Φωτιά στα μπατζάκια της Ευρώπης έχει ανάψει ο Τζο Μπάιντεν με την πολιτική οικονομικού προστατευτισμού και συγκεκριμένα τον επονομαζόμενο Νόμο για τη Μείωση του Πληθωρισμού (IRA) ύψους 370 δισ. δολαρίων. Πρόκειται για ένα σύγχρονο κουτί της Πανδώρας για τις διατλαντικές σχέσεις, που απειλεί να μεγεθύνει το χάσμα μεταξύ των πλευρών του Ατλαντικού.
Μέσω του IRA, που είναι νόμος του κράτους αλλά τίθεται σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου, αναμένεται να δοθούν δισεκατομμύρια δολάρια σε φοροαπαλλαγές για ηλεκτρικά οχήματα, αλλά μόνο εάν είναι κατασκευασμένα στις ΗΠΑ.
Με… όχημα τα οχήματα
Επί της ουσίας, επιφέρει φορολογικές ελαφρύνσεις που αγγίζουν ακόμη και τις 7.500 δολάρια για αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου στις ΗΠΑ. Βασική προϋπόθεση, ωστόσο, αποτελεί κάποια εκ των κύριων εξαρτημάτων του οχήματος, όπως για παράδειγμα η μπαταρία, να είναι κατασκευασμένα εκεί. Ετσι, η Ουάσινγκτον προσβλέπει αφενός στην τόνωση της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας και αφετέρου στο ψαλίδισμα της εξάρτησης από την Κίνα σε επίπεδο πρώτων υλών. Μια κίνηση που ερμηνεύτηκε από τις Βρυξέλλες ως «χτύπημα κάτω από τη ζώνη» στο πεδίο του ανταγωνισμού, με… όχημα τα οικολογικά αυτοκίνητα.
Παρά τα παγωμένα χαμόγελα Μπάιντεν – Μακρόν πριν από λίγες ημέρες και τη χειραψία λίγο πριν από το επίσημο δείπνο υπό το φως των κεριών, οι Βρυξέλλες αντιλαμβάνονται αυτές τις επιδοτήσεις ως αθέμιτο πλεονέκτημα που θα έθετε σε κίνδυνο θέσεις εργασίας, καθώς εκτιμάται πως θα ανάγκαζε εταιρείες να εγκαταλείψουν την ανατολική όχθη του Ατλαντικού και να περάσουν στη δυτική. Χαρακτηριστική είναι η διατύπωση της πρόεδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ισχυρίστηκε πως η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει δράση ώστε να εξισορροπήσει εκ νέου τους όρους ανταγωνισμού, στους οποίους οι φορολογικές ελαφρύνσεις των ΗΠΑ προκαλούν «στρεβλώσεις».
Πρακτικά η Ευρωπαϊκή Ενωση, εγκλωβισμένη στις επιλογές της, σύμφωνα με διαρροές, εξετάζει να υιοθετήσει ένα αντίστοιχο πρότυπο ως «Buy European Act» (νόμος «Αγοράστε ευρωπαϊκά») ή ακόμη και να προσφύγει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ, WTO) κατά των ΗΠΑ. Μπορεί η Ευρώπη να έζησε τα αμερικανικά μέτρα προστατευτισμού και επί Ντόναλντ Τραμπ, ωστόσο η εφαρμογή τέτοιων μέτρων και επί Μπάιντεν δοκιμάζει τη διατλαντική ισορροπία. Σημειώνεται πως ανάλογες «αναταράξεις» είχαν προκληθεί και στο παρελθόν, οπότε ο ΠΟΕ κλήθηκε να δώσει λύση στη διαμάχη ΕΕ – ΗΠΑ για τη διένεξη Boeing – Airbus.
Σημάδια… μη κλιμάκωσης
Υπό την απειλή του εμπορικού «σχίσματος», οι δύο πλευρές συναντήθηκαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ – ΗΠΑ στις αρχές της εβδομάδας, όπου, σύμφωνα με το Bloomberg, το κλίμα ήταν καλό και σε κάθε περίπτωση δεν υπήρξε κλιμάκωση. Εκτιμήσεις αναφέρουν πως πιθανότατα θα υπάρξει απόπειρα τροποποίησης κάποιων διατάξεων ώστε να ικανοποιηθούν ορισμένα αιτήματα της ευρωπαϊκής πλευράς. Είναι ηλίου φαεινότερο πως το σχέδιο Μπάιντεν συνιστά αγκάθι στα πλευρά της Ευρώπης σε ένα κρίσιμο χρονικό σημείο κατά το οποίο η Ουάσινγκτον θα ήθελε να διατηρήσει τους συμμάχους ενωμένους στο μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία.
Τρίγωνο με Κίνα
Ωστόσο το μείγμα γίνεται σαφώς πιο… ενδιαφέρον από τη στιγμή που μπαίνει στην εξίσωση η Κίνα. Ετσι διαμορφώνεται ένα τρίγωνο ΗΠΑ – Κίνας – ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Ενωση επιζητά να… επιβιώσει απέναντι στην εντεινόμενη ενεργειακή κρίση και το βάρος της ακρίβειας που λυγίζουν τις ευρωπαϊκές χώρες, αποδεικνύοντας ότι ο μοναδικός κερδισμένος από τον ουκρανικό πόλεμο είναι οι ΗΠΑ. Ολα αυτά στον απόηχο της επίσκεψης Ολαφ Σολτς στο Πεκίνο και της συμφωνίας για το λιμάνι του Αμβούργου που, όπως όλα δείχνουν, είναι μόνο προάγγελος του τι θα ακολουθήσει. Μάλιστα, στο πλάνο φαίνεται να συγκαταλέγεται και το λιμάνι του Πειραιά, όπως προκύπτει από δημοσιογραφική έρευνα των δύο γερμανικών δικτύων NDR και WDR.
Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και η δεύτερη του κόσμου φαίνεται πως δρομολογούν διάφορα deals. Σημειώνεται μάλιστα ότι κατόπιν διαπραγματεύσεων μεταξύ καγκελαρίας και υπουργείων τελικά άναψε πράσινο φως για σχέδιο συμμετοχής της Cosco στο λιμάνι του Αμβούργου σε ποσοστό 24,9%. Υπογραμμίζεται πως θεωρήθηκε εξαιρετικά υψηλό το 35% (που προοριζόταν αρχικά), υπό τον φόβο πως θα άνοιγε κερκόπορτα για να αξιοποιήσει «πολιτικά» τις εγκαταστάσεις σε περίπτωση κρίσης, σύμφωνα με το Reuters.
Ωστόσο η πρόθεση του Βερολίνου είχε διαφανεί και από την πρόσφατη πολυμελή επίσκεψη Σολτς στο Πεκίνο στις αρχές του μήνα, η οποία είχε πυροδοτήσει αντιδράσεις καθώς ήρθε έπειτα από τρία χρόνια πολιτικής απομόνωσης της Κίνας.