Στις 17 Ιουλίου 2019, δηλαδή δέκα µέρες µετά τις βουλευτικές εκλογές, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ανακοί-νωσε µέσω του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη τη µαταίωση του διαγωνισµού για την προµήθεια των νέων ταυτοτήτων που ήταν σε εξέλιξη.
Πριν ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί του αναλάβουν τα γραφεία τους, πριν ενηµερωθούν για όσα αφορούν τη διακυβέρνηση πήραν την απόφαση να µαταιώσουν κάτι που δεν γνώριζαν, τον διαγωνισµό για τις νέες ταυτότητες. Εχει σηµασία ότι ο διαγωνισµός είχε προκηρυχθεί από την προηγούµενη κυβέρνηση γιατί η Ελλάδα είχε καθυστερήσει δέκα χρόνια να υλοποιήσει τη δέσµευσή της απέναντι στην ΕΕ αλλά και στις ΗΠΑ για την αντικατάσταση των απαρχαιωµένων ταυτοτήτων. Αν η αντικατάσταση δεν προχωρούσε, η χώρα θα αποχωρούσε από το σύστηµα visa waiver που επιτρέπει στους Ελληνες πολίτες να ταξιδεύουν στις ΗΠΑ χωρίς θεώρηση βίζας. Παρ’ όλα αυτά, ο Μητσοτά-κης µαταίωσε τον διαγωνισµό.
Ματαίωση διαγωνισµού µε… ψέµατα
Σύµφωνα µε την ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη ο λόγος της µαταίωσης είναι η προ-σπάθεια «τα νέα έντυπα ταυτότητας να περιλαµβάνουν πέραν των στοιχείων ταυτότητας και όλα τα αναγκαία στοιχεία για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση».
Ισχύει κάτι τέτοιο; Φυσικά και όχι, αφού στην κοινή υπουργική απόφαση για την προκήρυξη του προηγούµενου διαγωνισµού για τις ταυτότητες, στις 27 Απριλίου 2018, διαβάζουµε ότι στις ταυτότητες θα υπάρχει τσιπάκι και «στο ενσωµατωµένο ηλεκτρονικό µέσο αποθήκευσης αποθηκεύονται φωτογραφία του κατόχου σε ψηφιακή µορφή, τα στοιχεία της Μηχανικώς Αναγνώσιµης Ζώνης του δελτίου (MRZ), τα στοιχεία που απαιτούνται για τις Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής ∆ιακυβέρνησης» και άλλα πολλά. Το νέο δελτίο δεν είναι ελληνική πατέντα, αλλά µια ταυτότητα που ανταποκρίνεται στα διεθνή πρότυπα «σύµφωνα µε το έγγραφο 9303 του ICAO».
Προκύπτει δηλαδή ότι ο λόγος που επικαλέστηκε η κυβέρνηση Μητσοτάκη για να πάει σε νέο διαγωνισµό δεν είναι αληθής.
Αµέσως µετά τη µαταίωση του διαγωνισµού και αφού υπήρξαν δηµοσιεύµατα για «ύποπτες και θολές διαδικασίες», ο υπουργός Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης ανέλαβε (απρόθυµα λένε κάποιοι, έπειτα από εντολή του Μαξίµου) να προωθήσει µε αλλεπάλληλες συνεντεύξεις του την αναγκαιότητα της νέας ταυτότητας που αποτελούσε, κατά τα λεγόµενά του, µια σούπερ ταυτότητα µε πολλές χρήσεις και πληροφορίες.
Πίσω όµως από τις δηλώσεις υπήρχε ολόκληρο παρασκήνιο, που στοιχειώνει το Μέγαρο Μαξίµου και την πολύ στενή οµάδα του Μητσοτάκη.
Φωτογραφικές απαιτήσεις µε φωτογραφίες
Στις εταιρείες που θα συµµετάσχουν στον διαγωνισµό της 3ης Μαρτίου έχουν γίνει γνωστές οι απαιτήσεις του έργου. Οπως προκύπτει, η αλλαγή που έχει γίνει στους όρους του διαγωνισµού είναι η φωτογραφία στο δελτίο ταυτότητας να είναι έγχρωµη και µάλιστα έχει συγκεκριµένο τρόπο αποτύπωσης, πράγµα που φωτογραφίζει τρεις τέσσερις εταιρείες.
∆ηλαδή η κυβέρνηση έθεσε ως απαίτηση την έγχρωµη φωτογραφία στο νέο δελτίο ταυτότητας και απέκλεισε περίπου 22 εταιρείες που είχαν εκφράσει ενδιαφέρον στον προηγούµενο διαγωνισµό. Εκ των πραγµάτων η µέθοδος που προκρίνεται και η συµµετοχή ελάχιστων εταιρειών εκτινάσσουν το κόστος από τα 335 εκατ. ευρώ που υπολογίζονταν στον προηγούµενο διαγωνισµό σε περίπου 550 εκατ. ευρώ.
Χρειάζεται όµως έγχρωµη φωτογραφία; Η απάντηση είναι «όχι» και δεν πρόκειται για δηµοσιογραφική εκτίµηση. Σχεδόν το σύνολο των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν ήδη δελτία σαν αυτό που θα αποκτήσουν οι Ελληνες µε ασπρόµαυρη φωτογραφία. Το ίδιο συµβαίνει στη Βρετανία αλλά και στο κράτος που έχει απολυτοποιήσει την ασφάλεια ως απαίτηση, το Ισραήλ. Η ασπρόµαυρη φωτογραφία είναι αυτή που αποδίδει σωστά τα χαρακτηριστικά του προσώπου. Συνεπώς η έγχρωµη φωτογραφία και µάλιστα µε εγχάραξη στο δελτίο είναι απλώς όρος… φωτογραφία.
Ούτε αυτό είναι δικό µας αυθαίρετο συµπέρασµα. ∆ιαβάζουµε στην «Καθηµερινή» στις 25 Φεβρουαρίου 2019 ρεπορτάζ του δηµοσιογράφου Γιάννη Σουλιώτη σε σχέση µε τον διαγωνισµό που είχε προκηρύξει ο ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο ακύρωσε η κυβέρνηση Μητσοτάκη. «Στη διάρκεια του φθινοπώρου (σ.σ.: 2018) η αρµόδια επιτροπή προχώρησε σε τροποποίηση των τεχνικών προδιαγραφών που είχαν καταρτιστεί, επιλέγοντας τη λύση της ασπρόµαυρης φωτογραφίας στις νέες ταυτότητες αντί της έγχρωµης. Η αλλαγή έγινε για λόγους ασφαλείας αλλά και διότι υπήρχε η υπόνοια στην ηγεσία του υπουργείου ότι η λύση της έγχρωµης φωτογραφίας θα εξασφάλιζε προβάδισµα σε συγκεκριµένη εταιρεία».
Σήµερα το προβάδισµα που περιέγραφε η «Καθηµερινή» είναι γεγονός και αφορά ορισµένες εταιρείες οι οποίες είναι πολύ πιθανόν να προχωρήσουν και σε συµφωνία µεταξύ τους για να πραγµατοποιήσουν το ακριβό έργο.
Τι λένε οι εταιρείες που εκπαραθυρώνονται
Με βάση τις πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει από τις εταιρείες που αποκλείονται από τον διαγωνισµό λόγω των νέων φωτογραφικών προδιαγραφών, τρεις εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να κάνουν την ταυτότητα µε έγχρωµη εγχάρακτη φωτογραφία. Πρόκειται για την εταιρεία IDEMIA µε έδρα τη Γαλλία (εξαγοράστηκε πρόσφατα από το αµερικανικό fund Advent International), την επίσης γαλλική Thales (το γνωστό group µε τα οπλικά συστήµατα) και τη γερµανική Veridos η οποία συµµετέχει και µε το ελληνικό τµήµα της, τη Veridos Matsoukis. Η τελευταία, σύµφωνα µε πληροφορίες, έχει κάνει πρόσφατα επένδυση για µονάδα ψηφιακής εγχάραξης στην Ελλάδα, ύψους 23 εκατ. ευρώ, έπειτα από δάνειο 11 εκατοµµυρίων από την Εθνική Τράπεζα. Είναι σηµαντικό πως όποια εταιρεία αναλάβει την κατασκευή των ταυτοτήτων αναλαµβάνει για το µέλλον και την εκτύπωση διαβατηρίων και άλλων εγγράφων που απαιτούν ειδική εκτύπωση και ασφάλεια.
Εταιρεία µε την οποία ήρθε σε επαφή το Documento (δεν επιθυµεί να δηµοσιοποιηθούν τα στοιχεία της) υποστηρίζει πως οι προδιαγραφές που έχουν οριστεί όχι µόνο δεν έχουν εφαρµογή σε άλλες χώρες, αλλά φωτογραφίζουν µία από τις εταιρείες. Συγκεκριµένα, η εν λόγω εταιρεία σηµειώνει:
«Το χαρτί που πρέπει να χρησιµοποιηθεί για τα έγγραφα ασφαλείας, το οποίο περιγράφεται στις σελίδες 100-102 των προδιαγραφών, είναι Louisenthal και χρησιµοποιείται από τη συγκεκριµένη εταιρεία.
Για την κατασκευή των ταυτοτήτων απαιτούνται επτά έως εννιά πολυαανθρακικά φύλλα (σελίδα 88 προδιαγραφών). Η δοµή, η διάταξη και οι στρώσεις φωτογραφίζουν την ίδια εταιρεία.
Ζητείται ιριδίζουσα κάθετη και οριζόντια εκτύπωση (σελίδα 106) που αφορά και πάλι την ίδια εταιρεία. Εξάλλου η διορία των 40 ηµερών από την υπογραφή των συµβολαίων που δίνεται για να κατατεθούν τα δείγµατα είναι πολύ µικρή για να παραχθεί µια ταυτότητα. Ο λόγος είναι πως ο χρόνος που απαιτείται για την απόκτηση των κατάλληλων υλικών (ολόγραµµα, ηλεκτρονική διάταξη κ.λπ.) είναι πάνω από οκτώ εβδοµάδες. Αρα προκρίνεται εταιρεία που ήδη παράγει τέτοια ταυτότητα. Η έγχρωµη φωτογραφία είναι µια τεχνολογία που χρησιµοποιείται ελάχιστα και είναι πολύ ακριβή. Η περιγραφόµενη µέθοδος εξατοµίκευσης που περιγράφεται (σελίδα 88 προδιαγραφών) αφορά επίσης την ίδια εταιρεία».
Η έγχρωµη φωτογραφία που απαιτείται για να εκτοπιστούν απ’ ό,τι φαίνεται οι ανεπιθύµητες εταιρείες οδηγεί τελικά κυρίως σε µία εταιρεία που ειδικεύεται.
Ενδιαφερόµενοι και µεσάζοντες
Τα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης είναι θεωρητικά υπεύθυνα για την υλοποίηση του έργου. Ωστόσο, όπως αφήνουν να διαρρεύσει συνεργάτες του Μ. Χρυσοχοΐδη και του Κυρ. Πιερρακάκη, το θέµα χει-ρίζεται αποκλειστικά το Μαξίµου και µάλιστα το πολύ στενό περιβάλλον του πρωθυπουργού. Οι προσπάθειες των δύο υπουργών να αποστασιοποιηθούν διά των διαρροών από τη διαδικασία, που θα κληθούν ωστόσο να υπογράψουν, εξηγεί και τη σπουδή µε την οποία ακυρώθηκε ο προηγούµενος διαγωνισµός. Είναι αδύνατον δύο υπουργοί της κυβέρνησης να πήραν την απόφαση για τη µαταίωση ενός διαγωνισµού-µαµούθ πριν καν αναλάβουν πρακτικά τα καθήκοντά τους. Είναι αυταπόδεικτο πως πρόκειται για κεντρική απόφαση µε σκοπό να ευνοηθεί συγκεκριµένη εταιρεία.
Ως κεντρικό πρόσωπο που έχει την ευθύνη και τον έλεγχο της πορείας του διαγωνισµού φέρεται ο ανιψιός του Κυρ. Μητσοτάκη και διευθυντής του γραφείου του Γρηγόρης ∆ηµητριάδης. Χειρίζεται τόσο το συγκεκριµένο θέµα όπως και κάθε άλλο για το οποίο υπάρχει ενδιαφέρον του πρωθυπουργού.
Ο στενός έλεγχος από την πλευρά του έχει ήδη διαµορφώσει άσχηµο κλίµα στα υπουργεία που θα συνυπογράψουν τα αποτελέσµατα του διαγωνισµού, αν και δεν είναι διατεθειµένοι, όπως λένε, «να πάνε φυλακή για µια φωτογραφία η οποία δεν µπορεί να δικαιολογήσει όσα έχουν γίνει και κυρίως το κόστος».
Από την πλευρά της ευνοούµενης εταιρείας, την προώθηση των συµφερόντων της έχει αναλάβει πρόσωπο µε… προϊ-στορία. Πρόκειται για επιχειρηµατία που βρίσκεται στο στόχαστρο της ∆ικαιοσύνης για τον ρόλο που έχει διαδραµατίσει σε σκάνδαλο σε συστηµική τράπεζα. Φαίνεται να έχει διοχετεύσει χρήµατα που δόθηκαν σε εικονικές εταιρείες και προήλθαν από δάνεια και να έχει κόψει τιµολόγια για ανύπαρκτες εργασίες.
Το συγκεκριµένο άτοµο, το οποίο αρέσκεται να λέει ότι έχει σχέσεις µε µυστικές υπηρεσίες και πως είναι φίλος του ο διοικητής της ΕΥΠ Παναγιώτης Κοντολέων, έχει διαβεβαιώσει την ξένη εταιρεία ότι θα της εξασφαλίσει το έργο. Στο παρελθόν έχει εµπλακεί µέσα από εταιρείες-φαντάσµατα σε µια υποτιθέµενη δωρεά που θα έκαναν στην ΕΛΑΣ µε σκοπό να παρακάµψουν διαγωνισµό προµήθειας συστηµάτων επικοινωνίας. Ο εν λόγω «εκπρόσωπος» της εταιρείας µπαινοβγαίνει στο αρχηγείο της ΕΛΑΣ και συναντά στρατηγούς, ενώ συνηθίζει να λέει πως διαβατήριό του «είναι οι σχέσεις µε τον Γρηγόρη ∆ηµητριάδη». ∆εν µπορεί να ελεγχθεί αν πράγµατι συναντά τον ανιψιό του πρωθυπουργού και «προσωπάρχη», όπως κοµπάζει, και αν τον έχει αρωγό στις επιδιώξεις του. Το βέβαιο είναι πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη εµφανίζεται να ακυρώνει διαγωνισµό και να προκηρύσσει νέο, φωτογραφικό, υπέρ εταιρείας της οποίας «εκπρόσωπος» είναι ο εν λόγω µεσάζων. Πολύ σύντοµα θα έχουµε λεπτοµερή στοιχεία για το είδος των σχέσεών του και κυρίως για τα πρόσωπα.