O τραγουδιστής του σουηδικού progressive σχήματος Joel Ekelöf μιλάει με αφορμή την κυκλοφορία του νέου άλμπουμ και τη συναυλία της επόμενης Τρίτης στην Αθήνα
Όταν το 2019 οι Soen κυκλοφορούσαν το «Lotus», ήταν ξεκάθαρο ότι το τέταρτο άλμπουμ των Σουηδών και πρώτο μετά τον πλήρη απογαλακτισμό από τις επιρροές τους ήταν το αποκορύφωμα μιας ανοδικής, εξελικτικής πορείας. Δύο χρόνια αργότερα, το «Imperial» έσκασε στα ηχεία μας εν μέσω καραντίνας εντυπωσιάζοντας ακόμα και τον πλέον υποψιασμένο. Ηταν το άλμπουμ που καθόρισε τον ήχο των Soen και έβαλε ακόμα πιο ψηλά τον πήχη σε ό,τι αφορά το songwriting, το πεδίο δηλαδή που έκανε τους Σουηδούς να ξεχωρίσουν ανάμεσα στα συγκροτήματα του σύγχρονου progressive metal. Από χτες το κοινό τους έχει στη διάθεσή του το «Memorial», ένα άλμπουμ το οποίο από τα πρώτα δείγματα γραφής που κυκλοφόρησαν νωρίτερα ήταν σαφές ότι στέκεται επάξια ως συνεχιστής της συνέπειας με την οποία οι Soen υπηρετούν αυτό που κάνουν. Αλήθεια, πόσα συγκροτήματα της σύγχρονης προοδευτικής σκηνής έχουν κυκλοφορήσει τρία σερί σπουδαία άλμπουμ ικανά να ανοίξουν νέους δρόμους σε μια εποχή που δεν είναι εύκολο να ακουστεί κάποιος ξεχωριστός; Με αυτήν ακριβώς την απορία ξεκίνησε και η κουβέντα μας με τον τραγουδιστή των Soen, Joel Ekelöf, ο οποίος μίλησε στο Documento με αφορμή την κυκλοφορία του «Memorial» αλλά και τη συναυλία που θα δώσουν οι Soen την Τρίτη 5 Σεπτεμβρίου στο Fuzz, όπου θα παίξουν ολόκληρο το «Atlantis», το άλμπουμ που ηχογράφησαν με ακουστικές εκτελέσεις κομματιών τους με συνοδεία ενός κουαρτέτου εγχόρδων και χορωδίας.
«Είναι μεγάλη κουβέντα αυτή και δεν νομίζω ότι είμαι εγώ εκείνος που μπορεί να δώσει την απάντηση στο αν είμαστε εμείς εκείνοι που θα ηγηθούν της progressive σκηνής. Αυτό που μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι μέσα από την προσέγγισή μας να αναδείξουμε περισσότερο τη metal πλευρά, αυτήν που πολλές φορές βλέπουμε να θυσιάζεται στον βωμό του progressive, με την έννοια της επίδειξης τεχνικής. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη της ανάγκης μας να διατηρήσουμε αυτόν τον χαρακτήρα από τις συναυλίες μας, όπου βγάζουμε όλο το δυναμισμό και την ένταση που πρέπει να έχει μια metal συναυλία. Αυτό είναι κάτι που δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση και για κανένα λόγο να χάσουμε και μακάρι να μπορέσουμε να συμπαρασύρουμε και άλλα συγκροτήματα προς αυτήν την κατεύθυνση. Είναι πολύ σημαντικό να μην ξεχνάμε από πού προερχόμαστε, ποιες είναι οι μουσικές μας ρίζες».
Τα περισσότερα συγκροτήματα και μουσικοί μιλώντας για την τελευταία τους δουλειά συνηθίζουν να λένε ότι είναι η καλύτερή τους. Θα διατηρήσεις αυτήν την… παράδοση;
Φυσικά. Είμαι πολύ χαρούμενος που υπάρχει σε όλους μας στο συγκρότημα αυτή η αίσθηση, ότι δηλαδή το «Memorial» είναι η καλύτερή μας δουλειά, μέχρι την επόμενη ελπίζω. Αυτή είναι και η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σαν καλλιτέχνες, να προσπαθούμε κάθε φορά να ξεπεράσουμε τους εαυτούς μας. Και όσο καλύτερο από το προηγούμενο είναι ένα άλμπουμ τόσο πιο δύσκολο είναι να ακολουθήσει ένα ακόμα καλύτερο.
Έχω την αίσθηση ότι το «Memorial» είναι λιγότερο πειραματικό σε σχέση με τα προηγούμενα άλμπουμ σας. Αυτό σημαίνει ότι έχετε καταλήξει στο πώς θέλετε να ακούγονται οι Soen;
Η μουσική μας εξακολουθεί να είναι περίπλοκη και λεπτομερής αλλά νομίζω ότι το βασικό χαρακτηριστικό είναι ότι έχουμε εξελιχθεί ως συνθέτες. Οποιος ακούει προσεκτικά τα τραγούδια και εμβαθύνει σε αυτά θα διαπιστώσει ότι είναι εξίσου περίπλοκα με τα προηγούμενα άλμπουμ μας, αλλά ταυτόχρονα και πιο εύπεπτα. Σαν ένα πρόβλημα μαθηματικών που όσο περισσότερο το δουλεύεις, τόσο πιο εύκολα μπορείς να το λύσεις. Ακόμα πιο σημαντικό όμως είναι αυτό που νιώθει κάποιος όταν ακούει τη μουσική μας.
Εδώ βέβαια είναι και το σημείο που η μουσική έρχεται και δένει με το στιχουργικό κομμάτι, έτσι δεν είναι;
Ακριβώς. Μας αρέσει να γράφουμε και να μιλάμε για όλα όσα μας απασχολούν αντί να επινοούμε φανταστικές ιστορίες. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι αν κάποιος ακούει συγκροτήματα που μιλάνε για μάγους, νάνους ή πειρατές δεν θα περάσει καλά, το αντίθετο. Εμείς όμως έχουμε μια άλλη οπτική, αυτή που υπηρετεί τις αξίες αυτής της μουσικής και δίνει ταυτόχρονα τροφή για σκέψη.
Το «Memorial» είναι το τέταρτο κατά σειρά άλμπουμ με μονολεκτικούς τίτλους σε όλα τα τραγούδια. Ο Πλάτωνας έλεγε ότι «λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν». Μήπως κι εσείς θέλετε να λέτε πολλά και ουσιώδη ώντας ταυτόχρονα λακωνικοί;
Αφού το έλεγε αυτό ένας αρχαίος Ελληνας φιλόσοφος ποιος είμαι εγώ για να διαφωνήσω; Σε κάθε περίπτωση, αυτοί οι μονολεκτικοί τίτλοι είναι συναισθήματα. Παίρνεις τη λέξη, κάνεις παιχνίδια με το μυαλό σου και αλληλεπιδράς. Από την άλλη, έγινε κάτι σαν παράδοση να έχουμε μονολεκτικούς τίτλους, μας αρέσει ακόμα και το πώς δείχνουν τυπωμένοι στο βινύλιο ή στο οπισθόφυλλο του δίσκου. Ασε που είναι και πολύ καλύτερο όταν προλογίζεις τα κομμάτια στις συναυλίες με μια λέξη αντί να έχεις τίτλους που θυμίζουν σιδηρόδρομο.
Οι Soen πάντα έθιγαν ευαίσθητα ζητήματα, όπως οι διακρίσεις, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η θρησκεία, η διαφθορά κ.ά. Σε αυτόν τον δίσκο αφιερώνετε ένα μεγάλο μέρος στον πόλεμο της Ουκρανίας. Πόσο μεγάλο ρόλο έπαιξε σε αυτό η παρουσία του Zlatoyar (σ.σ. ο Ουκρανός μπασίστας) στο συγκρότημα;
Σίγουρα έπαιξε ρόλο. Ο ίδιος εμπλέκεται προσωπικά σε όλο αυτό, η οικογένειά του είναι εκεί, τον βλέπουμε να αγωνιά για τους δικούς του ανθρώπους και σε συνδυασμό με το ότι η Σουηδία είναι πολύ κοντά στη Ρωσία δεν μπορούσε να μας αφήσει ανεπηρέαστους. Μόλις μια εβδομάδα πριν ξεσπάσει ο πόλεμος τον φέραμε στη Σουηδία αφού βλέπαμε ότι η εισβολή ήταν θέμα χρόνου και υπήρχε κίνδυνος να μην τον έχουμε μαζί μας σε εκείνη την περιοδεία, κυρίως όμως να μην είναι ασφαλής. Συνεπώς είχαμε έναν λόγο παραπάνω να συμπεριλάβουμε τον πόλεμο στη θεματολογία του «Memorial».
To οποίο όμως απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί ένα concept άλμπουμ. Αλήθεια, έχετε σκεφτεί να κάνετε κάποια στιγμή κάτι τέτοιο;
Δεν νομίζω, δεν είναι κάτι που έχουμε συζητήσει ποτέ. Από την άλλη τα τραγούδια μας είναι έτσι γραμμένα ώστε να αλληλοσυμπληρώνονται και να δημιουργούν ένα πακέτο, μια ενότητα, όχι όμως με την έννοια του concept που έχει ένα άλμπουμ που θίγει ή ασχολείται με μία θεματική.
Ποιες είναι οι βασικές διαφορές ανάμεσα στο «Memorial» και το «Imperial»; Στα δικά μου αυτιά το νέο σας άλμπουμ είναι πιο επιθετικό, σαν να κρύβει περισσότερη οργή, ενώ το προηγούμενο ήταν πιο heavy.
Συμφωνώ. Θα συμπλήρωνα μάλιστα ότι το «Memorial» είναι ένας δίσκος γραμμένος για να παιχτεί ζωντανά. Η αλήθεια είναι πάντως ότι και στιχουργικά είναι πιο σκληρό και επιθετικό και αντανακλά το πού βρισκόμαστε σήμερα ως κοινωνία, ποια είναι η θέση μας στον κόσμο. Τα πάντα γύρω μας είναι πολύ σκοτεινά, υπάρχουν παντού διενέξεις, μια διαρκής πόλωση και αυτό βγαίνει στα τραγούδια.
Τελικά ποιος είναι ο σκοπός. Να ευαισθητοποιείτε με τους στίχους σας ή να κάνετε τον κόσμο να περνάει καλά ακούγοντας τη μουσική σας;
Δεν πρέπει να υπάρχει αντίφαση σε αυτό. Δεν είναι ή το ένα ή το άλλο. Μας αρέσει όπως σου είπα να γράφουμε για πράγματα που μας απασχολούν και μπορούν να κάνουν τον ακροατή να σκεφτεί χωρίς όμως να λέμε σε κανέναν πώς να προσεγγίσει ένα ζήτημα ή τι να κάνει. Δεν κουνάμε το δάχτυλο, απλώς εκφράζουμε σκέψεις και προβληματισμούς για καταστάσεις που θα θέλαμε να αλλάξουν με την ελπίδα να σκεφτεί και ο ακροατής αν όντως είναι έτσι και αν πρέπει να κάνουμε κάτι για όλα αυτά. Την ίδια στιγμή αυτό το είδος μουσικής σου προσφέρει χαρά και διασκέδαση. Ενα σκοτεινό μουσικό θέμα μπορεί να σε κάνει να αισθανθείς πιο δυνατός και πιο ευτυχής. Διάβασα πρόσφατα και μια σχετική έρευνα που εξηγούσε ακριβώς αυτό. Με τον ίδιο τρόπο κι εμείς, μέσα από τη μουσική μας και τους στίχους μας θέλουμε να κάνουμε το κόσμο πιο χαρούμενο ακόμα και αν τα θέματα με τα οποία ασχολούμαστε είναι πιο σκοτεινά. Ακριβώς επειδή πιστεύουμε ότι μέσα από την επικοινωνία, τη σκέψη και τον προβληματισμό μπορεί κάποιος να βρει την απόλυτη ευτυχία και όχι μέσα από στημένα χαμόγελα και σύμβολα στα social media…
Μιλώντας με τον Martin Lopez όταν είχε κυκλοφορήσει το «Imperial» μου είχε πει ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας είχατε γράψει πολλή μουσική. Υπάρχουν συνθέσεις που έμειναν έξω από εκείνο το άλμπουμ και συμπεριλήφθηκαν στο «Memorial»;
Τραγούδια όχι, υπήρχαν όμως πολλές ιδέες που έμειναν τότε στο συρτάρι και τις δουλέψαμε αργότερα. Ο Martin είναι μια μηχανή που κατεβάζει και συσσωρεύει ιδέες και καθώς μένουμε πολύ κοντά συναντιόμαστε και επεξεργαζόμαστε το υλικό που μπορεί να έχουμε ακόμα και από πιο παλιά. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα κρατούσαμε ένα τραγούδι που γράφτηκε για ένα άλμπουμ με σκοπό να το εντάξουμε σε κάποιο μεταγενέστερο.
Είπες προηγουμένως ότι το «Memorial» είναι ένα άλμπουμ που φτιάχτηκε για να παίζεται ζωντανά. Στη συναυλία της Αθήνας όμως θα παίξετε το «Atlantis». Μήπως να περιμένουμε κάποια έκπληξη;
Η έκπληξη θα είναι ότι θα παίξουμε μαζί με ένα κουαρτέτο εγχόρδων, όργανα που είναι απολαυστικό να τα βλέπεις ζωντανά. Αν με ρωτάς αν θα παίξουμε κάτι μέσα από το «Memorial» η απάντηση είναι όχι, αλλά θα προσφέρουμε κάτι μοναδικό, κάτι που δεν βλέπεις κάθε μέρα από ένα metal συγκρότημα.
INFO
Οι Soen θα εμφανιστούν την Τρίτη 5 Σεπτεμβρίου στο Fuzz Live Music Club. Τη συναυλία θα ανοίξουν οι Church of the Sea. H προπώληση συνεχίζεται μέσω viva