Γράφει ο Βαγγέλης Γκιγκιλίνης,
Δικηγόρος, Εκτελ. Γραμματέας Ένωσης Ποινικολόγων και Μαχόμενων Δικηγόρων
Διαβάζοντας το εξαιρετικό ρεπορτάζ των Κατερίνας Κατή και Βασίλη Ανδριανόπουλου του προηγούμενου τεύχους της εφημερίδας Documento για το προφίλ του σύγχρονου εμπρηστή με τα στοιχεία της έρευνας του 2010 του τότε υποστράτηγου της Πυροσβεστικής (και νομικού) Ανδριανού Γκουρμπάτσου και εν όψει της μεγάλης και καταστροφικής φωτιάς στον Κάλαμο, κάνω ορισμένες σκέψεις για τη νομική κυρίως θωράκιση των δασών.
Κατ’αρχην θα πρέπει να γίνει γνωστό στον καθένα, ότι με βάση το άρθρο 24 του Συντάγματος, όπως αυτό αντικαταστάθηκε κατά την συνταγματική αναθεώρηση του 2001, η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, εκτός από υποχρέωση του Κράτους (όπως οριζόταν πριν την αναθεώρηση), αποτελεί πλέον και δικαίωμα του καθενός, ενώ υιοθετείται η αρχή της αειφορίας (βιώσιμης ή διηνεκούς αναπτύξεως) και η υποχρέωση του κράτους να λαμβάνει προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα.
Τούτο πρακτικά σημαίνει ότι καθένας μας (ανεξαρτήτως αν έχει η όχι περιουσία που κάηκε) έχει δικαίωμα να καταμηνύσει τον εμπρηστή, να παρασταθεί ως πολιτικώς ενάγων και να ζητήσει χρηματική ικανοποίηση από τα αστικά κυρίως δικαστήρια, λόγω της ηθικής του βλάβης που υπέστη από τον εμπρηστή (και σίγουρα τούτο μπορεί να λειτουργήσει στο μέλλον αποτρεπτικά για τους επίδοξους εμπρηστές), που συνίσταται στην προσβολή της προσωπικότητας του από την προσβολή του περιβάλλοντος, καθόσον ο κάθε πολίτης θεωρείται πλέον ως αμέσως ζημιωθείς από αυτή την προσβολή της αξίας του ανθρώπου και της προσωπικότητας του (βλ.σχ. Θρ.Κονταξή «είναι δυνατή η παράσταση πολιτικής αγωγής στα εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος?» ΠοινΔικ.2012, 1159 επ.).
Κατά δεύτερον πρέπει άμεσα να ολοκληρωθεί η σωστή χαρτογράφηση των δασών, χωρίς τυφλά και αμφισβητούμενα σημεία (στους χάρτες που αναρτήθηκαν τα τελευταία χρόνια, έχουν αφαιρεθεί οι εντός η εκτός σχεδίου οικισμοί, οι συστάδες αυθαιρέτων εντός δασών, οι οποίες χαρακτηρίζονται «οικιστικές πυκνώσεις», οι παράνομα καλλιεργούμενες και επιδοτούμενες εκτάσεις δημοσίων δασών και κυρίως όλες οι αναδασωτέες περιοχές, λόγω επανεξέτασης) προκειμένου να αποτυπωθούν οριστικώς (χωρίς δυνατότητα αποχαρακτηρισμού) τα δάση της χώρας μας και προς τούτο μπορεί να αξιοποιηθούν τα τεχνολογικά όπλα της εποχής μας (δορυφόροι, GPS, drones κλπ)
Τα δάση καίγονται από εμπρηστές, λόγω εγκατάλειψης, αφού όσους δασοπυροσβέστες κι αν προσλάβουμε, η φύλαξη των, αντικειμενικά, θα είναι ελλιπής. Αν υπήρχαν μόνιμοι φύλακες μέσα στο δάσος, τα πράγματα σίγουρα θα ήταν καλύτερα.
Σ’αυτή τη λογική των μονίμων φυλάκων, κινείται η παλιά πρόταση του αείμνηστου καθηγητή περιβάλλοντος Κώστα Μάργαρη, για επιδότηση της ρητινοσυλλογής, αφού μπορεί να προσθέσει μόνιμους (με άμεσο ίδιον όφελος) φύλακες-ρητινοσυλλέκτες μέσα στα δάση, ενώ το κόστος της επιδότησης (η φυσική ρητίνη χρησιμοποιείται στη βιομηχανία και φαρμακευτική) εύκολα μπορεί να καλυφθεί από μέρος των κονδυλίων που διατίθενται ούτως ή άλλως, κάθε έτος για την δασοπυρόσβεση.
Τέλος και επειδή συνήθως οι εμπρηστές που συλλαμβάνονται είναι εκτελεστικά όργανα άλλων που έχουν διάφορους οικονομικούς, εκδικητικούς η ακόμα και εγκληματικούς σκοπούς, η πρόταση μου περιλαμβάνει και μια τροποποίηση το άρθρο 265 του Ποινικού Κώδικα που αναφέρεται στον εκ προθέσεως εμπρησμό δασών (και αναδασωτέων περιοχών) και σήμερα προβλέπει για τους υπαιτίους ποινές 5-20 ετών (και ισόβια σύμφωνα με το άρ.264, αν επήλθε θάνατος), αναφορικά με τους ηθικούς αυτουργούς των εμπρησμών.
Η τροποποίηση μπορεί να είναι απλή, η προσθήκη δύο παραγράφων
«..4. Ο ηθικός αυτουργός των πράξεων του παρόντος άρθρου τιμωρείται (κατ’εξαίρεση όσων ορίζονται στο άρθρο 46 ΠΚ, ή ως ιδιαίτερη μορφή συμμετοχής) με ισόβια καθειρξη….5. Η ποινή του αυτουργού των πράξεων του παρόντος άρθρου, μειώνεται στο μισό αν αυτός αποκαλύψει αποδεδειγμένα την ηθικό αυτουργό των πράξεων του…» και ίσως και τούτο να μπορέσει να λειτουργήσει αποτρεπτικά.
Το δάσος ορίζει την ποιότητα ζωής μας και τον πολιτισμό μας, ενώ η καταστροφή του καθιστά προβληματική στο άμεσο μέλλον και την ίδια μας την επιβίωση.
Η προστασία του δάσους δεν πρέπει να είναι μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωση και του κάθε πολίτη. Είναι πλέον θέμα ζωής….
