του χωριού από τους Γερμανούς στις 13 Αυγούστου του 1944.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, που θα ανακηρυχθεί και επίτιμος δημότης Ανωγείων, στο πλαίσιο της επίσκεψής του θα βρεθεί και στο Κέντρο Αρχαιολογικής Πληροφόρησης του δήμου Ανωγείων ώστε να ενημερωθεί για τα εκθέματα. Εκεί θα έχει την ευκαιρία να δει αντίγραφα ευρημάτων του Ιδαίου ‘Αντρου και ομοιώματα αντικειμένων που έγιναν από κεραμουργούς και πιθαράδες από το χωριό Μαργαρίτες Ρεθύμνης.
Τι έγραφε ο Καζαντζάκης
Ο Νίκος Καζαντζάκης, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων Κρήτης (Κ.Ε.Δ.Ω.Κ.) που συστήθηκε το 1945, μαζί με τους καθηγητές Ιωάννη Καλιτσουνάκη και Ιωάννη Κακριδή, και τον φωτογράφο Κωνσταντίνο Κουτουλάκη κατέγραψαν κάθε ωμότητα τόσο από τους Ιταλούς όσο και από τους Γερμανούς κατακτητές.
Στην έκθεσή του ο Νίκος Καζαντζάκης, μεταξύ άλλων γράφει για τα Ανώγεια: «Την 13ην οι Γερμανοί συμπληρώσαντες την κύκλωσιν, εισήλθον εις τα Ανώγεια και διέταξαν τους υπολειφθέντας κατοίκους (θα ήσαν περί τα 1.500 γυναικόπαιδα) να αναχωρήσουν εντός ημισείας ώρας προς την κατεύθυνσιν του Γενή-Καβέ, οπόθεν να διασκορπισθούν εις τα διάφορα χωρία της Ρεθύμνης. Μετά ταύτα, προέβησαν εις Ολοκαύτωμα, γενικήν λεηλασίαν του χωρίου, πλουσιωτάτου εις κτηνοτροφικά και εριουργικά προϊόντα. Μετά την δήλωσιν εκάστη οικία εκαίετο πρώτον και έπειτα ανετινάσσετο δια δυναμίτιδος. Κάθε νύκτα οι Γερμανοί απεσύροντο εις τα Σείσαρχα και την πρωϊαν επανήρχοντο. To μέγεθος της λεηλασίας θα κατανόηση κανείς, όταν λάβη υπ’ όψιν ότι αυτή διήρκεσεν από της 13 Αυγούστου μέχρι της 5 Σεπτεμβρίου. Κατά την διάρκειαν της διαρπαγής οι Γερμανοί εφόνευσαν εντός του χωρίου τον Γ. Σπιθούρην, μη δυνηθέντα ν’ αποχωρήση μετά των άλλων κατοίκων, επίσης τους παραλύτους εξαδέλφους Κωνστ. και I. Ξυλούρην (ή Κίτρη), και τον υπέργηρον Νικ. Αεράκην, εις τας αγκάλας του οποίου έθεσαν, μετά την εκτέλεσιν, δεξιά και αριστερά τα πτώματα δύο χοίρων προς χλευασμόν. Δύο αδελφαί, η χήρα Εμμ. Καλλέργη και η χήρα Εμμ. Καβλέντη, η χωλή Ειρήνη Καραϊσκου και η Ευαγγ. Ιω. Πασπαράκη, αρνηθείσαι ν’ αποχωρήσουν και προτιμήσασαι τον θάνατον απέθανον καείσαι και καταχωθείσαι έπειτα υπό τα ερείπια των ανατιναχθεισών οικιών των. Επίσης οι Γερμανοί εφόνευσαν τον εκ τραύματος της κεφαλής παράφρονα Εμμ. I. Σαλούστρον. Πολλοί άλλοι εφονεύθησαν εις τα πέριξ… Η επίσημος κατάστασις της Νομαρχίας Ρεθύμνης αναφέρει 117 Ανωγειανούς εκτελεσθέντας κατά την περίοδον της κατοχής…»
