Αρχαιολόγοι που πραγματοποιούν εκσκαφή ενός μαζικού τάφου από τον Ισπανικό Εμφύλιο (1936-1939) βρήκαν τους φυσικά διατηρημένους εγκεφάλους 45 ανθρώπων που εκτελέστηκαν πριν από 80 χρόνια και τάφηκαν σε ένα λόφο στην επαρχία Μπούργος (βόρεια).
Στην Ισπανία υπάρχουν εκατοντάδες μαζικοί τάφοι που χρονολογούνται από την εποχή του Εμφυλίου και της φασιστικής δικτατορίας που ακολούθησε υπό τον στρατηγό Φρανθίσκο Φράνκο. Πολλοί λίγοι από αυτούς έχουν ανασκαφεί λόγω έλλειψης χρηματοδότησης και ενός «συμφώνου λήθης» στην Ισπανία με την επιστροφή της στη δημοκρατία τη δεκαετία του 1970.
Οι εγκέφαλοι ορισμένων σορών στον τάφο Λα Πεδράχα διατηρήθηκαν λόγω των πολύ ειδικών περιβαλλοντικών συνθηκών αφού ισχυρές βροχές διαπότισαν τις τρύπες που είχαν αφήσει οι σφαίρες στα κρανία τους. Αυτή η διαδικασία «σαπωνοποίησης» τους μετέτρεψε σε μια σαπωνοειδή ουσία.
Ανασκάφθηκε επίσης μια διατηρημένη καρδιά, ένα χωρίς προηγούμενο εύρημα, λέει ο επιστήμονας ιατροδικαστής Φερνάντο Σερούγια ο οποίος εργάστηκε στην εκσκαφή και έχει δημοσιεύσει μια μελέτη με λεπτομέρειες για την ανακάλυψη.
«Η ανακάλυψη φυσικά διατηρημένων εγκεφάλων είναι πολύ σπάνια», είπε ο Σερούγια. «Υπάρχουν μόνο περίπου 100 καταγεγραμμένες περιπτώσεις σε όλο τον κόσμο», πρόσθεσε.
Οι εγκέφαλοι διατηρούνται σε ένα εργαστήριο στη Γαλικία, στη βορειοανατολική Ισπανία, όπου εργάζεται ο Σερούγια. Ζαρωμένοι, καφέ και με ορατές ακόμη τις ζάρες, αποτελούν τη μεγαλύτερη συλλογή φυσικά διατηρημένων ανθρώπινων εγκεφάλων στον κόσμο, λέει.
Κανένα από τα διατηρημένα όργανα δεν έχει εξακριβωθεί σε ποιον ανήκε, ενώ μόνο 16 από τις 104 σορούς που βρέθηκαν στον τάφο έχουν ταυτοποιηθεί.
Ανάμεσά τους είναι εκείνη του Ραφαέλ Μαρτίνες, προέδρου μιας σοσιαλιστικής ένωσης που δολοφονήθηκε από οπαδούς του Φράνκο το 1936 και ταυτοποιήθηκε πρόσφατα.
«Μακάρι να μπορούσαν αυτοί οι εγκέφαλοι να μας πουν τι συνέβη εκεί», είπε ο εγγονός του, Μιγκέλ Άνχελ Μαρτίνες.
