«Στραγγάλισε τη φίλη του λόγω καραντίνας – Η αναγκαστική συγκατοίκηση τρέλανε τον φοιτητή Ιατρικής». Αυτός ο τίτλος «κοσμούσε» εξώφυλλο εφημερίδας μέσα στον Απρίλιο. Το «τη σκότωσε λόγω καραντίνας» έρχεται να πάρει τη θέση τού «τη σκότωσε από υπερβολική αγάπη» σε μια κοινωνία που καταπίνει «δικαιολογημένες» γυναικοκτονίες σαν γουλιά από τον πρωινό καφέ της.
Είναι γεγονός ότι οι καταγγελίες των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας παρουσιάζουν αύξηση κατά την περίοδο καραντίνας παγκοσμίως. Αξίζει να σημειωθεί πως στην Ισπανία τις δύο πρώτες εβδομάδες του Μαρτίου σημειώθηκαν έντεκα γυναικοκτονίες και οι κλήσεις στη γραμμή βοήθειας αυξήθηκαν κατά 270%. Από την άλλη μεριά, στην Αργεντινή οι καταγγελίες μειώθηκαν κατά 70% ενώ οι γυναικοκτονίες έφτασαν τις δώδεκα. Μείωση των κλήσεων παρατηρήθηκε και στην Ιταλία, πράγμα που επιβεβαιώνει τη δυσκολία επικοινωνίας των θυμάτων που βρίσκονται εγκλωβισμένα με τον θύτη τους.
Στην Ελλάδα, όπως είχε δημοσιεύσει το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, έχουν καταγραφεί τρεις δολοφονίες γυναικών από την αρχή των μέτρων περιορισμού. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας Γρηγόρης Λέων σε συνέντευξή του είπε ότι έχει κληθεί να εξετάσει αυτές τις ημέρες θύματα ενδοοικογενειακής βίας που συνδέουν την κατάστασή τους με τον εγκλεισμό στο σπίτι. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν καθιστά τον ίδιο τον περιορισμό κυκλοφορίας υπεύθυνο για το αποτέλεσμα.
«Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι η έκτακτη αυτή συνθήκη που ζούμε δεν είναι η αιτία της ενδοοικογενειακής βίας. Ένας βίαιος σύζυγος/σύντροφος που από πριν ασκούσε λεκτική, ψυχολογική, οικονομική ή ακόμη και σωματική βία είναι εξαιρετικά πιθανόν να γίνει τώρα πιο επιθετικός. Σε αυτό το πλαίσιο η ενδοοικογενειακή βία – εν μέσω πανδημίας αλλά και γενικότερα κρίσεων– αυξάνεται, εντείνεται και αποκτά πιο επικίνδυνα χαρακτηριστικά. Αυτό συμβαίνει γιατί θύμα και θύτης βρίσκονται 24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες τη βδομάδα (24/7) στον ίδιο χώρο, κατάσταση που αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τον κακοποιητή ώστε να ασκήσει ακόμη περισσότερο κοινωνικό έλεγχο στο θύμα του, κλείνοντας κάθε διέξοδο διαφυγής» σημειώνει στο Documento η Νατάσα Κεφαλληνού, υπεύθυνη επικοινωνίας του Κέντρου Γυναικείων Μελετών Διοτίμα.
Οπως αναφέρει η κ. Κεφαλληνού, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, οι κλήσεις στη γραμμή SOS 15900 αυξήθηκαν τον Μάρτιο σε σχέση με τον Φεβρουάριο κατά 16,5%. Οι κλήσεις για βίαια περιστατικά σημείωσαν αύξηση 16,4%, ενώ οι κλήσεις που αφορούν αποκλειστικά ενδοοικογενειακή βία κατέγραψαν αύξηση 6,4%.
«Η φαινομενικά μικρή αύξηση των κλήσεων στη χώρα μας δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μας καθησυχάσει. Είναι πολύ πιθανό μάλιστα να δείχνει ότι οι γυναίκες αδυνατούν να κάνουν ακόμη και ένα τηλέφωνο στη γραμμή SOS 15900 επειδή ακριβώς είναι εγκλωβισμένες 24/7 με τον κακοποιητή τους. Ακριβώς εδώ προκύπτει ένα μεγάλο ζήτημα, καθώς με την πανδημία και τον περιορισμό της κυκλοφορίας των πολιτών τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι δυσκολότερο να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες και τις δομές υποστήριξης» προσθέτει η υπεύθυνη επικοινωνίας του κέντρου Διοτίμα.
Ακόμη ένα ζήτημα το οποίο είναι εξίσου σοβαρό αφορά τη δυσκολία των θυμάτων να μεταβούν στα αστυνομικά τμήματα για καταγγελία των περιστατικών. «Ενδεικτικό είναι ότι στα έγγραφα μετακίνησης δεν προβλέπεται η μετάβαση στο ΑΤ για καταγγελία ενδοοικογενειακής/έμφυλης βίας. Εχουμε αντιμετωπίσει περιστατικά κατά τα οποία οι γυναίκες αντιμετώπισαν δυσκολίες στη μετακίνηση τους στα ΑΤ» υπογραμμίζει η κ. Κεφαλληνού.
Η αστυνομία αυθαιρετεί με πρόσχημα τον κορονοϊό
Ενα από τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν διαχρονικά τα θύματα έμφυλης βίας είναι η αποθάρρυνσή τους από τις αστυνομικές αρχές να προβούν σε καταγγελία. Τώρα ανάμεσα σε όλες τις δικαιολογίες που παρουσιάζουν τα όργανα της τάξης ήρθε να προστεθεί και η πανδημία.
«Γενικά υπάρχει ένα συστηματικό ρεπερτόριο αποθάρρυνσης από τις αστυνομικές αρχές που αντιμετωπίζουν σε αρκετές περιπτώσεις οι επιζώσες. Σε αυτό το ρεπερτόριο έρχεται να προστεθεί και ο κορονοϊός. Πρόσφατα δημοσιοποιήσαμε περιστατικό εξυ πηρετούμενής μας που απευθύνθηκε σε αστυνομικό τμήμα και οι υπεύθυνοι αρνήθηκαν να δεχτούν την καταγγελία της προφασιζόμενοι ότι δεν δέχονται μηνύσεις και εγκλήσεις λόγω κορονοϊού. Μετά την καταγγελία επικοινώνησε μαζί μας το Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας της ΓΑΔΑ και η μήνυση έγινε άμεσα δεκτή από το ΑΤ. Χρειάζεται όμως να γίνει όλο αυτό για να δεχτούν οι αστυνομικές αρχές μια μήνυση;» λέει η κ. Κεφαλληνού στο Documento.
«Ολες ασφαλείς» για δωρεάν υποστήριξη
Το Κέντρο Γυναικείων Μελετών Διοτίμα σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων έχει ξεκινήσει ένα νέο πρόγραμμα με τίτλο «Ολες ασφαλείς» που αφορά τη νομική υποστήριξη των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας εν μέσω πανδημίας. Το νέο αυτό πρόγραμμα αφορά δημότες ή κατοίκους Αθηνών και προσφέρει δωρεάν ολοκληρωμένη νομική βοήθεια στις επιζώσες, δηλαδή νομική συμβουλευτική, συνδρομή στα θύματα για την υποβολή της μήνυσης αλλά και δικαστική εκπροσώπηση.
