Τη 15η Απριλίου, τόσο οι στρατιωτικοί όσο και οι παραστρατιωτικοί που ενεπλάκησαν σε πόλεμο στο Σουδάν δήλωναν με αυτοπεποίθηση πως θα επικρατούσαν πολύ γρήγορα.
Τέσσερις μήνες αργότερα, οι μεν είναι αντιμέτωποι με πανωλεθρία στο Χαρτούμ και οι δε έχουν απολέσει κάθε πολιτική νομιμοποίηση, σημειώνουν ειδικοί.
Ο στρατηγός Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν, επικεφαλής του στρατού και de facto αρχηγός του κράτους μετά το πραξικόπημα του 2021, δήλωνε πως θα τελείωνε τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ) του στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο σε «λιγότερο από δυο εβδομάδες».
Τέσσερις μήνες αργότερα, κάπου 4.000 άνθρωποι είναι νεκροί, κατά την –αναμφίβολα υποτιμημένη– πιο πρόσφατη εκτίμηση της μη κυβερνητικής οργάνωσης ACLED, ενώ πάνω από 4 εκατομμύρια άλλοι έχουν πλέον μετατραπεί σε εσωτερικά εκτοπισμένους και πρόσφυγες, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Ο στρατός «νόμιζε πως γνώριζε πολύ καλά το δυναμικό των ΔΤΥ», βοηθητικής δύναμης που έγινε επίσημα μέρος των κρατικών σωμάτων ασφαλείας το 2013, σημείωσε μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μοχάμεντ Αμπντελκαρίμ, ειδικός σε στρατιωτικά ζητήματα.
Όμως τον περίμενε δυσάρεστη έκπληξη λόγω της προετοιμασίας των ΔΤΥ, οι οποίες στρατηγικά «κατέλαβαν εισόδους του Χαρτούμ για να εξασφαλίσουν τον ανεφοδιασμό τους», εξήγησε απόστρατος αξιωματικός, υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.
Ο στρατός έκανε την επιλογή να προστατεύσει τις βάσεις του. Έτσι έχασε ερείσματά του σε τομείς, ανάμεσά τους κατοικημένες συνοικίες, όπου οι ΔΤΥ εγκατέστησαν δικές τους και κυρίευσαν σπίτια, νοσοκομεία κι άλλες υποδομές.
Το αντάρτικο πόλης στην πρωτεύουσα, που μετατράπηκε για πρώτη φορά σε πεδίο μαχών, καθώς συνήθως οι πόλεμοι ξεσπούσαν σε απομακρυσμένες πολιτείες, κανονικά θα αντιμετωπιζόταν από το σουδανικό πεζικό, σύμφωνα με τον κ. Αμπντελκαρίμ.
Πλεονέκτημα
Όμως, αντέτεινε ο απόστρατος, μετά τον πόλεμο εναντίον των νότιων πολιτειών, που μετατράπηκαν στο ανεξάρτητο Νότιο Σουδάν το 2011, «ο στρατός παραμέλησε το πεζικό του», προτιμώντας να αναθέτει τη διεξαγωγή χερσαίων επιχειρήσεων «σε εθελοντές».
Στο Νταρφούρ, όπου το 2003 ξέσπασε αιματηρός εμφύλιος πόλεμος, στρατολόγησε «αραβικές φυλές που ενέταξε στη συνοριοφυλακή και κατόπιν στις ΔΤΥ», στις οποίες αποδίδονται οι χειρότερες φρικαλεότητες στο Νταρφούρ.
Καταλαμβάνοντας εξαπίνης τον στρατό στο Χαρτούμ, οι ΔΤΥ «έθεσαν υπό αμφισβήτηση» την εξουσία του, που έμοιαζε σιδερένια μετά το πραξικόπημα του στρατηγού Μπουρχάν το 2021, ο οποίος είχε τότε πλάι του τον στρατηγό Ντάγκλο, σύμφωνα με τον ερευνητή Άλεξ ντε Βάαλ.
«Όμως όσα κέρδισαν οι ΔΤΥ στο πεδίο της μάχης, το έχασαν στην πολιτική αρένα», καθώς «έχουν απολέσει κάθε υποστήριξη» από τους πολίτες εξαιτίας των «φρικαλεοτήτων, των εκτελέσεων με συνοπτικές διαδικασίες, των βιασμών, των λεηλασιών», κατά τον ίδιο.
Ο στρατηγός Μπουρχάν διαθέτει συνεπώς κάποιο «πολιτικό πλεονέκτημα», αλλά «ερήμην» αντιπάλου, ενώ δεν έχει ίχνος χαρίσματος, κρίνει ο κ. ντε Βάαλ.
Επιπλέον, «δεν είναι καθόλου σίγουρο το ότι θα μπορέσει να χειριστεί την ακολουθία του, τους καβγατζήδες στρατηγούς του και τους ισλαμιστές», που παραμόνευαν αφότου παραμερίστηκαν προσωρινά μετά την πτώση του πρώην δικτάτορα Όμαρ ελ Μπασίρ, το 2019, προσθέτει ο ερευνητής.
Ενώ ο πόλεμος έμοιαζε το πρώτο διάστημα να αφορά βασικά τους δυο στρατηγούς, όταν περιοριζόταν στο Χαρτούμ και στο Νταρφούρ, πλέον στη σύρραξη εμπλέκονται κι άλλοι, που προσέλκυσαν οι προτροπές και των δυο αντιμαχόμενων πλευρών για γενική επιστράτευση.
Επανεμφάνιση
Στην πλευρά του στρατού, έκαναν την επανεμφάνισή του οι ισλαμιστές, ήταν οι «καλύτερα προετοιμασμένοι», όμως αυτό ίσως έχει συνέπεια «να παραταθεί ο πόλεμος» και «να γίνουν πολύ πιο περίπλοκες οι διπλωματικές σχέσεις του Σουδάν», σύμφωνα με τον απόστρατο αξιωματικό.
Στην άλλη πλευρά, στις ΔΤΥ, «πέρα από τις παραδοσιακές δυνάμεις μας, βασιζόμαστε στην κινητοποίηση αραβικών φυλών» του Νταρφούρ, ανέφερε πηγή του Γαλλικού Πρακτορείου.
Κατά ορισμένες εκτιμήσεις, οι ΔΤΥ διπλασίασαν μέσα σε μερικούς μήνες τον αριθμό των μαχητών τους από τους 60.000 στους 120.000.
«Κάποιοι πολεμούν στο όνομα φυλετικών δεσμών», εξήγησε η πηγή, «άλλοι για χρήμα» — ο στρατηγός Ντάγκλο διαθέτει άφθονο, χάρη στα χρυσωρυχεία του.
Χάρη στα πλούτη στο υπέδαφος του Σουδάν –της χώρας με την τρίτη μεγαλύτερη παραγωγή χρυσού στην Αφρική–, απέκτησε εξάλλου συμμαχίες, όπως ειδικά αυτή με τους μισθοφόρους της ρωσικής ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Βάγκνερ, σύμφωνα με την Ουάσιγκτον.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο μεγαλύτερος αγοραστής σουδανικού χρυσού, «κατά ορισμένες πληροφορίες προμηθεύουν ακόμη με όπλα» τις ΔΤΥ, θα επισημάνει ο κ. Βάαλ.
Από την άλλη, Αίγυπτος και Τουρκία ρίχνουν όλο τους το βάρος στην υποστήριξη του στρατού.
Ο κ. ντε Βάαλ επικρίνει το ότι ενώ «όλοι απευθύνουν εκκλήσεις για ειρήνη» ταυτόχρονα «εξοπλίζουν τα πουλέν τους», οδηγώντας σε ναυάγιο κάθε διπλωματική πρωτοβουλία.
Ο πόλεμος κάθε μέρα που περνάει εξαπλώνεται και σε άλλες πόλεις. Και «μπορεί να διαρκέσει χρόνια», προειδοποιεί δυτικός διπλωμάτης.