Η αλόγιστη αλιεία και η αδιαφορία στερούν από τα κήτη την τροφή τους και τα απειλούν με εξαφάνιση
Ο λανθασμένος τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος την εκμετάλλευση των αλιευμάτων, τα οποία θεωρεί ότι είναι αστείρευτα, έχει προκαλέσει τις τελευταίες δεκαετίες όχι μόνο την εξαφάνιση της τροφής των δελφινιών αλλά και σοβαρότατο πρόβλημα στον πληθυσμό άλλων ειδών όπως οι ξιφίες και οι τόνοι.
Ο Καταλανός Ζοάν Γκονσάλβο, βιολόγος, κάτοχος PhD στη Βιοποικιλότητα από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, ερευνά τα τελευταία χρόνια το θέμα της μετακίνησης των κητωδών στο Ιόνιο μέσω της συνεργασίας του με το Tethys Research Institute που εδρεύει στο Civic Aquarium του Μιλάνου της Ιταλίας, όπου είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου από το 2007.
Οπως λέει στο Documento ο Γκονσάλβο, «η έλλειψη τροφής του συγκεκριμένου είδους δελφινιών εξαιτίας της εντατικής αλιείας διατάραξε τις τελευταίες δεκαετίες την ισορροπία του πληθυσμού των θαλάσσιων θηλαστικών, προκάλεσε τη μείωση του πληθυσμού τους και τη μετακίνηση όσων απέμειναν από το κεντρικό Ιόνιο προς τον βορρά».
«Μέρος των δελφινιών που είχαν χαθεί τις περασμένες δεκαετίες τα εντοπίσαμε πριν από μερικά χρόνια στην περιοχή της Κέρκυρας όπου ίσως βρήκαν καλύτερες συνθήκες για να ζήσουν. Μάλιστα το 2010 καταγράψαμε 30 κοινά δελφίνια μεταξύ Κέρκυρας και Παξών. Στην έρευνα που κάναμε διαπιστώσαμε ότι μερικά από αυτά ήταν παλαιότερα κάτοικοι της περιοχής του εσωτερικού Ιονίου όπου και είχε εντοπιστεί αρχικά το πρόβλημα της δραματικής μείωσης του πληθυσμού τους» λέει στο Documento o Αλέξανδρος Φραντζής, δρ Βιολογικής Ωκεανογραφίας, υπεύθυνος του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος και επιστημονικός υπεύθυνος και συντονιστής του Εθνικού Αρχείου Καταγραφής Εκβρασμών και Παρατηρήσεων Κητωδών (www.pelagosinstitute.gr).
Είχαν μείνει μόλις 17…
Ο δρ Φραντζής εκτιμά –κατά προσέγγιση και από διασταυρώσεις στοιχείων έρευνας προηγούμενων ετών– ότι σήμερα σε ολόκληρο το Ιόνιο τα κοινά δελφίνια πρέπει να είναι 45 έως 50 και στο εσωτερικό Ιόνιο μόλις 20.
Η δραματική μείωση του πληθυσμού του κοινού είδους δελφινιών είχε εντοπιστεί και καταγραφεί αρχικά το 1993. Ηταν η χρονιά που οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι ενώ τα συγκεκριμένα δελφίνια ήταν πολυπληθή στο τμήμα μεταξύ Λευκάδας, Κεφαλονιάς, Ιθάκης, Ζακύνθου και απέναντι από τις ακτές της Αιτωλοακαρνανίας και τις ακτές της Ηλείας, ξαφνικά άρχισαν να μειώνονται δραματικά.
Ενώ αρχικά ο πληθυσμός τους ξεπερνούσε τα 250 άτομα, ξαφνικά το 2007 Ελληνες και Ιταλοί επιστήμονες παρατήρησαν με δέος ότι το συγκεκριμένο είδος δελφινιών εξαφανιζόταν με εξαιρετικά γρήγορο ρυθμό. Πραγματοποιώντας τότε οι επιστήμονες μετρήσεις με τη μέθοδο της φωτοταυτοποίησης διαπίστωσαν ότι τα δελφίνια που είχαν απομείνει στο Ιόνιο άγγιζαν τα 40, μετά μειώθηκαν σε 25 και στο τέλος έφτασαν να είναι μόλις 17 και να περιορίζουν τη δραστηριότητά τους νότια της Λευκάδας.
Προστατευόμενη περιοχή
«Χάρη σε αυτές και πολλές άλλες παρατηρήσεις και επισημάνσεις καταφέραμε να πείσουμε την ελληνική πολιτεία να ανακυρύξει μια θαλάσσια περιοχή Natura 2000 γύρω από τους Παξούς – Αντίπαξους και τη νότια Κέρκυρα και να την ενώσει με τη στεριά της Θεσπρωτίας. Η ανακήρυξη της περιοχής σε προστατευόμενη είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση του πληθυσμού των δελφινιών. Ομως και στο εσωτερικό Ιόνιο υπάρχει από πολύ παλιότερα περιοχή Natura 2000, όπου όμως παρά τις επισημάνσεις μας δεν έχει ληφθεί κανένα μέτρο για την προστασία των δελφινιών! Αρα μέχρι τώρα η προστασία του συγκεκριμένου είδους είναι μόνο στα χαρτιά, συνεπώς το πρόβλημα και ο κίνδυνος εξαφάνισής τους παραμένουν» τονίζει στο Documento ο δρ Φραντζής και επισημαίνει: «Κάθε φορά που ερχόμαστε ως επιστήμονες αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της εξαφάνισης ενός θαλάσσιου είδους ραγίζει η καρδιά μας καθώς για να δημιουργηθεί αυτός ο πληθυσμός πέρασαν εκατομμύρια χρόνια και η φύση έκανε εκατομμύρια πειράματα στην εξέλιξη αυτών των χρόνων για να καταλήξει τελικά και να τοποθετήσει το είδος στη θέση του. Η ζημιά που κάνουμε στη φύση είναι ανεπανόρθωτη και αυτό θα αρχίσει σιγά σιγά να επηρεάζει και τη ζωή του ανθρώπου. Θα βρεθούμε όλοι μπροστά σε μεγάλες και δυσάρεστες εκπλήξεις αν δεν αλλάξουμε νοοτροπία ως κοινωνίες, ως κράτη και ως πολίτες…».