Μια συζήτηση με τον comic artist Σπύρο Δερβενιώτη με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του άλμπουμ.
Πώς µπορεί να αφηγηθεί κανείς τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας σε µόλις 96 σελίδες; Ο Σπύρος ∆ερβενιώτης έχει την απάντηση στο κόµικς άλµπουµ «Παλιές πουτάνες» που κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Χαραµάδα. Συναντηθήκαµε µε τον κοµίστα και γελοιογράφο, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει και την ιδιότητα του υπεύθυνου επικοινωνίας του ΜέΡΑ25, προκειµένου να µιλήσουµε για τη νέα του δουλειά. Πώς προέκυψε λοιπόν αυτό το άλµπουµ; «Ολα ξεκίνησαν το 2013-14 εν µέσω κρίσης. Εγινε τότε η προσπάθεια να βγουν κάποια ΜΜΕ που να είναι διαφορετικά από τα συστηµικά· έτσι ξεκίνησε το “Unfollow”» λέει ο δηµιουργός.
Από τους (ελ)λαδέµπορους στους ακροκεντρώους
Η ιδέα για το κόµικς «Πουτάνες», όπως εξηγεί, ξεκίνησε µε αφορµή την τότε επικαιρότητα, την υπόθεση µε τον Ανδρέα Λοβέρδο και τις οροθετικές. «Επίσης ειδικά µε τον Αυγουστίνο Ζενάκο µοιραζόµασταν µια εµµονή για το gentrification που γινόταν τότε στον Κεραµεικό, το οποίο ήταν ακόµη εν εξελίξει. Οπότε η ιδέα ήταν ως εξής: σε ένα κτίριο στον Κεραµεικό που ήταν γκαλερί-γραφεία κ.λπ. διαπλέκονται κάποιοι χαρακτήρες αρχετυπικά ακροκεντρώοι και όλο αυτό το βλέπουµε µέσα από τα µάτια δύο σεξεργατριών που κάνουν πιάτσα από κάτω. Και ο τίτλος αναφέρεται σε όλους εκτός από αυτές τις δύο κοπέλες».
Κάποια στιγµή αποφασίστηκε να κυκλοφορήσει µια συγκεντρωτική έκδοση που να περιλαµβάνει το κόµικς. «Ακόµη αριθµούσε γύρω στα 30 επεισόδια και ψάχναµε ιδέες πώς να συµπληρώσουµε την έκδοση. Πάνω εκεί µας ήρθε η ιδέα να πιάσουµε την ιστορία του σπιτιού και των προγόνων των πρωταγωνιστών από το ’50 και µετά, λίγο µετά τον πόλεµο δηλαδή που άρχισε να χτίζεται αυτή η φάση».
Για διάφορους λόγους η έκδοση έµεινε στη µέση, όπως λέει ο Σπ. ∆ερβενιώτης, ωστόσο η επέτειος του 1821 στάθηκε χρυσή αφορµή για να κυκλοφορήσει, µε την ιστορία πλέον να ξεκινάει από τότε που ο Κεραµεικός ήταν ακόµη χωράφια και ο ιδρυτής της δυναστείας φορούσε γουρνοτσάρουχα και έβοσκε πρόβατα. «Εκεί κλοτσήσαµε στον τίτλο γιατί είναι πια πολύ πιο παρακινδυνευµένο να έχεις τη λέξη “πουτάνες” σε έναν τίτλο και ειδικά σε µια έκδοση που δεν είναι µέσα σε περιοδικό, µακριά από αδιάκριτα µάτια. ∆εν µπορούσαµε να βρούµε όµως άλλον τίτλο από το “Παλιές πουτάνες” – τίτλος που περιγράφει τους χαρακτήρες σε τόσο πολλά επίπεδα».
Και ποιοι είναι αυτοί οι χαρακτήρες; «Οσοι ανήκουν στη βαθιά ∆εξιά –από τους λαδέµπορες της Κατοχής µέχρι σήµερα– και σε αυτό που λέµε ακραίο κέντρο, που είναι απόφυση του σηµιτισµού. Πρόκειται για όλους αυτούς τους λίγο κοσµοπολίτες, λίγο τάχαµου, αλλά πάντα δικτυωµένους και πάντα καβαντζωµένους και πάντα σε όλα τα ΕΣΠΑ και σε όλες τις δουλειές του δηµοσίου, αλλά και για το πώς όλοι αυτοί µαγικά αγκαλιάστηκαν ενάντια στον κοινό εχθρό, την αριστερίλα – να το πούµε λαϊκά. Κάθε χαρακτήρας είναι σύµµειξη τουλάχιστον πέντε έξι αναγνωρίσιµων προσώπων». Μήπως ο ίδιος έχει πρόβληµα µε την «αριστεία»; «Ναι, αλλά αυτή το ξεκίνησε πρώτη» απαντά.
Περιγράφει µια ολόκληρη εποχή λέγοντας: «Εν καιρώ ειρήνης, το 2009-10, όλοι αυτοί οι άνθρωποι ήταν απλώς η θάλασσα µες στην οποία κολυµπούσαµε όλα τα ψάρια. ∆εν υπήρχε κάτι άλλο και δεν χρειαζόταν να υπάρχει κάτι άλλο γιατί λεφτά υπήρχαν, κανείς δεν νοιαζόταν για τα πολιτικά προτάγµατα. Οταν έσφιξαν τα γάλατα και έπρεπε να πάρεις θέση ή µε τους “φέρ’ τα εδώ” ή µε τους “άσ’ τα κάτω”, τότε άρχισαν να φαίνονται οι στρατεύσεις και οι πραγµατικότητες κάτω από το υπόστρωµα της νηφαλιότητας. ∆εν υπήρχαν πιο διχαστικοί, πιο ακραίοι από αυτούς οι οποίοι γράφανε σεντόνια υπέρ της νηφαλιότητας. Και κάπου εκεί χαλάσανε και τα µέχρι τότε χαρούµενα free press, στα οποία παρέµειναν µόνο οι µουτζαχεντίν και τα ροτβάιλερ µιας συγκεκριµένης ιδεολογίας την οποία υποστήριζαν µε µανία».
Η Αριστερά και τα καθαρά σεντόνια της Ευρώπης
Μιλάµε για το δηµοψήφισµα του 2015 και την Ευρωπαϊκή Ενωση των τελευταίων χρόνων. «∆εν έµεινε η χώρα στην Ευρώπη, έφυγε η Ευρώπη από την Ευρώπη. Αυτό ζούµε τη δεδοµένη στιγµή. Χύθηκαν τόσα κροκοδείλια δάκρυα για το Grexit και τελικά το βρήκαν από το Brexit. Εφυγε η ναυαρχίδα τους, ο πολιτισµένος αγγλοσαξονικός κόσµος τους αποχαιρέτησε: “Μπάι µπάι, ούτε να σας ξέρουµε”. Αυτό που απέµεινε δεν το λες ενωµένη Ευρώπη».
Οπως λέει ο δηµιουργός, αυτό φάνηκε ξανά πρόσφατα στο θέµα των εµβολίων κατά του κορονοϊού. «Υπήρχε µια χλιαρή προσπάθεια ενός ευρωπαϊκού εµβολιαστικού προγράµµατος και όποιος ήταν πιο ισχυρός είχε κάνει τις καβάντζες του και είχε αγοράσει διπλές και τριπλές παρτίδες και η πρόβλεψη ήταν οι υπόλοιποι να µοιραστούν τα ψίχουλα. Το βλέπουµε επίσης στο προσφυγικό. Υποτίθεται ότι χύθηκε τόσος ιδεολογικός ιδρώτας για το σύνορο της Ευρώπης. Από την Ελλάδα παρέλασε όλη η Frontex, µε όλους τους πρωτοκλασάτους να υπερασπίζονται τι; Ενα τείχος. ∆ηλαδή οι ίδιοι που χόρευαν στα ερείπια του τείχους µετά έκαναν ένα τείχος µε χαρά και µε µανία. Και όλη η ενιαία στρατηγική απορρόφησης προσφύγων πήγε στον διάολο όταν η βαθιά Ευρώπη αποφάσισε ότι θα βάλει ένα µαχαίρι στα δόντια και θα πει “σφάξτε όλους τους σκουρόχρωµους, δεν θέλουµε κανέναν στα καθαρά µας σπίτια”».
Η κουβέντα στρέφεται στην πανδηµία, την έλλειψη νοσοκοµείων και υγειονοµικού προσωπικού, την έξαρση της συνωµοσιολογίας και την έλλειψη εµπιστοσύνης στην κεντρική εξουσία. Η Αριστερά µπορεί να προσφέρει λύση αυτήν τη στιγµή; «Είχε µια ευκαιρία και την έχασε. ∆εν την έχασε, τη δυναµίτισε. ∆εν τη δυναµίτισε, τη σαµποτάρισε. ∆εν τη σαµποτάρισε, την έχωσε βαθιά. ∆εν την έχωσε βαθιά, χόρεψε στον τάφο της». Για ποιο λόγο ο ίδιος πιστεύει ότι συνέβη κάτι τέτοιο; «Θα µάθουµε σε 30 χρόνια που θα βγουν τα memoirs».
INF0
Το κόμικς άλμπουμ «Παλιές πουτάνες» του Σπύρου Δερβενιώτη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χαραμάδα.
