Αν η μεσαιωνική περίοδος είναι συνυφασμένη με τον σκοταδισμό, αυτό οφείλεται στην επικρατούσα αντίληψη ότι η Αγία Γραφή αποτελούσε τη μοναδική πηγή γνώσης.
Κάθε επιστημονική έρευνα που έβλεπε το φως της μέρας και έθετε εν αμφιβόλω την επικρατούσα θεοκρατική αντίληψη για τον κόσμο καιγόταν στην πυρά (auto da fé) με εντολή του ανώτατου εκκλησιαστικού δικαστηρίου που έγινε γνωστό ως Ιερά Εξέταση.
Μετά τον 13o αιώνα δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι θανατώθηκαν στην πυρά και εκατοντάδες χιλιάδες ακρωτηριάστηκαν με φρικτά βασανιστήρια επειδή εξέφρασαν ή αποδέχτηκαν επιστημονικές απόψεις.
Οπως είναι γνωστό, την τελευταία στιγμή διέφυγε τον θάνατο ο Γαλιλαίος, που με τις έρευνές του δικαίωσε τις θεωρίες του Κοπέρνικου για την περιφορά της Γης γύρω από τον Ηλιο, αφού προηγουμένως αναγκάστηκε να αποκηρύξει τη θεωρία του –της επιστημονικής φυσικής αλήθειας– ενώπιον του δικαστηρίου. Πολλούς αιώνες αργότερα η εκκλησία καταδίκασε
τις μεθόδους εκείνης της περιόδου αποκαθιστώντας και υιοθετώντας την επιστημονική αλήθεια, όπως έπραξε στην περίπτωση του Γαλιλαίου (μόλις το 1992) ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄. Ο μύθος που αναφέρει ότι ο Γαλιλαίος αποχωρώντας από το εκκλησιαστικό δικαστήριο αναφώνησε «Κι όμως κινείται» (E pur si muove) θα στοιχειώνει για πάντα τον θεοκρατικό σκοταδισμό και τις μεθόδους του.
Η Εκκλησία της Ελλάδος δεν πέρασε Μεσαίωνα αλλά αντίθετα (ο λαϊκός κυρίως κλήρος) έχει συμβάλει και σε θετική κατεύθυνση στους μεγάλους απελευθερωτικούς και επαναστατικούς αγώνες του λαού μας. Η ηγεσία της όμως, με την τεράστια εξουσία της και τις σχέσεις εξάρτησης που έχει δημιουργήσει με την πολιτική εξουσία, παρεμβαίνει απροκάλυπτα και κάποτε επικίνδυνα στη λειτουργία των θεσμών του κοσμικού κράτους. Και ναι, η εισπήδησή της στα ξένα χωράφια με θεοκρατικού τύπου παρεμβάσεις και ανακοινώσεις αποτελεί ρεσάλτο μεσαιωνικής κοπής και πρακτικής.
Τελευταία έκφραση διεμβολισμού –από την ηγεσία της εκκλησίας– στη λειτουργία των θεσμών του κράτους αποτελεί η ανακοίνωση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου στο ύψιστο ζήτημα δημόσιας υγείας αναφορικά με τον κορονοϊό.
Απέναντι στην παγκόσμια λαίλαπα που τείνει να λάβει χαρακτηριστικά πανδημίας και ενώ η επιστημονική κοινότητα μαζί με τις πολιτικές ηγεσίες των χωρών του πλανήτη δίνουν καθημερινά τη μάχη απέναντι σ’ έναν υπέρτερο εχθρό με μόνο όπλο την πρόληψη που στηρίζεται στην ατομική και τη συλλογική ευθύνη, η ΔΙΣ παρεμβαίνει και τοποθετείται με απολύτως θεοκρατική αντίληψη και σε πλήρη αντιδιαστολή με την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα: «Για τα μέλη της Εκκλησίας, η προσέλευση στην Θεία Ευχαριστία και η κοινωνία από το Κοινό Ποτήριο της Ζωής, ασφαλώς και δεν μπορεί να γίνει αιτία μετάδοσης ασθενειών […] Οσοι προσέρχονται “μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης” και απολύτως ελεύθερα χωρίς κανένα δυναστικό καταναγκασμό, κοινωνούν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, που γίνεται “φάρμακο αθανασίας”, “εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον”».
Η ανακοίνωση της ΔΙΣ είναι κομμένη και ραμμένη πάνω στα λόγια του μεγάλου ιεροεξεταστή του Μεσαίωνα Φερνάντο ντε Βαλντές, που έλεγε σε όσους προσέρχονταν να δικαστούν από την Ιερά Εξέταση: «Αν είσαι αθώος, θα σε γλιτώσει ο Θεός».
Η αναβίωση του μεσαιωνισμού προβάλλεται σχεδόν καθημερινά στους τηλεοπτικούς δέκτες όταν στην «ενημέρωση» για την εν εξελίξει παγκόσμια μάστιγα του κορονοϊού τοποθετούνται σε –απαραιτήτως– διπλό παράθυρο δύο καλεσμένοι: ένας έγκριτος επιστήμονας (λοιμωξιολόγος, εντατικολόγος, πνευμονολόγος ή καθηγητής Δημόσιας Υγείας) και ένας υψηλόβαθμος ιερωμένος από την Εκκλησία της Ελλάδος. Φυσικά ο επιστήμονας της υγείας χάνει κατά κράτος αφού το πεδίο της επιστήμης είναι σαφές και προκαθορισμένο και δεν μπορεί να παραγάγει αποτελέσματα στο ασαφές γήπεδο των μεταφυσικών δοξασιών. Πλέον στα «ρεπορτάζ» υγείας συμπεριλαμβάνονται απαραιτήτως και οι οδηγίες του Αμβρόσιου για την ακριβή τήρηση των οδηγιών χρήσης του… ψεκαστηριού που αποτρέπει την μετάδοση του ιού.
Πόσο δίκιο είχε ο Σίγκμουντ Φρόιντ: «Τι πρόοδος! Τον Μεσαίωνα θα με καίγανε στην πυρά. Τώρα καίνε στην πυρά τα βιβλία μου».
Ο Θύμιος Γεωργόπουλος είναι οικονομολόγος