Σκιτσάροντας την Iστορία

Στο μετρό του Συντάγματος θα εκτεθούν οι σημαντικότερες γελοιογραφίες της μεταπολίτευσης.

Ο σκιτσογράφος Σπύρος Ορνεράκης είχε πει πως δεν μπορείς να κάνεις χιούμορ χαϊδεύοντας αυτόν που σατιρίζεις και ίσως αυτός να είναι ένας εύστοχος ορισμός για το τι καθιστά μια γελοιογραφία πολιτική. Εχουν περάσει 50 χρόνια από την πτώση της χούντας των συνταγματαρχών και την άφιξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Αθήνα τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου 1974, που σηματοδότησε την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα. Τα γεμάτα εσωστρέφεια και φόβο χρόνια της επταετίας έβαλαν τον Τύπο στον γύψο και μαζί του και τους γελοιογράφους. Την πτώση της χούντας ακολούθησε η άνθηση του κλάδου. Ηταν πλέον η περίοδος κατά την οποία γελοιογραφίες-ντοκουμέντα σχολίαζαν με τρόπο καυστικό και διασκεδαστικό τα θέματα της επικαιρότητας.

Μια ολόκληρη εποχή

Αυτή η εποχή έρχεται και πάλι στο φως μέσα από την έκθεση γελοιογραφίας με τίτλο «Η μεταπολίτευση των γελοιογράφων» η οποία διοργανώνεται από τη Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων και φιλοξενείται στο μετρό Συντάγματος από τις 14 έως τις 19 Οκτωβρίου. Ο John Antono (Γιάννης Αντωνόπουλος) και ο Σπύρος Δερβενιώτης, επιμελητές της έκθεσης στην οποία συμμετέχουν 67 σκιτσογράφοι με πάνω από 400 γελοιογραφίες, ανθολόγησαν 422 σκίτσα από μια πραγματικά ογκώδη παραγωγή μισού αιώνα πυκνής Ιστορίας και της γελοιογραφικής καταγραφής της.

Μιλήσαμε με τον σκιτσογράφο και ιστορικό τέχνης John Antono ο οποίος εξηγεί πως ο ρόλος της γελοιογραφίας στα χρόνια της μεταπολίτευσης αποτελεί σταθμό για τη δημοκρατία. «Η πορεία της γελοιογραφίας ξεκινάει από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης του ελληνικού κράτους. Η εποχή όμως που πραγματικά θριάμβευσε υπήρξε η μεταπολίτευση. Εκείνα τα χρόνια λειτούργησαν ως καταλύτης για τους σκιτσογράφους που η δουλειά τους είχε υποστεί λογοκρισία εξαιτίας της χούντας» είπε. Ο John Antono υποστηρίζει πως η γελοιογραφία είναι ένα είδος που συνδέεται αναπόσπαστα με την ελευθερία του Τύπου και γι’ αυτό δεν μπορεί να ευδοκιμήσει σε συνθήκες τρόμου και διωγμών. «Αυτή η έκθεση έχει σημασία γιατί αποτελεί απόδειξη για το πώς η ελευθεροτυπία προστατεύει την ίδια τη δημοκρατία» τονίζει.

Εμβληματικά σκίτσα

Από τις πιο εμβληματικές γελοιογραφίες που θα έχει την ευκαιρία το κοινό να δει πρώτη φορά από κοντά είναι εκείνη του Μητρόπουλου που δημοσιεύτηκε στα «Νέα» τη θλιβερή επέτειο του πραξικοπήματος στις 21 Aπριλίου 1975. Σ’ αυτήν αποτυπώνεται το χέρι της δημοκρατίας να σχηματίζει το σήμα της νίκης και να κρατάει σφιχτά τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον Στυλιανό Παττακό και τους άλλους υπεύθυνους της επταετούς δικτατορίας στην Ελλάδα.

Επίσης ιστορικής αξίας είναι το σκίτσο του Σπύρου Ορνεράκη στο οποίο αποτυπώνεται ένα αγοράκι να ουρεί μέσα στο βασιλικό στέμμα. Πρόκειται για το έργο που αποτέλεσε σύμβολο της αντιμοναρχικής καμπάνιας με αφορμή το ελληνικό δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος μεταξύ βασιλευόμενης και αβασίλευτης δημοκρατίας που διεξήχθη στις 8 Δεκεμβρίου 1974 (το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν 69,2% υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας).

Μεταξύ των σκίτσων που εκτίθενται είναι και εκείνα των Γιάννη Ιωάννου, Γιάννη Μποσταντζόγλου, Αντώνη Καλαμάρα, Εφης Ξένου, Γιάννη Λογοθέτη (ΛΟΓΟ), Κώστα Βλάχου αλλά και του δικού μας Sakui. Μετά την ολοκλήρωση της έκθεσης έχει προγραμματιστεί η έκδοση λευκώματος στο οποίο θα συγκεντρωθεί όλο το υλικό και θα διανεμηθεί δωρεάν.