Η δύσκολη, αιματηρή και γεμάτη αντιφάσεις μετάβαση από την Κατοχική σε μιαν Ελεύθερη Ελλάδα, για την οποία πάλεψε ο λαός επί τέσσερα χρόνια, περιγράφεται στο επετειακό τεύχος του HotDoc History που θα βρείτε ένθετο στο Documento την Κυριακή 13 Οκτωβρίου.
Συμπληρώνονται 80 χρόνια από τότε που οι Αθηναίοι βγήκαν πανηγυρίζοντας έξαλλα στους δρόμους για τις πρώτες ανάσες ελευθερίας. Η αλήθεια είναι ότι δεν είχαν όλοι το ίδιο σχέδιο στο μυαλό τους. Εξίσου αλήθεια είναι ότι από αυτούς τους «πολλούς» μπορούσε να βρεθεί κοινός τόπος για μια δημοκρατική / ειρηνική εξέλιξη.
Υπήρχαν όμως και οι «λίγοι». Κρυμμένοι σε σκοτεινές γωνίες, επί χρόνια απόντες –και κυρίως συνεργασθέντες με τον κατακτητή– καραδοκούσαν για μια παράξενη στροφή της Ιστορίας που θα τους ξανάβγαζε στον αφρό.
Προβλέψιμη στροφή, ωστόσο, καθώς η Βρετανία στη μεγάλη μοιρασιά είχε ποντάρει «ρέστα» στην Ελλάδα. Δεν έδειξε καμιά αναστολή προκειμένου να αγκαλιάσει τα «ορφανά του Χίτλερ», ταγματασφαλίτες, Μπουραντάδες, Χίτες. Αυτούς που μέχρι προχθές κυνηγούσαν Βρετανούς κομάντος και ΕΛΑΣίτες. Ο Τσόρτσιλ δεν είχε πρόβλημα να διατάξει τον Σκόμπι να φερθεί στην Αθήνα «σαν σε κατεχόμενη πόλη», και να συλλάβει ακόμη και αυτόν τον Γεώργιο Παπανδρέου που για μια στιγμή έδειξε σημάδια ταλάντευσης. Το «θείο δώρο» που περίμεναν οι ενωμένοι αντιδραστικοί ήταν θέμα χρόνου να έρθει παρά τις απίστευτες θυσίες και υποχωρήσεις που έκαναν ΕΑΜ και ΚΚΕ.
- Επί 3 μέρες τίποτα δεν εμπόδιζε το ΕΑΜ να πάρει την εξουσία. Μέρες ανάτασης και σκοτεινών σχεδίων (Τάκης Κατσιμάρδος).
- Οι Βρετανοί, τα «Τάγματα», και ο ΕΛΑΣ. Όμηρος υπέρτερων δεσμεύσεων και συσχετισμών. (Μιχάλης Λυμπεράτος).
- Οι μάχες του ΕΛΑΣ πανελλαδικά για τη σωτηρία των υποδομών (Βασιλική Λάζου).
- Το σκάκι της διεθνούς συγκυρίας χωρίς θεωρίες συνωμοσίας. Οι Σοβιετικοί είχαν προειδοποιήσει (Σταύρος Παναγιωτίδης).
- Γερμανικά δίκτυα stay-behind. Ομάδες δοσίλογων, πρακτόρων και σαμποτέρ στα μετόπισθεν (Βασίλης Μανουσάκης).
- Βασανιστές της Ειδικής Ασφάλειας χρίζονται «Πολύτιμος δύναμις» (Βασιλική Λάζου).