Το «κλαμπ» του Λονδίνου που στοχοποίησε τις ελληνικές τράπεζες και το ακούσιο (;) φάουλ της ΝΔ
Ανησυχία προκάλεσε η αναταραχή που προκλήθηκε στο χρηματιστήριο με αφορμή τη μεγάλη πίεση που δέχτηκαν οι τραπεζικές μετοχές και ιδιαίτερα αυτή της Τράπεζας Πειραιώς, η οποία μέσα σε ένα 48ωρο υποχώρησε σχεδόν κατά 50%. Οπως επιβεβαιώθηκε, η πτώση οφειλόταν στο σορτάρισμα (στις ανοιχτές πωλήσεις, χωρίς δηλαδή να κατέχουν μετοχές) στο οποίο προχώρησαν μεγάλα διεθνή επιθετικά funds από το Λονδίνο.
Ιδιαίτερη εντύπωση όμως προκαλεί και το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία με παρέμβασή της, πέραν των τραπεζών, έβαλε στο στόχαστρό της και τη ΔΕΗ, υποστηρίζοντας ότι είναι υπό κατάρρευση. Είχε προηγηθεί κατά ένα 24ωρο η εφημερίδα «Φιλελεύθερος» που με πρωτοσέλιδο κύριο θέμα «βύθιζε» τη ΔΕΗ. Το ενδιαφέρον στην περίπτωση είναι ότι το επιθετικό fund Lansdowne Partners που διέλυσε τη μετοχή της Πειραιώς στις 3 Οκτωβρίου έχει σορτάρει τη μετοχή της ΔΕΗ από το μέσον της χρονιάς και είχε μια σημαντική ανοιχτή θέση από τα τέλη Αυγούστου.
Σενάριο αποσταθεροποίησης
Η επίθεση στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα εκδηλώθηκε σε μια στιγμή που ουσιαστικά περιορίστηκαν τα capital controls, η εξάρτηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος από τον ELA ως προς τη ρευστότητα σχεδόν μηδενίστηκε, ενώ η ίδια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έκρινε την περασμένη άνοιξη ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες. Επίσης είναι χαρακτηριστικό ότι επιστρέφουν καταθέσεις στο τραπεζικό σύστημα και έχουν πάρει την ανιούσα από την αρχή του 2018.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο εκφράζονται φόβοι ότι σκοπός της αναταραχής είναι η ακύρωση της εξόδου της Ελλάδας από το μνημόνιο. Διότι όλα αυτά συμβαίνουν λίγο μετά την επιβεβαίωση του κυβερνητικού αφηγήματος για την έξοδο από τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Αλέξης Τσίπρας στη Θεσσαλονίκη, αλλά και την κατάθεση του προϋπολογισμού με το βασικό σενάριο της μη περικοπής των συντάξεων. Μια αποσταθεροποίηση των τραπεζών που θα οδηγούσε πιθανώς στην ανάγκη νέας ανακεφαλαιοποίησης, άρα εξεύρεσης δανειακών κεφαλαίων (αν οι ιδιώτες δεν κάλυπταν τα κενά), πιθανότατα να σήμαινε νέο μνημόνιο ή προληπτική πιστοληπτική γραμμή.
Ακριβώς αυτοί οι φόβοι προκάλεσαν και την έντονη κυβερνητική αντίδραση.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά…
Πώς ξεκίνησε – ποιοι πωλούσαν
Προ δεκαημέρου η εποπτεία των συστημικών τραπεζών (SSM) της ΕΚΤ διαμήνυσε στην Τράπεζα Πειραιώς ότι πρέπει να προχωρήσει σε ενίσχυση των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων της (TIER 1) κατά 500 εκατ. ευρώ. Εντονη φημολογία η οποία είδε και το φως της δημοσιότητας ήθελε τη διοίκηση της τράπεζας να προτίθεται να προχωρήσει στην έκδοση perpetual (άληκτου) δανείου «μειωμένης εξασφάλισης», το προϊόν του οποίου αθροίζεται στα εποπτικά κεφάλαια της τράπεζας. Η ίδια πάντα φημολογία ήθελε το επιτόκιο αυτού του δανείου να κυμαίνεται από 11 ως 14%.
Τόσο αυτή η φήμη όσο κυρίως το γεγονός ότι σε διεθνές επενδυτικό συνέδριο στο Λονδίνο οι επικεφαλής μεγάλων funds που διαχειρίζονται πολλά δισ. ευρώ αποκάλυψαν ότι λαμβάνουν short θέσεις σε ελληνικούς τραπεζικούς τίτλους οδήγησαν σε κρεσέντο πωλήσεων στην Αθήνα.
1 Για την ιστορία, η δημόσια ομολογία για το «μεγάλο σορτάρισμα» προήλθε από τον επικεφαλής της Lansdowne Partners (UK) LLP, αλλά ακολούθησαν και άλλοι. Σύμφωνα με ασφαλή στοιχεία, η συγκεκριμένη εταιρεία μέσω του Χρηματιστηρίου Αθηνών από τις 28 Σεπτεμβρίου μέχρι και τις 3 Οκτωβρίου είχε προχωρήσεις σε σορτάρισμα της Τράπεζας Πειραιώς ίσο με το 2,60% των συνολικών μετοχών, που σε όρους κεφαλαιοποίησης με βάση το κλείσιμο της προηγουμένης αντιστοιχεί σε αξία 28 εκατ. ευρώ. Αν η εν λόγω εταιρεία έκλεινε τη θέση της την περασμένη Τετάρτη, θα αγόραζε τις ίδιες μετοχές αντί 20 εκατ. και θα αποκόμιζε σε τρεις εργάσιμες κέρδος ίσο με 8 εκατ. ευρώ. Η ίδια εταιρεία εμφανίζεται να έχει short θέσεις την 1η Οκτωβρίου στο 0,77% της Eurobank και στις 30 Αυγούστου στο 1,40% της ΔΕΗ!
2 Στο παιχνίδι συμμετείχαν επίσης: η Oceanwood Capital Management LTD σορτάροντας θέσεις στην Alpha Bank και την Εθνική Τράπεζα.
3 Η Marshall Wace LLP με σορτάρισμα επίσης στην Πειραιώς (0,90%της συνολικής κεφαλαιοποίησης της τράπεζας).
Επίσης σημαντική short θέση στο ελληνικό χρηματιστήριο φαίνεται να κατέχει στη Folli Follie (0,80% της κεφαλαιοποίησης) και η Oasis Investments II Master Fund LTD.
Η… γεωγραφία των σορτάκηδων
Η γεωγραφία των σορτάκηδων είναι μονοδιάστατη και έχει έδρα το Σίτι του Λονδίνου και ολίγον από Αθήνα. Η Οceanwood σορτάρει από το 2016 μετοχές της Alpha και της Πειραιώς. Υπάρχουν ακόμη η Jane Sreet Capital που το 2106 σόρταρε Εθνική, η Discovery και η Charlemagne που πριν από περίπου δύο χρόνια προτιμούσαν τη Eurobank και η Marshall που το 2017 είχε μεγάλη short θέση στην Alpha και την Εθνική και από τον Φλεβάρη του 2018 επιτυχώς και στη Folli Follie.
Από τις πρωταθλήτριες του είδους και η Lansdowne, που είναι από τα πλέον ειδικευμένα στο σορτάρισμα funds παγκοσμίως και φαίνεται να στοχοποιεί συστηματικά τη ΔΕΗ φέτος –τουλάχιστον από τον περασμένο Απρίλιο– αλλά και τις τράπεζες. Στο… κλαμπ των σορτάκηδων και δύο ελληνικές (από τις μεγάλες) χρηματιστηριακές, η Euroxx και η Axia Ventures, όχι όμως σε τραπεζικές μετοχές. Ισχυρή θέση στη Folli Follie έχει και το Oasis Investments.
Το σορτάρισμα και πώς κερδίζεις
Ο «νορμάλ» τρόπος για να αποκομίζει κανείς κέρδη στο χρηματιστήριο είναι να αγοράζει φτηνά και να πουλάει τις ίδιες μετοχές ακριβότερα. Η συνήθης σειρά είναι πρώτα να αγοράζεις και μετά να πουλάς τις μετοχές. Στο σορτάρισμα η σειρά αντιστρέφεται. Πρώτα πουλάς (μετοχές που δεν έχεις) επειδή θεωρείς ότι μια μετοχή είναι υπερτιμημένη και θα πέσει και μετά –όταν πέσει– την ξαναγοράζεις φτηνότερα. Δηλαδή και στη μία και στην άλλη περίπτωση αγοράζεις και πουλάς ακριβά, μόνο που στη δεύτερη περίπτωση, στο σορτάρισμα, πρώτα πουλάς και μετά αγοράζεις.
Παίρνουν μέτρα για την αναταραχή
Η κυβέρνηση, διά του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου, που παρενέβη στην ΕΠΕΚΕ Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή η οποία συνεδρίαζε για τον προϋπολογισμό την Τετάρτη το μεσημέρι, ήταν καθησυχαστική και απέδωσε την αναταραχή σε δημοσίευμα διεθνούς οικονομικού πρακτορείου.
Τελικά νωρίς το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης έγινε ειδική συνάντηση στο Μαξίμου υπό τον Αλ. Τσίπρα, με συμμετοχή των Αλέκου Φλαμπουράρη (υπεύθυνος της κυβέρνησης για τις τράπεζες), Ευκλ. Τσακαλώτου, Δημήτρη Λιάκου, Γιώργου Χουλιαράκη και υπηρεσιακών παραγόντων. Η πραγματική παρέμβαση όμως στην κατάσταση είχε ξεκινήσει με την εν τω γίγνεσθαι επικοινωνία με κορυφαίες επενδυτικές τράπεζες των ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Morgan Stanley –με την οποία είχε συναντηθεί ο Ελληνας πρωθυπουργός πριν από μερικές ημέρες στις ΗΠΑ– είχε εκδώσει υποστηρικτική έκθεση για τις ελληνικές τράπεζες προτού ολοκληρωθεί η συνεδρίαση της περασμένης Τετάρτης, προκαλώντας σημαντικές αγορές που αναχαίτισαν –εν μέρει– την ακραία πτώση.
Πάντως η σχετική έλλειψη θεσμοποιημένων ανακλαστικών σε «υπηρεσιακό επίπεδο» φαίνεται ότι είναι ένα ακόμη πεδίο επικείμενων κυβερνητικών παρεμβάσεων. Ολα δείχνουν ότι επίκειται διεύρυνση αρμοδιοτήτων αλλά και δυνατοτήτων της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς όχι μόνο ως προς την επιτέλεση του εποπτικού ρόλου της αλλά και ως προς την άσκηση κατασταλτικής δραστηριότητας όποτε χρειάζεται. Αυτό ήταν το αντικείμενο νέας σύσκεψης την Πέμπτη υπό τον Ευκλ. Τσακαλώτο και με την παρουσία της ηγεσίας της κεφαλαιαγοράς.
Η αντίδραση της Morgan
Πάντως κατευναστικά κινήθηκαν και φίλιες προς την κυβέρνηση δυνάμεις. Είναι χαρακτηριστική η δημοσιοποίηση έκθεσης εκ μέρους της Morgan Stanley (η ηγεσία της συναντήθηκε πρόσφατα με τον πρωθυπουργό στις ΗΠΑ) αυθημερόν, Τετάρτη μεσημέρι, προτού κλείσει το χρηματιστήριο, σύμφωνα με την οποία: «…οι τελευταίες κινήσεις των μετοχών είναι υπερβολικές, δεδομένου ότι τώρα οι τράπεζες είναι φθηνότερες από τον Νοέμβριο του 2017, όταν τα IFRS9 και τα stress tests ήταν προ των πυλών. Αυτό είναι αλήθεια ειδικά για τις Αlpha Βank, Eurobank και Εθνική, ότι η πίεση για άντληση κεφαλαίων φέτος δεν είναι εμφανής».
Σύμφωνα με την ίδια αμερικανική επενδυτική τράπεζα, τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα είναι έντονα υποτιμημένα καθώς η χρηματιστηριακή αξία τους είναι από 0,09 (Πειραιώς) μέχρι 0,29 (Εθνική) της λογιστικής αξίας τους.
Τέλος, η Morgan Stanley επισημαίνει ότι παρά τους επιμέρους δείκτες για «κόκκινα» δάνεια, καλύψεις κ.λπ., η άρση των capital controls περιορίζει την ορατότητα καθώς με τις διακυμάνσεις των μετοχών και τις επερχόμενες εκλογές δεν είναι ξεκάθαρο πόσο θα μπορούσε να επηρεαστεί η συμπεριφορά των καταθετών.
Το φάουλ της Νέας Δημοκρατίας
Η ΝΔ σε σχετική με το θέμα ανακοίνωση επιτίθεται στην κυβέρνηση για την αναταραχή στις τράπεζες και δεν ξεχνά να κάνει ιδιαίτερη αναφορά στη ΔΕΗ και να την περιγράψει με τα πιο μελανά χρώματα. Υπάρχει όμως μια περίεργη σύμπτωση. Η μετοχή της ΔΕΗ είναι μία από αυτές που έχει σορτάρει η Lansdowne, το επιθετικό fund που ήταν εκ των επικεφαλής της επίθεσης κατά της μετοχής της Τράπεζας Πειραιώς στη συνεδρίαση της 3ης Οκτωβρίου, και μάλιστα πριν από τα μέσα του 2018 κρατώντας ανοιχτή τη θέση της μέχρι σήμερα. Αλήθεια, πόσες επιθέσεις έχει κάνει από τότε κατά της ΔΕΗ η ΝΔ;
Στον παρατιθέμενο πίνακα από το Bloomberg εμφανίζονται οι μεγαλύτερες short θέσεις στο Χρηματιστήριο Αθηνών την περασμένη Τετάρτη και αποδεικνύεται του λόγου το αληθές για τη Lansdowne, την Πειραιώς και τη ΔΕΗ.
Η σιωπή της Τράπεζας της Ελλάδος
Ενώ η μεγάλη επίθεση των σορτάκηδων του Λονδίνου είχε ως αποκλειστικό σχεδόν στόχο τις ελληνικές τράπεζες και τη σπέκουλα για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων –θέματα τα οποία αποτελούν αντικείμενο στενής παρακολούθησης από την Τράπεζα της Ελλάδος–, δεν υπήρξε καμία επίσημη αντίδραση για την παραπληροφόρηση που εξέπεμψαν ορισμένα διεθνή μέσα ενημέρωσης, τα οποία έριξαν λάδι στη φωτιά την περασμένη Τετάρτη στον βωμό των μεγάλων ανοιχτών πωλήσεων από την ομάδα των funds του Λονδίνου.
Τουλάχιστον η υποστήριξη των ελληνικών τραπεζών, βάσει εξάλλου και των θετικών stress tests της περασμένης άνοιξης, δεν εκδηλώθηκε εμφανώς.
Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι δεν υπήρξε συμμετοχή του κ. Στουρνάρα σε συσκέψεις για το θέμα, αλλά και το γεγονός ότι ο αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονομίας Γιάννης Δραγασάκης αναφέρθηκε σε σχετική συνέντευξή του με μάλλον ασυνήθιστα καυστικό τρόπο στη στάση της κεντρικής τράπεζας της χώρας ως προς το συγκεκριμένο θέμα.
