Στην ιστοσελίδα Spiegel online δημοσιεύεται ανταπόκριση του Γιώργου Χρηστίδη από την Ελλάδα με τίτλο «Διαφθορά στην Ελλάδα- “Το μεγαλύτερο σκάνδαλο στην ιστορία του κράτους”» και υπότιτλο «Η ελβετική φαρμακοβιομηχανία Novartis φέρεται να έχει δωροδοκήσει κατά κόρον Έλληνες γιατρούς, δημοσίους υπαλλήλους και κορυφαίους πολιτικούς, μεταξύ άλλων και δύο πρώην πρωθυπουργούς. Οι πολίτες είναι σοκαρισμένοι».
Ακολουθεί πλήρης μετάφραση του κειμένου του γερμανικού ειδησοεγραφικού ιστότοπου :
“Τίποτα δε θα μείνει κρυφό, τίποτε δε θα μείνει κάτω από το χαλί”, υποσχέθηκε την περασμένη βδομάδα ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, απευθυνόμενος στη Βουλή και ζητώντας της να ρίξει φως στο αποκαλούμενο σκάνδαλο Novartis. Η κυβέρνηση το αποκαλεί το “μεγαλύτερο σκάνδαλο στην ιστορία του ελληνικού κράτους”.
Περισσότερο από έναν χρόνο τώρα η Εισαγγελία κατά της διαφθοράς, με τη συνεργασία του FBI, διεξάγει έρευνες κατά της ελβετικής φαρμακοβιομηχανίας Novartis λόγω της υποψίας για δωροδοκίες γιατρών και αξιωματούχων του Δημοσίου.
Τον Ιανουάριο του 2017 η Εισαγγελία ερεύνησε τα γραφεία της εταιρίας στην Αθήνα. Έκτοτε κυκλοφορεί έντονη φημολογία: ακόμη και Έλληνες κορυφαίοι πολιτικοί φέρονται αναμεμειγμένοι στο σκάνδαλο.
Βαριές κατηγορίες για διαφθορά πολιτικών
Όταν ο φάκελος εστάλη στο ελληνικό κοινοβούλιο, κανείς ωστόσο δεν ήταν προετοιμασμένος για το πόσο το περιεχόμενό του θα συντάρασσε την ελληνική κοινωνία και το πολιτικό σύστημα συνολικά. Στα έγγραφα, τα οποία έχουν εν μέρει κυκλοφορήσει στον Τύπο και έχει εξετάσει το Spiegel, περιλαμβάνονται βαριές κατηγορίες για διαφθορά κατά υψηλόβαθμων συντηρητικών και σοσιαλδημοκρατών πολιτικών. Οι κατηγορίες βασίζονται σε μεγάλο μέρος σε καταθέσεις προστατευόμενων μαρτύρων.
Βάσει αυτών, δέκα διακεκριμένοι πολιτικοί έλαβαν χρήματα δωροδοκίας από τον γίγαντα της φαρμακοβιομηχανίας. Ανάμεσα σ’ αυτούς ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο πρώην υπουργός Οικονομικών και νυν Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας, ο πρώην υπουργός Υγείας και νυν Επίτροπος της Ε.Ε. για θέματα Μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος. Στόχευση της φαρμακοβιομηχανίας φέρεται να ήταν να αυξηθούν τεχνητά οι τιμές των φαρμάκων, να εξασφαλιστούν επικερδείς κρατικές αναθέσεις, να δίδονται ταχύτερα άδειες για κυκλοφορία προϊόντων της Novartis και να επιταχυνθούν πληρωμές του ελληνικού Εθνικού Συστήματος Υγείας προς την εταιρία.
“Μέχρι και το τελευταίο ευρώ”
Ο φαρμακευτικός κολοσσός κατηγορείται επίσης ότι δωροδόκησε χιλιάδες Έλληνες γιατρούς, ζητώντας τους να συνταγογράφουν προϊόντα της Novartis κι έτσι να αυξηθούν οι πωλήσεις της. Η κυβέρνηση εκτιμά το ύψους των χρημάτων δωροδοκίας σε περισσότερα από 50 εκατ. ευρώ. Η ζημία για το Ε.Σ.Υ. από τα υπερτιμημένα φάρμακα είναι κατά πολύ μεγαλύτερη. Ανέρχεται, σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης σε περισσότερα από τέσσερα δις ευρώ. Ο κ.Τσίπρας υποσχέθηκε να πάρει πίσω από την Novartis τα χρήματα που εκλάπησαν από τους Έλληνες. “Μέχρι και το τελευταίο ευρώ”, δήλωσε.
Οι Έλληνες βουλευτές θα αποφασίσουν σε μυστική ψηφοφορία εάν θα συσταθεί κοινοβουλευτική επιτροπή για να ερευνήσει τις κατηγορίες εις βάρος κορυφαίων πολιτικών. Ο κ. Τσίπρας ζητά τη σύσταση αυτής της επιτροπής. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, το κοινοβούλιο πρέπει να ερευνά κατά προτεραιότητα ποινικές πράξεις, στις οποίες φέρονται να έχουν εμπλακεί πολιτική στη διάρκεια της θητείας τους.
Μια βαλίτσα γεμάτη χρήματα στο κυβερνητικό μέγαρο
Οι κατηγορίες βαραίνουν πιθανότατα περισσότερο τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά. Ένας μάρτυρας υπό καθεστώς προστασίας τον κατηγορεί ότι έλαβε χρήματα δωροδοκίας από ανώτερο στέλεχος του ελληνικού παραρτήματος της Novartis. Ο μάνατζερ πήγε, σύμφωνα με τον μάρτυρα, τα χρήματα σε έναν χαρτοφύλακα Samsonite απευθείας στο Μέγαρο Μαξίμου, επίσημη κατοικία των Ελλήνων πρωθυπουργών. Ο κ.Σαμαράς απάντησε στις κατηγορίες κάνοντας λόγο για ανυπόστατες και γελοίες θεωρίες συνωμοσίας. Επίσης υπέβαλε μήνυση κατά του κ.Τσίπρα, δικαστικών και προστατευόμενων μαρτύρων. Μεταξύ άλλων, τους κατηγορεί για κατάχρηση εξουσίας, παραβίαση καθήκοντος και σύσταση εγκληματικής συμμορίας. Ο κ. Τσίπρας είναι, κατά τον κ. Σαμαρά, υπεύθυνος για τη φριχτή συνωμοσία, όπως είπε, που έχει εξυφανθεί.
Η Novartis ανακοίνωσε την πλήρη συνεργασία της με τις ελληνικές αρχές και δεσμεύτηκε να δράσει “ταχέως και με αποφασιστικότητα”, εφόσον επιβεβαιωθούν οι κατηγορίες. Η εταιρία ανέφερε επίσης ότι κανείς από τους πρώην ή νυν συνεργάτες της δεν έχει μηνυθεί.
Για τη Novartis κατηγορίες τέτοιου είδους δεν είναι καινούριες. Τον Οκτώβριο του 2015 ο ελβετικός όμιλος συμφώνησε να πληρώσει 390 εκατ. δολάρια στο αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης. Επρόκειτο για χρήματα δωροδοκίας που η εταιρία φέρεται να έδωσε σε Αμερικανούς φαρμακοποιούς.
Και τον Αύγουστο του 2016, διευθύνων σύμβουλος του νοτιοκορεατικού παραρτήματος της εταιρίας κατηγορήθηκε για παράνομες πληρωμές ύψους 2,4 εκατ. ευρώ σε γιατρούς.
Τρομακτικές δαπάνες για φαρμακευτικά προϊόντα
Γιατροί και άλλοι ειδικοί ανέφεραν σε πολλές συνομιλίες τους με τον Spiegel ότι οι παράνομες πρακτικές στη φαρμακοβιομηχανία αποτελούν εδώ και χρόνια τον κανόνα στην Ελλάδα. Για τους γιατρούς τα χρήματα δωροδοκίας κι ένας άλλος μεγάλος αριθμός προνομίων αποτελούσαν κίνητρα να συνταγογράφουν συγκεκριμένα φάρμακα. Οι πληρωμές γίνονταν με διάφορους τρόπους, από μετρητά σε φακέλους μέχρι πληρωμένες διακοπές ή άλλα δώρα.
Για πολλά χρόνια οι δαπάνες για τον φαρμακευτικό τομέα στην Ελλάδα αυξάνονταν ανεξέλεγκτα, από 1,4% του ΑΕΠ της χώρας το 2000 σε έως και 2,1% (ποσοστό διπλάσιο απ’ αυτό του ευρωπαϊκού μέσου όρου) το 2010, τη χρονιά που η Ελλάδα ζήτησε επισήμως οικονομική βοήθεια από το ΔΝΤ και την Ε.Ε.
Η μείωση αυτών των τεράστιων δαπανών ήταν μία από τις συμφωνίες- κλειδιά του πακέτου διάσωσης. Το 2015 το κόστος για προϊόντα της φαρμακοβιομηχανίας έπεσε και πάλι στο 1% του ΑΕΠ και βρέθηκε κοντά στα ευρωπαϊκά standards. Εάν η Ελλάδα από το 2010 έως το 2015 είχε τηρήσει αυτή την αναλογία δαπανών προς το ΑΕΠ, η χώρα θα μπορούσε, σύμφωνα με υπολογισμούς, να έχει εξοικονομήσει 19,7 δις ευρώ.
Η Εισαγγελία ερευνά τώρα τα γραφεία και τους ιδιωτικούς χώρους των υπόπτων. Κάποιοι από αυτούς είναι έμπιστα πρόσωπα των πολιτικών που κατονομάστηκαν από τους ανώνυμους μάρτυρες. Οι εισαγγελείς ζήτησαν επίσης να ελέγξουν τραπεζικούς λογαριασμούς σε Ελβετία και Κύπρο.
Όλοι οι πολιτικοί που κατονομάστηκαν διέψευσαν κατηγορηματικά την όποια παραβατική συμπεριφορά. Η αντιπολίτευση αποκαλεί τις έρευνες κυνήγι μαγισσών και κατηγόρησε τον κ.Τσίπρα ότι διεξάγει εκστρατεία συκοφάντησης με τη βοήθεια φιλικά διακείμενων προς τον ίδιο δικαστών και υποτιθέμενων μαρτύρων, με σκοπό προσωπικά πολιτικά οφέλη.
Τα πιθανά εκλογικά οφέλη του Τσίπρα
“Είναι ξεκάθαρο ότι ο Τσίπρας ενδιαφέρεται μόνο να δυσφημήσει τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ο ίδιος και οι υπουργοί του παρεμβαίνουν στη δικαιοσύνη”, δήλωσε η Μαρία Σπυράκη, ευρωβουλευτής και εκπρόσωπος του φιλελεύθερου- συντηρητικού, αντιπολιτευόμενου κόμματος Νέα Δημοκρατία.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος απ’ την άλλη θεωρεί αυτή τη θεωρία συνωμοσίας απόλυτη ανοησία. “Είναι απλά αδύνατο να κατασκευάσει κανείς μια θεωρία συνωμοσίας στην οποία εμπλέκονται το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, η αμερικανική κυβέρνηση, το FBI, ανώνυμοι μάρτυρες και όλες οι αρχές που συνέδραμαν σ’ αυτή την υπόθεση”, δήλωσε.
Όμως, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η υπόθεση είναι πολιτικά σημαντική για τον Τσίπρα. Το 2015 εξελέγη ως προσωπικότητα- σύμβολο της διαφάνειας, ως αναμορφωτής του διεφθαρμένου συστήματος. Το κόμμα του, ο αριστερός ΣΥΡΙΖΑ, βρίσκεται σ’ αυτή τη φάση στις δημοσκοπήσεις, σε τακτική βάση, πίσω από τους συντηρητικούς. Το σκάνδαλο Novartis θα μπορούσε να σημάνει γι’ αυτόν την πολιτική αλλαγή- ιδίως εάν ο Ελληνας πρωθυπουργός, όπως εικάζεται από πολλούς παρατηρητές, προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές.