Μεγάλη ανησυχία προκαλούν τα μαζικά κρούσματα νεκρών δελφινιών που έχουν καταγραφεί το τελευταίο διάστημα κατά μήκος των ακτών του κεντρικού και του βορειοανατολικού Αιγαίου.
Όπως καταγγέλλει στο Documento η Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια έρευνας στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος, μέσα σε διάστημα λίγων μόνο εβδομάδων στην ευρύτερη περιοχή του βόρειου Αιγαίου έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 16 νεκρά δελφίνια, ενώ επτά από αυτά εντοπίστηκαν στις βόρειες ακτές της Σάμου, έχοντας παρασυρθεί από τους ΒΔ ανέμους από περιοχές του κεντρικού και του ΒΑ Αιγαίου. Τρία από αυτά εντοπίστηκαν μόλις τις προηγούμενες ημέρες.
Σύμφωνα με την ίδια, «έπειτα από 20 χρόνια που το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος έχει συνεχή παρουσία και παρακολουθεί την ευρύτερη περιοχή του ανατολικού Αιγαίου δεν έχουμε καταγράψει ποτέ τόσο πολλούς εκβρασμούς δελφινιών σε αντίστοιχο χρονικό διάστημα».
Τα πιθανά αίτια
Μάλιστα, όπως τονίζει, τα νεκρά θαλάσσια θηλαστικά που έγιναν αντιληπτά αποτελούν μόνο ένα μικρό ποσοστό του πραγματικού αριθμού των νεκρών ζώων. «Τα νεκρά δελφίνια που εντοπίστηκαν ήταν μόνο αυτά που κατέληξαν σε παραλίες ή κοντά σε κατοικημένες περιοχές, ενώ δεν γίνονται ποτέ αντιληπτά όλα αυτά που κατέληξαν σε δυσπρόσιτες ακτές ή επιπλέουν μεσοπέλαγα επί μέρες ή εβδομάδες» σημειώνει η κ. Μήλιου.
Οσον αφορά τα πιθανά αίτια των αυξημένων κρουσμάτων, το ινστιτούτο σε ανακοίνωσή του αναφέρει πως η αύξηση των εκβρασμών συμπίπτει χρονικά και χωρικά με τις εκτεταμένες ασκήσεις του τουρκικού πολεμικού ναυτικού που λαμβάνουν χώρα τις τελευταίες εβδομάδες στο Αιγαίο. «Σύμφωνα με τις αναγγελίες του τουρκικού πολεμικού ναυτικού, τις προηγούμενες εβδομάδες στις ασκήσεις στο Αιγαίο συμμετείχαν περισσότερα από 100 τουρκικά πολεμικά πλοία, ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι ξεκινά νέος κύκλος εκτεταμένων ασκήσεων. Με βάση τα στοιχεία που δημοσιεύουν, διεξάγονται βολές με τη χρήση πραγματικών πυρών, καθώς και συνεχόμενη (ανεξέλεγκτη) χρήση σόναρ που προκαλεί έντονη υποβρύχια ηχορύπανση. Πολυάριθμες διεθνείς επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η ηχορύπανση από τις συγκεκριμένες συχνότητες των σόναρ του πολεμικού ναυτικού προκαλεί καταστροφικές συνέπειες στα θαλάσσια οικοσυστήματα, κυρίως στα θαλάσσια θηλαστικά, αλλά επηρεάζει ακόμη και τα ψάρια και το ζωοπλαγκτόν» επισημαίνεται μεταξύ άλλων.
Ανθρωπογενείς πιέσεις
Η κ. Μήλιου διευκρινίζει πως ο θάνατος των δελφινιών δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στη χρήση σόναρ, «όμως το γεγονός ότι αυτή η αύξηση των εκβρασμών συνέπεσε χρονικά και χωρικά με τις εκτεταμένες ασκήσεις του τουρκικού πολεμικού ναυτικού δεν μπορεί να είναι τυχαίο. Στη συγκεκριμένη άσκηση – επίδειξη δύναμης που για πρώτη φορά διεξήγαγε με τέτοια ένταση και έκταση το τουρκικό πολεμικό ναυτικό– υπήρξε συμμετοχή από 103 πολεμικά πλοία, με βολές και εκρήξεις πραγματικών πυρών στη θάλασσα, ανθυποβρυχιακή δράση, συνεχή χρήση σόναρ από δεκάδες πλοία και υποβρύχια» σημειώνει.
Η ίδια προσθέτει ακόμη πως αυτή η πρωτόγνωρη πίεση που ασκήθηκε τις προηγούμενες εβδομάδες στα οικοσυστήματα του Αιγαίου κατά τη διάρκεια των τουρκικών ασκήσεων προστίθεται στις πολυάριθμες άλλες ανθρωπογενείς πιέσεις που επίσης μεγαλώνουν, όπως η συνεχιζόμενη αύξηση των διερχόμενων πλοίων και των επικίνδυνων υλικών που αυτά μεταφέρουν χωρίς να υπάρχει λειτουργικός μηχανισμός αντιμετώπισης ατυχημάτων, η υπερσυγκέντρωση ανθρώπων στις ακτές του Αιγαίου χωρίς τις απαραίτητες υποδομές διαχείρισης απορριμμάτων και λυμάτων, ο εκτεταμένος διασκορπισμός απορριμμάτων, η εντατική και χωρίς διαχείριση αλιεία με πρακτικές που δεν θα έπρεπε ποτέ να έχουν επιτραπεί στο Αιγαίο κ.ά.
«Είναι αδιανόητο ότι συνεχίζει να είναι αποδεκτό εν καιρώ ειρήνης – όσα προβλήματα και αν υπάρχουν– να καταστρέφονται τα θαλάσσια οικοσυστήματα με πολεμικά όπλα. Τόσο στο Αιγαίο όσο και γενικότερα στις θάλασσες και στους ωκεανούς του πλανήτη πρέπει επιτέλους να θεσμοθετηθεί το τέλος της ανεξέλεγκτης χρήσης πραγματικών πυρών στη θάλασσα, εκτός οργανωμένων πεδίων βολής όπου θα είναι εφικτό να παρακολουθούνται και να περιορίζονται οι επιπτώσεις» επισημαίνει η ίδια.
Εκρήξεις και τοξικά
Μάλιστα, όπως προκύπτει από την ανακοίνωση του ινστιτούτου, πέρα από την άμεση και έμμεση θανάτωση δισεκατομμυρίων θαλάσσιων οργανισμών ανά έκρηξη (από το ζωοπλαγκτόν έως τα ψάρια και έως τους ανώτερους θηρευτές όπως τα θαλάσσια θηλαστικά), συντελείται και διασκορπισμός επικίνδυνων τοξικών ουσιών, κάτι που θέτει σε κίνδυνο την υγεία των θαλάσσιων ειδών αλλά και τη δημόσια υγεία.
«Όλοι εμείς στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος αλλά και όλοι όσοι δρουν οργανωμένα ή μεμονωμένα για την προστασία των θαλασσών μας δεν μπορούμε να αποδεχτούμε τον ρόλο του νεκροθάφτη των σπάνιων ειδών ή απλώς να μετράμε τις απώλειες» αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Από την πλευρά της μάλιστα η κ. Μήλιου υπογραμμίζει πως είναι καιρός τόσο η πολιτεία όσο και οι πολίτες «να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων, καθώς φαίνεται ότι ακόμη και σήμερα δεν έχει γίνει κατανοητό το πραγματικό μέγεθος των πολυάριθμων και αυξανόμενων παραγόντων απειλής για τα οικοσυστήματα και τα είδη που επιβιώνουν στις θάλασσές μας. Σε αντίθετη περίπτωση είναι σαν να αποδεχόμαστε να μείνουμε στην ιστορία ως οι γενιές που ανέχτηκαν αυτή την καταστροφή».
