Τα φρούτα και τα λαχανικά κινδυνεύουν να μείνουν στα χωράφια αφού ο κορονοϊός έκλεισε τα σύνορα για τους μετανάστες εργάτες γης
Τεράστιο πρόβλημα αναμένεται να δημιουργηθεί στο εμπόριο φρούτων και λαχανικών πανευρωπαϊκά εξαιτίας της έλλειψης μεταναστών εργατών λόγω των μέτρων που έχουν παρθεί για τον περιορισμό της διασποράς του κορονοϊού. Πρόβλημα που αναμένεται να πλήξει με σφοδρότητα και τη χώρα μας, απειλώντας με καταστροφή μεγάλο μέρος της παραγωγής κι ενώ η πιθανολογούμενη μειωμένη αγοραστική δυνατότητα των καταναλωτών αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση ακόμη περαιτέρω.
Η αιτία είναι ότι σε πολλές χώρες, όπως Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία, όλες οι αγροτικές εργασίες βασίζονται σε μεγάλο ποσοστό στους εκατοντάδες χιλιάδες εποχικούς εργάτες γης που καταφτάνουν κυρίως από χώρες των Βαλκανίων και της ανατολικής Ευρώπης. Παράλληλα, το Επισιτιστικό Σώμα των Ηνωμένων Εθνών αναφέρθηκε προ ολίγων ημερών στον πολύ ορατό κίνδυνο να εμφανιστούν ελλείψεις σε τρόφιμα παγκοσμίως εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων.
Στην Ελλάδα κάθε χρόνο καταφτάνει σημαντικός αριθμός εποχικών εργατών γης, κυρίως από την Αλβανία και δευτερευόντως από τη Βουλγαρία και τη Βόρεια Μακεδονία. Εργάτες που σε αρκετούς νομούς αποτελούν το συντριπτικό ποσοστό του εργατικού δυναμικού στα χωράφια, αλλά τώρα δεν μπορούν να έρθουν λόγω του κλεισίματος των συνόρων. Ως αποτέλεσμα κινδυνεύει να χαθεί η παραγωγή πολλών προϊόντων αν δεν αλλάξει κάτι τον επόμενο μήνα. Γεγονός που, εκτός από τεράστια οικονομική ζημιά, θα οδηγήσει σε σημαντικές ελλείψεις προϊόντων στην εγχώρια αγορά.
Ξαφνικά, αποδεικνύεται η σπουδαιότητα των μεταναστών εργατών για την περάτωση της αγροτικής παραγωγής. Μεταναστών οι οποίοι όμως τόσα χρόνια δούλευαν στα χωράφια παράνομα, ερχόμενοι με τουριστικές βίζες, συνήθως κακοπληρωμένοι και αρκετά συχνά έρμαια εργοδοτικών αυθαιρεσιών. Και όμως οι «Αλβανοί» για πολλά χρόνια αντιμετωπίστηκαν με ρατσισμό και κυρίαρχα στερεότυπα από ένα κομμάτι της κοινωνίας. Παράλληλα πολλοί παραγωγοί, οι οποίοι εκφράζουν στο Documento τη βαθιά ανησυχία τους για το άμεσο μέλλον που φαντάζει δυσοίωνο, πρότειναν στην κυβέρνηση να εργαστούν στα χωράφια αιτούντες άσυλο, προκειμένου να απομακρυνθούν από τις τριτοκοσμικές συνθήκες διαβίωσης και να γίνει μια προσπάθεια κοινωνικής ένταξης. Η πρόταση δεν προχώρησε. Αλλωστε οι κυβερνώντες θεωρούν τους πρόσφυγες «ασύμμετρη απειλή»…
«Το 90% των εργατών μας είναι από την Αλβανία»
«Οι ανάγκες μας σε εργατικά χέρια ξεκινάνε από τον Μάιο που έχουμε τα αραιώματα στα ροδάκινα. Τον Μάιο ωριμάζουν και τα κεράσια. Η Πέλλα έχει περίπου το 65% της εθνικής καλλιέργειας κερασιού. Η κεντρική Μακεδονία έχει περίπου το 53% της εθνικής καλλιέργειας στο βερίκοκο. Το καλοκαίρι έχουμε τη συγκομιδή ροδάκινου, κερασιών, βερίκοκων και δαμάσκηνων. Ολα αυτές οι εργασίες απαιτούν 7.000-10.000 ανθρώπους» ανέφερε στο Documento ο Χρήστος Γιαννακάκης, πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιριστικών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας και πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φρούτων – Πυρηνόκαρπων και Αχλαδιών.
«Μέχρι πέρσι αυτές οι ανάγκες καλύπτονταν από την Αλβανία κατά 90%. Επειδή όμως έκλεισαν τα σύνορα, δεν μπορούμε να φέρουμε Αλβανούς εργάτες που έρχονταν με τουριστική βίζα, μπορούσαν δηλαδή να εισέλθουν νόμιμα στην Ελλάδα, όχι όμως και να εργαστούν, οπότε δούλευαν παράνομα. Ετσι, οι αγρότες δεν μπορούσαμε να εμφανίσουμε νόμιμα τη δαπάνη αυτή ώστε να εκπέσει από τα έσοδά μας, ενώ τα κρατικά ταμεία δεν πληρώνονταν το εργόσημο».
«Θα υπάρξει ζήτημα τροφοδοσίας της αγοράς»
Αντίστοιχες ανάγκες σε εποχικούς μετανάστες εργάτες έχουν και χώρες «όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία και η Γερμανία, η οποία κάθε χρόνο χρειάζεται 300.000 εποχικούς εργάτες, το 90% εκ των οποίων προέρχεται από την ανατολική Ευρώπη. Πριν από μερικές ημέρες η Γερμανία συμφώνησε με τις χώρες από όπου έρχονταν αυτοί οι εργάτες ώστε άμεσα να μεταφερθούν περίπου 40.000 στη Γερμανία για τη συγκομιδή του σπαραγγιού. Αντίστοιχη συμφωνία έκανε η Ιταλία με τη Ρουμανία. Πρέπει κι εμείς να κινηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Σαν διεπαγγελματική οργάνωση κάναμε ανεπίσημες επαφές με την αλβανική πλευρά και είχαμε τη διαβεβαίωση ότι προτίθενται να ανοίξουν τα σύνορα για να καλυφθούν οι ανάγκες μας σε εργατικά χέρια, εφόσον συμφωνηθεί η σχετική διαδικασία με την ελληνική πλευρά. Ενημερώθηκε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και τροφίμων Μάκης Βορίδης και αναμένουμε την απάντησή του».
Εφόσον δεν δοθεί λύση, προβλήματα «θα εμφανιστούν και στα λαχανικά και στη φράουλα. Γενικά, κάθε προϊόν έχει πρόβλημα. Ο συνολικός τζίρος του ροδάκινου που γίνεται κομπόστα, του επιτραπέζιου ροδάκινου, των κερασιών, των βερίκοκων, των πυρηνόκαρπων και των αχλαδιών υπερβαίνει τα 500 εκατ. ευρώ ετησίως. Τζίρος που είναι κυρίως εξαγωγικός. Χωρίς δουλειά θα μείνουν εκτός από τους αγρότες και πολλά επαγγέλματα που συμβάλλουν στην παραγωγή και τη διαμόρφωση του τελικού προϊόντος. Είναι πολλαπλασιαστική η ζημιά. Σε προϊόντα όπως τα λαχανικά θα υπάρξει ζήτημα τροφοδοσίας της ελληνικής αγοράς».
Πριν από περίπου 20 ημέρες «συναντηθήκαμε στη Βέροια με τον γγ Μεταναστευτικής Πολιτικής Πάτροκλο Γεωργιάδη, τον γγ του υπουργείου Γεωργίας Κώστα Μπαγινέτα, τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης και με μη κυβερνητικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στα hotspots των παρακείμενων νομών, ώστε να εργαστούν σε εμάς οι πρόσφυγες που βρίσκονται εκεί, έχουν πάρει άδεια παραμονής και έχουν ΑΜΚΑ και ΑΦΜ. Δυστυχώς, λόγω του κορονοϊού έχει φρενάρει η διαδικασία».
«Πρόβλημα χωρίς αύριο αν δεν υπάρξει λύση»
«Το ζήτημα θα το αντιμετωπίσουμε σε έναν μήνα που θα χρειαστούμε εργαζόμενους για να ξεκινήσουν στα χωράφια τα αραιώματα. Την Ημαθία εξυπηρετούν σε όλες τις αγροτικές εργασίες κυρίως μετανάστες από την Αλβανία και τη Βουλγαρία. Πρόκειται για περισσότερους από 10.000 ανθρώπους, κάποιοι εκ των οποίων δουλεύουν στα εργοστάσια» ανέφερε στο Documento ο Κώστας Αποστόλου, πρόεδρος της Ενωσης Κονσερβοποιών Ελλάδας.
Πρόκειται για ένα πρόβλημα «χωρίς αύριο αν δεν υπάρξει λύση. Πολύ μεγάλο κομμάτι της παραγωγής θα χαθεί. Δεν θα υπάρχουν καρποί ούτε για την αγορά ούτε για τις κονσερβοποιίες. Αν δεν έρθουν οι μετανάστες, δεν θα μπορέσουμε να περιποιηθούμε περισσότερο από το 30% των χωραφιών. Μιλάμε για θεαματική μείωση της παραγωγής, που αποτιμάται σε αντίστοιχο οικονομικό κόστος. Το αργότερο μέχρι τις αρχές Μαΐου πρέπει να δρομολογηθεί μια λύση».
Οι ίδιοι μετανάστες «πηγαίνουν και στη Χαλκιδική για τη συγκομιδή βερίκοκων και ελιών, αλλά και νότια για τις ελιές. Αρα το πρόβλημα θα μετακυληθεί και αλλού αν δεν δοθεί λύση». Παράλληλα, «κάναμε διαδικασίες για να δουλέψουν αιτούντες άσυλο, όμως δεν βλέπω ανταπόκριση. Είναι σημαντικό να ενσωματώσουμε αυτούς τους ανθρώπους, να
Χωρίς τα… εισαγόμενα εργατικά χέρια καταστρέφεται ο αγροτικός κόσμος που ήδη πετάει τα προϊόντα του και κινδυνεύει ο εφοδιασμός των αστικών κέντρων εργάζονται, να έχουν κανονικό εισόδημα. Αλλωστε ο αριθμός των Αλβανών και των Βούλγαρων περιορίζεται, είτε γιατί βελτιώθηκε το βιοτικό τους επίπεδο είτε επειδή πολλοί πάνε στη δυτική Ευρώπη. Οι αιτούντες άσυλο μπορούν να βοηθήσουν την παραγωγική προσπάθεια και παράλληλα να μη διαβιούν αποκλεισμένοι σε αυτές τις συνθήκες».
«Παραγωγοί θα εγκαταλείψουν τις καλλιέργειες»
«Μπορεί εδώ να μην αντιμετωπίζουμε έλλειψη εργατικών χεριών, όμως την περασμένη εβδομάδα πετάξαμε προϊόντα –εκτός εποχής κηπευτικά– λόγω πολύ χαμηλών τιμών και μικρής απορρόφησης της παραγωγής»
ανέφερε στο Documento ο Γιάννης Χαραλαμπάκης, διευθυντής στον συνεταιρισμό Τυμπακίου. «Ενα από τα προϊόντα που αντιμετωπίζουν πρόβλημα είναι το αγγούρι, αφού οι τιμές του πανευρωπαϊκά κατέρρευσαν. Οι ντομάτες δεν φεύγουν προς τις βαλκανικές χώρες στις ποσότητες που έφευγαν. Λόγω Πάσχα θεωρούμε ότι θα βελτιωθούν οι τιμές, αλλά φοβόμαστε το μετά. Θα μείνουν προϊόντα αδιάθετα. Ελλοχεύει ο κίνδυνος οι παραγωγοί να εγκαταλείψουν τις καλλιέργειες».
«Δεν θα μπορούν ούτε να τα μαζέψουν ούτε να τα πουλήσουν»
«Η έλλειψη εργατικών χεριών υπήρχε και προ του κορονοϊού, όπως πέρσι που είχαμε τεράστιο πρόβλημα, αλλά τώρα τα πράγματα θα χειροτερέψουν. Ηδη οι περισσότεροι εργάτες έφυγαν προς άλλα κράτη με καλύτερη περίθαλψη και καλύτερη πολιτική προς τα παιδιά» υπογράμμισε στο Documento ο Μανώλης Κλαδάκης, πρόεδρος του συνεταιρισμού Βιάννου.
«Η πλειονότητα των εργατών εδώ είναι Αλβανοί και Βούλγαροι. Οι Αλβανοί προτιμούν να πάνε στη Γερμανία σαν εργάτες γης ή σε οικοδομή. Οι Βούλγαροι που έρχονταν κατά κόρον δεν έρχονται πια τα τελευταία δύο χρόνια. Τον χειμώνα πήγαμε σαν συνεταιρισμός στην περιφερειακή διοίκηση και ζητήσαμε να δοθεί η δυνατότητα να δουλέψουν στα χωράφια αιτούντες άσυλο, αλλά το ζήτημα δεν προχώρησε».
«Οταν για να πάει μια νταλίκα με προϊόντα στην Ιταλία ο οδηγός μετά θα πρέπει να μείνει 14 ημέρες σε καραντίνα λόγω κορονοϊού, ποιος θα το διακινδυνεύσει; Η αγορά έχει κάτσει τελείως. Τις προάλλες πετούσαν τα αγγούρια γιατί δεν μπορούσαν να τα πάνε πουθενά. Η τιμή του λαδιού και πριν από τον κορονοϊό δεν κάλυπτε το κόστος παραγωγής σε ορεινούς τόπους όπως η Βιάννος, με κακό ανάγλυφο. Οι αγρότες δεν θα μπορούν ούτε να μαζέψουν τα προϊόντα ούτε να τα πουλήσουν».
«Κίνδυνος η ποσότητα να μην καλύψει την αγορά»
«Επειδή δουλεύουμε 365 ημέρες τον χρόνο έχουμε εργατικά χέρια που τα απασχολούμε όλο τον χρόνο. Πάντα όμως υπήρχε έλλειψη προσωπικού»
σχολίασε στο Documento ο Γιώργος Παπαβασίλης, μέλος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Παραγωγών Κηπευτικών Μεγάρων. Ως αποτέλεσμα, «θεωρητικά δεν θα υπάρχει ποσότητα να καλύψει την αγορά. Ο κίνδυνος είναι ορατός από πολλές πλευρές: και από την έλλειψη εργατικών χεριών και από τη διάθεση της παραγωγής και από το ποιος θα ξανακαλλιεργήσει άμα χαθούν οι καλλιέργειες».
«Αν καταρρεύσει ο τουρισμός, θα καταρρεύσει η αγορά»
«Εμείς αρχίζουμε τη συγκομιδή των κερασιών περίπου στις 15 Μαΐου, η οποία, όπως και των πυρηνόκαρπων, γίνεται κυρίως από εργάτες από Αλβανία, Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία. Αν δεν αρθούν τα μέτρα απαγόρευσης, θα προκληθεί τεράστιο πρόβλημα με τη συγκομιδή» ανέφερε στο Documento ο Δημήτρης Τερζής, διευθυντής οργάνωσης παραγωγών Φλαμουριάς. «Και να αρθούν όμως οι περιορισμοί, έρχονται με τουριστικές βίζες, άρα δεν μπορούμε να τους καλύψουμε με εργόσημα, άρα η πληρωμή τους γίνεται κατά κάποιο τρόπο με “μαύρα” γιατί δεν έχουν δικαίωμα εργασίας, δεν έχουν ΑΜΚΑ, δεν έχουν τίποτε».
Οι μετανάστες εργάτες γης «συγκομίζουν τα προϊόντα μας σε συντριπτικό ποσοστό, περισσότερο από 80%. Υπάρχει ένας μήνας περιθώριο, αλλά το υπουργείο δεν έχει ξεκαθαρίσει τι θα γίνει». Η κύρια παραγωγή στην περιοχή είναι «κεράσια, ακτινίδια και ροδάκινα. Το 95% εξ αυτών είναι εξαγώγιμα. Το ζήτημα είναι πώς θα αντιδράσουν οι αγορές, αφού ενδέχεται να μειωθεί η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών στις χώρες που απευθυνόμαστε, κυρίως αυτές της κεντρικής Ευρώπης. Το πιο δυσοίωνο ζήτημα όμως αφορά την εγχώρια κατανάλωση: στην Ελλάδα το καλοκαίρι δημιουργείται μια επιπλέον αγορά περίπου 20 εκατομμυρίων δυνητικών καταναλωτών, ειδικά νωπών φρούτων. Λόγω της κατάρρευσης του τουρισμού φέτος θα καταρρεύσει και η εσωτερική κατανάλωση, επειδή οι τουρίστες στηρίζουν την εγχώρια αγορά».