Με ένα τεκμηριωμένο κείμενο, η Voxpop Analysis απαντά διεξοδικά στην αήθη και πρωτοφανή επίθεση που δέχθηκε για τη δημοσκόπηση που διενήργησε για λογαριασμό του Documento.
Αναλυτικά η απάντηση του επικεφαλής της εταιρείας, Γιάννη Σκλία:
“Διάφορα δημοσιεύματα κυρίως στο χώρο του διαδικτύου αναφέρθηκαν στην Voxpop Analysis απαξιωτικά μετά τη δημοσίευση της έρευνας που διενεργήθηκε για λογαριασμό της εφημερίδας Documento. Αυτή η παρέμβαση θα εξαντληθεί σε μεθοδολογικά ζητήματα κυρίως.
Κατ’ αρχάς πρώτα πρέπει να ξεκαθαριστεί ένα ανούσιο κατά τη γνώμη μου ζήτημα. Κατά τη διάρκεια μιας αίτησης μέλους της ESOMAR απαιτείται VAT ID, το οποίο είναι το ΑΦΜ μιας εταιρίας. Το ΑΦΜ που χρησιμοποιήθηκε για την αίτησή μου στην ESOMAR είναι της Voxpop Analysis. Δεν έγινα μέλος της ESOMAR γιατί ήταν νομικά απαιτητό, γιατί δεν είναι. Έγινα μέλος της ESOMAR διότι ήθελα να παρακολουθήσω την παγκόσμια συζήτηση που διεξάγεται στο χώρο της έρευνας. Η έρευνα που δημοσιεύθηκε ακολούθησε όλους τους κανόνες της ESOMAR για τη διαδικτυακή έρευνα (ESOMAR_GRBN February 2015). Και εδώ βρίσκεται το πιο σημαντικό.
Οι πολιτικές έρευνες σε παγκόσμιο επίπεδο περνούν μια κρίση. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους, θα σταθούμε στο τεχνικό. Η δημιουργία και η λειτουργία αυτής της εταιρίας έγινε με αυτό το στόχο, να αναζητήσει λύσεις και να εξετάσει εναλλακτικές πάνω στο μεθοδολογικό σφάλμα. Βεβαίως όλα θα κριθούν εκ του αποτελέσματος.
Το 2007 η διείσδυση των κινητών τηλεφώνων στις ΗΠΑ ξεπέρασε τις σταθερές γραμμές (Kees de Jong, the strange case of the death of the panels, published by ESOMAR 2010) και παρατηρούμε ότι μια ανάλογη τάση υπάρχει και στη χώρα μας. Ένα σημαντικό ποσοστό του εκλογικού σώματος δεν έχει σταθερό τηλέφωνο. Επίσης το λεγόμενο response rate (πόσοι δηλαδή καλούνται να απαντήσουν σε μια τηλεφωνική έρευνα και πόσοι τελικά απαντούν) είναι πολύ χαμηλό. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι η λειτουργία του σταθερού τηλεφώνου έχει αλλάξει. Δεν είναι πλέον το κύριο μέσο επικοινωνίας των πολιτών και η χρήση του είναι περιορισμένη.
Τι σημαίνει αυτό όμως;
Κάθε δείγμα «μετριέται» σύμφωνα με δύο κριτήρια. Την τυχαιότητα και την αντιπροσωπευτικότητα. Εάν το response rate μια έρευνας είναι χαμηλό, τότε συνεπάγεται ότι η τυχαιότητα του δείγματος μειώνεται. Η μείωση της τυχαιότητας του δείγματος έχει επιπτώσεις και στην αντιπροσώπευση. Εμείς προσπαθούμε να αυξήσουμε την τυχαιότητα του δείγματος με διάφορους τρόπους (στη διαδικυακή είναι αρκετά δύσκολο), αλλά δίνουμε περισσότερο βάρος στην αντιπροσώπευση.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, συνάδελφοί μου και εγώ συζητήσαμε και αναλύσαμε διαφόρου είδους προβλήματα τέτοιας φύσεως. Η Voxpop Analysis χρησιμοποιεί τη μέθοδο του river sampling που είναι ευρέως διαδεδομένη στο χώρο της έρευνας αγοράς. Στην πρώτη φάση απευθύνεται το ερωτηματολόγιο στον γενικό πληθυσμό και όταν παρατηρηθεί έλλειψη αντιπροσωπευτικότητας ή υπεραντιπροσώπευση ειδικών δημογραφικών κατηγοριών, γίνεται στόχευση σε αυτές.
Είναι γνωστό σε όλους ότι εάν θέλει κάποιος να στοχεύσει τη διαφήμιση του για παράδειγμα, σε μια πολύ ειδική δημογραφική κατηγορία ανθρώπων μπορεί να το κάνει. Συνεπώς διαδικτυακά υπάρχουν εργαλεία που βοηθού στην αύξηση της αντιπροσωπευτικότητας με σχετική ακρίβεια.
Εδώ είναι σκόπιμο να αναφερθεί ένα δημοσίευμα το οποίο είχε προκλητικό για το κύρος της εταιρίας τίτλο. Στο δημοσίευμα αναφέρεται ότι η μέθοδος είναι ευρέως διαδεδομένη, αλλά επισημαίνει ότι επειδή δεν υπάρχει στάθμιση του δείγματος, δεν είναι αξιόπιστη.
Μερικές φορές η ημιμάθεια είναι πολύ κακός σύμβουλος. Το γεγονός ότι δεν έχει γίνει στάθμιση είναι και ο πλούτος της έρευνας αυτής. Χωρίς να έχει γίνει στάθμιση, υπάρχει αντιπροσωπευτικότητα σε φύλο, επάγγελμα (επιχειρηματίες, δημόσιοι και ιδιωτικού υπάλληλοι, αυτοαπασχολούμενοι, μη ενεργός πληθυσμός), γεωγραφία (Περιφέρειες) και προηγούμενη ψήφο σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ (Q1 2018).
Το 2015 η εξεταστική επιτροπή για τις δημοσκοπήσεις κατέληξε ότι η στάθμιση ήταν ο κυριότερος παράγοντας για τα συνεχή λάθη των εταιριών. Στην εξεταστική αυτή επιτροπή, όλες οι εταιρίες πήραν μέρος και ζητήθηκε να διεξαχθεί από όλες. Τα αποτελέσματά της μπορεί οποιοσδήποτε να τα παρακολουθήσει στο διαδίκτυο καθώς έχουν αναρτηθεί. Στη σελίδα μας στο facebook ήδη αναρτήσαμε κάτι σχετικό.
Αυτό που ο καθηγητής κ. Patrick Sturgis επικεφαλής της εξεταστικής επιτροπής επισήμανε είναι ότι τελικά με τη στάθμιση, αντί να αυξάνεται η αντιπροσώπευση, δημιουργείται ένα δείγμα στα μέτρα του ερευνητή . Φανταστείτε το εξής: Σε μια έρευνα απαντούν 70% γυναίκες και 30% άντρες, το 60% είναι από την αττική και το 70% είναι άνεργοι. Με τη στάθμιση οι απαντήσεις των αντρών πολλαπλασιάζονται με το 1,6 και ούτω καθ’ εξής. Η αλλοίωση που υπόκειται το δείγμα με αυτά τα στοιχεία είναι τεράστια.
Άρα δεν έχει τόσο σημασία εάν γίνεται στάθμιση αλλά πόσο σταθμίζονται οι παράγοντες που αναφέρονται.
Είναι προφανές ότι η έρευνα βρίσκεται σε μια μετάβαση. Αυτή η μετάβαση είναι δύσκολη και γεμάτο επιφυλάξεις. Ο σκεπτικισμός είναι εγγενές στοιχείο των ανθρώπων και κάποιες φορές είναι παραγωγικός, αρκεί η συζήτηση γίνεται με επιστημονικά κριτήρια.
Έστω και έτσι, η μεθοδολογική συζήτηση πρέπει να ανοίξει.
Σε αυτή την πρωτοφανή επίθεση που δέχθηκε η Voxpop Analysis, οφείλει να κινηθεί νομικά. Ακόμα είμαστε στη διαδικασία που εκτιμούμε τη ζημιά που έχει γίνει. Αυτού του είδους η διαπόμπευση κατά τη δική μας γνώμη δύναται να επηρεάσει αρνητικά τα άτομα που ενδέχεται μα συμμετάσχουν σε επόμενες έρευνές μας, συνεπώς να υπάρξει bias (προκατάληψη) στα αποτελέσματά μας. Η εικόνα της εταιρίας έχει πληγεί, εκτός εάν άμεσα ανασκευάσουν τα αρνητικά δημοσιεύματα που είδαν το φως της δημοσιότητας. Ακόμα και αυτά που επέλεξαν τίτλο συκοφαντικό και μετά ανασκεύασαν.”
