Στις 16 Ιανουαρίου 2021 η Σοφία Μπεκατώρου προξένησε κοινωνικό σεισμό με τις συνταρακτικές της καταγγελίες για τον βιασμό της από παράγοντα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας. Με τη συμπλήρωση ενός έτους από την εξομολόγηση που άλλαξε την Ελλάδα, η χρυσή ολυμπιονίκης της Αθήνας ανέμισε τη σημαία του κινήματος #ΜeΤoo και μέσα στα δικαστήρια. Όταν το ανήλικο θύμα –αθλήτρια της ιστιοπλοΐας και αυτό– αντίκρισε τον καθ’ ομολογίαν βιαστή της, την περασμένη Τετάρτη, η ασυμβίβαστη Μπεκατώρου ήταν μάρτυρας κατηγορίας. «Στο πρόσωπο της κοπέλας βλέπω και τον εαυτό μου» ομολογεί «και ελπίζω ότι θα υπάρξει δικαίωση για όλες μας». Η 44χρονη Σοφία ανοίγει την καρδιά της στο Documento, χωρίς φόβο αλλά με φλογερό πάθος.
Πώς αισθανθήκατε, Σοφία, την πρώτη μέρα της πολύκροτης δίκης;
Θεώρησα πολύ σημαντικό να σταθώ στο πλευρό της κοπέλας που βρήκε τη δύναμη να κινηθεί νομικά, όσο ψυχοφθόρα κι αν είναι η διαδικασία. Αυτή η δίκη είναι συμβολική. Μπορεί να φωτίσει καταστάσεις και να εμπνεύσει κι άλλα θύματα. Ας μη φοβηθούν να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη. Ας το επιχειρήσουν. Μόνο έτσι θα ξανακερδίσουμε τη ζωή μας.
Είστε αισιόδοξη; Ο πολίτης δυσκολεύεται να εμπιστευτεί την ελληνική Δικαιοσύνη.
Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο παρά μόνο να ελπίζουμε. Τα βιώματά μου, μια ζωή στον αθλητισμό, με έμαθαν να σέβομαι και να ακολουθώ ένα πλαίσιο κανόνων και να λειτουργώ μέσα σε αυτό. Ο αθλητισμός είναι μικρογραφία της ζωής. Εδώ άλλωστε υπάρχει ομολογία και τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Διαπράχθηκε κακούργημα σε βάρος ανηλίκου. Εάν δεν νομοθετήσουμε τώρα, στέλνουμε λάθος μήνυμα στα υπόλοιπα θύματα. Αυτή είναι η πρώτη δίκη #ΜeΤoo στην Ελλάδα και υπάρχει επιτακτική ανάγκη για δικαίωση. Συμπάσχει πολύς κόσμος με αυτή την κοπέλα.
Υποθέτω ότι συμπάσχετε και εσείς η ίδια.
Εκατό τοις εκατό. Τόσο σωματικά όσο και ψυχικά νιώθω σαν να το περνάω εγώ. Ταυτίζομαι απόλυτα με αυτό το κορίτσι, όπως ταυτίζονται και πολλά θύματα που για διάφορους λόγους δεν είδαν την υπόθεσή τους να φτάνει στα δικαστήρια.
Θα αισθανθείτε και κάποιου είδους προσωπική δικαίωση εάν καταδικαστεί ο κατηγορούμενος;
Αυτό δεν μπορώ να το πω. Δυστυχώς το δικό μου θέμα έχει παραγραφεί. Τη δικαίωση την περιμένω από το αθλητικό κίνημα, που οφείλει να δημιουργήσει κανόνες για να διώξει ποινικά αυτούς τους ανθρώπους και να τους κρατήσει μακριά από παιδιά. Με τις δημόσιες καταγγελίες πιέζεται το σύστημα και ξεγυμνώνονται οι αδυναμίες του. Θα έπρεπε όμως να λειτουργεί και ανεξάρτητα από τη δημοσιότητα. Να προστατεύονται τα θύματα και να μη δίνεται χώρος στους θύτες. Να λογοδοτούν οι ένοχοι. Η αποσιώπηση είναι ένα δεύτερο κακούργημα.
Τις πόρτες τις βρίσκετε ανοιχτές; Με πρώτη αυτήν της ιστιοπλοΐας…
Η πόρτα της ιστιοπλοΐας είναι θεόκλειστη, δεν το συζητώ! Από τη στιγμή που επιλέξαμε τους ίδιους ανθρώπους για να διοικήσουν τον χώρο, μπροστά στον φόβο και στις απειλές, δεν υπάρχει καμία ελπίδα. Το περιβάλλον του αθλήματος δεν ήταν έτοιμο για αλλαγές. Ποιος να τη στηρίξει την κοπέλα από την ιστιοπλοΐα; Είναι όλοι άφαντοι από το δικαστήριο, αν και ήταν μεγάλη ευκαιρία για να δείξουν διαφορετικό πρόσωπο. Εχουν τη φωλιά τους λερωμένη, αφού δεν έκαναν τίποτε μετά την καταγγελία μου. Μαθαίνω ότι συγγενής του δράστη είναι επικεφαλής ιστιοπλοϊκού ομίλου και άλλος συγγενής του πρόεδρος πειθαρχικού οργάνου…
Υπάρχει και η ομαδική καταγγελία των αθλητριών της ενόργανης γυμναστικής.
Εχει ξεκινήσει τεράστιος διάλογος, με πάμπολλα θύματα από διαφορετικούς χώρους. Δεν θα ικανοποιηθώ ούτε θα ησυχάσω εάν τιμωρηθεί μόνο ένας άνθρωπος. Δεν ψάχνουμε αποδιοπομπαίους τράγους. Θα πω ότι αποδόθηκε δικαιοσύνη μόνο όταν απομακρυνθούν τέτοιοι άνθρωποι από τα παιδιά. Οι Ελληνες αθλητές είναι ιδιαίτερα ικανοί, αλλά χρειάζονται περιχαρακωμένες συνθήκες και όρους για να καλλιεργήσουν το ταλέντο τους.
Σας έχουν αντιμετωπίσει και ως ενοχλητική; Είμαι βέβαιος ότι το βρίσκετε και αυτό μπροστά σας.
Αλλοι ως ενοχλητική, άλλοι ως πρωτοπόρο. Δεν έχει σημασία πού ακριβώς στέκομαι εγώ, αλλά πώς θα προχωρήσουμε τις αλλαγές σε συνεννόηση με την πολιτεία. Αδιαφορώ αν με θεωρήσουν γραφική, δεν με πειράζει καθόλου. Θα με πειράξει όμως αν όλοι πουν «αυτή είναι καλή» και δεν αλλάξει τίποτε. Ας είμαι εγώ η «κακιά» της υπόθεσης, αρκεί να γίνει έργο. Θα συνεχίσω να λέω τα πράγματα όπως τα αντιλαμβάνομαι, με ειλικρίνεια και χωρίς νερό στο κρασί μου. Θα κρατήσω τις αξίες και το ήθος μου ψηλά, όπως και τις προσδοκίες μου. Γιατί να συμβιβαστώ με το χειρότερο; Στον αθλητισμό έχω ζήσει συνθήκες πίεσης, πειθαρχίας, εθελούσιας απομόνωσης. Δεν αξίζει να μας χρησιμοποιούν με αυτό τον τρόπο ούτε να μας διοικούν άσχετοι. Αυτό πρέπει να λήξει.
Υπάρχουν και αυτοί που αναρωτιούνται φωναχτά για ποιο λόγο καθυστερήσατε τόσο. Το έχετε ακούσει δα το «Τώρα το θυμήθηκαν;».
Δεν με αγγίζει αυτή η αντίδραση. Δεν καταλαβαίνουν το άχρονο του πράγματος ούτε τη διαδικασία στην οποία μπαίνει το θύμα. Είναι ένας ολόκληρος κύκλος που πρέπει να τον ολοκληρώσεις πριν ξαναβγείς στην επιφάνεια. Το θύμα είναι αντιμέτωπο με τις ενοχές, με τα «φταις εσύ» που ακούει ακόμη και από το οικείο περιβάλλον του. Δεν έχεις τρόπο να αποδείξεις κάτι, πέφτουν όλοι πάνω σου, «τι έκανες;», «τι προκάλεσες;»… Χρειάζεται ένας μηχανισμός και ένα πλαίσιο υποστήριξης ώστε να μιλήσει κάποιος στην ώρα του.
Σοφία, έχετε μετανιώσει που ανοίξατε το στόμα σας;
Οχι βέβαια! Ποτέ! Ούτε για μία στιγμή. Ηταν άλλωστε μια πολύ συνειδητοποιημένη απόφαση που μου πήρε χρόνο για να την υποστηρίξω συναισθηματικά. Δεν είναι ανώδυνη σε καμία περίπτωση. Ανασύρει οδυνηρές μνήμες. Αλλά πλέον νιώθω πολύ καλύτερα με τον εαυτό μου. Είναι καιρός να αποδοθούν οι ευθύνες, να αποδοθούν στον ένοχο, όχι στο θύμα.
Και αν η Δικαιοσύνη πει «όχι»; Θα έχουμε κερδίσει κάτι ως κοινωνία;
Ασφαλώς θα έχουμε κερδίσει. Δεν σταματάμε εδώ, ανεξάρτητα με την απόφαση του δικαστηρίου, αν και ακούγεται αδιανόητο να αθωωθεί κάποιος που έχει ομολογήσει. Δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία για αλλαγή νομικής κουλτούρας και πλαισίου.
Υποθέτω ότι είναι αμέτρητες οι κοπέλες που σας πλησίασαν από τις 16 Ιανουαρίου 2021.
Πράγματι είναι πάρα πολλές και συνεχίζουν μέχρι σήμερα. Αυτό αποδεικνύει ότι το σύστημα δεν λειτουργεί. Γιατί να απευθυνθεί σε εμένα ένα θύμα και όχι στις αρχές; Κανονικά έπρεπε να υπάρχει ένας μηχανισμός που να παρέχει ασφάλεια, υποστήριξη και καθοδήγηση. Ναι, και ενημέρωση. Ούτε εγώ γνώριζα τη διαδικασία μέχρι που την έζησα. Είναι πρόβλημα αυτό.
Μα για ποια ασφάλεια μιλάτε; Εδώ ακούσαμε τον υφυπουργό Αθλητισμού να δίνει στη δημοσιότητα τα ονόματα των κοριτσιών της γυμναστικής που καταγγέλλουν κακοποίηση.
Αντιλαμβάνομαι την έννοια της «επώνυμης καταγγελίας», ωστόσο θεωρώ ότι οι κοπέλες εκτέθηκαν χωρίς λόγο. Ελπίζω ότι έγινε για καλό σκοπό. Και ότι θα συνεχίσει να υπάρχει πρόθεση της πολιτείας προς ξεκαθάρισμα. Υπάρχουν παντού παράγοντες που προσπαθούν να μας πείσουν ότι δεν τρέχει τίποτε και λένε ότι «αυτά είναι παλιές ιστορίες» για να ξεπλύνουν όσα συμβαίνουν σήμερα. Ε και; Τι σημαίνει αυτό; Ότι έκτοτε αλλάξαμε; Ότι πέρασε το κακό; Το ίδιο γίνεται και με τις γυναικοκτονίες. Οσο δεν ονοματίζουμε και δεν παραδεχόμαστε μένουμε στο ίδιο σημείο.
Πώς θα χαρακτηρίζατε τη ζωή σας αυτό το τελευταίο έτος;
Τσουνάμι! Δεν περνάει ούτε μέρα χωρίς να ακούσω μια καινούργια ιστορία παρόμοια με τη δική μου. Το έχω νιώσει πολύ έντονα αυτό που προκάλεσα και η ευθύνη μου είναι πελώρια. Πώς θα πορευτώ, πώς θα συμβουλεύσω, πώς θα βοηθήσω για να υπάρξει αλλαγή…
Μήπως αυτή η εξομολόγηση είναι το σημαντικότερο μετάλλιο της ζωής σας;
Είναι σίγουρα το πιο χρήσιμο! Όταν κέρδισα το χρυσό μετάλλιο το 2004 στην Αθήνα χάρηκε όλος ο κόσμος και αισθανθήκαμε υπερηφάνεια. Αν όμως κριτήριο είναι η χρησιμότητα για την κοινωνία, τότε πράγματι δεν υπάρχει σύγκριση.