Πέρασε ξυστά στην υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ. Δεν τον ακούμπησε το κοινωνικό «ριφιφί» του χρηματιστηρίου το 1999-2002. Τελικά, όμως, ο πρώην υπουργός Οικονομίας και Αμυνας των κυβερνήσεων του Κώστα Σημίτη Γιάννος Παπαντωνίου θα βρεθεί τελικά, έπειτα από δέκα και πλέον χρόνια, ενώπιον μιας κοινοβουλευτικής επιτροπής με εισαγγελικές αρμοδιότητες.
Η προανακριτική επιτροπή που ζήτησαν οι ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ θα εγκριθεί με μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ετσι, από το κοινοβούλιο αναμένεται να παρελάσουν δεκάδες μάρτυρες – μεταξύ αυτών πολλά πολιτικά πρόσωπα. Πρωταγωνιστές μιας «χρυσής» περιόδου, που σφραγίστηκε από πολλές καταγγελίες σκανδάλων και σχεδόν καμία ουσιαστική τιμωρία. Στο τέλος της προανακριτικής διαδικασίας το βάρος του τρόπου που θα εξελιχθεί η υπόθεση θα πέσει στους … γουνοντυμένους ώμους του ειδικού δικαστηρίου.
Η παραπομπή αφορά ενδείξεις για το αδίκημα της «απιστίας σχετικά με την υπηρεσία» καθώς και της «νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες» σε συγκεκριμένες υποθέσεις:
• Την προμήθεια 170 αρμάτων μάχης τύπου Leopard, ύστερα από συμφωνία μεταξύ του υπουργείου Αμυνας και της εταιρείας Krauss Maffei Wegmann. Το ύψος της συμφωνίας (20/3/2003) ήταν 1.659.000.000 ευρώ.
• Την ενεργοποίηση συμφωνίας (1/10/2003) για την αγορά δώδεκα ελικοπτέρων Apache, ύψους 593.546.882 δολαρίων (Ιούλιος-Αύγουστος 2003).
• Tη σύμβαση αντισταθμιστικών ωφελημάτων για τον εκσυγχρονισμό έξι φρεγατών τύπου S, συνολικής αξίας 381.578.580 ευρώ, με τις εταιρείες Thales Nederland BV και TNNL.
• Tη σύμβαση αξίας 71.979.490,90 ευρώ μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της εταιρείας SONAK AE. Τέλος, την υπόθεση 20 μεταφορικών ελικοπτέρων NH90 με σύμβαση αξίας 657.523.069 ευρώ, η οποία φέρεται να μην εκτελέστηκε.
Συνολικά στη Βουλή παραπέμφθηκαν έξι δικογραφίες που αφορούν εξοπλιστικά προγράμματα ύψους άνω των 3 δισ. ευρώ μόνο για την περίοδο 2003-06. Σε αυτές, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, προκύπτουν πολιτικές αλλά και ποινικές ευθύνες.
Η αποκάλυψη
Η πρόταση για τη σύσταση της προανακριτικής επιτροπής βασίζεται στις έξι δικογραφίες που έχουν κατατεθεί τον τελευταίο χρόνο στη Βουλή. Την ύπαρξή τους είχε έγκαιρα αποκαλύψει το Documento στις 11 Δεκεμβρίου του 2016. Επισήμαινε μάλιστα την τεράστια καθυστέρηση, άνω των δέκα ετών, με την οποία κατέληξαν τελικά να έρθουν στο Κοινοβούλιο, σε αντίθεση με άλλες – όπως του Γιάνη Βαρουφάκη – που έφθασαν έπειτα από μερικούς μήνες.
Η πρόκληση με την οποία θα βρεθεί αντιμέτωπη η προανακριτική επιτροπή της Βουλής είναι φυσικά ο εντοπισμός των στοιχείων που θα μπορούσαν να στηρίξουν τις κατηγορίες κατά του πρώην υπουργού. Αυτά κυρίως αφορούν τυχόν τραπεζικούς λογαριασμούς, αφού είναι γνωστές οι δαιδαλώδεις διαδρομές που ακολουθεί το χρήμα σε τέτοιες περιπτώσεις. Κυρίως προς τράπεζες του εξωτερικού. Πάντως, όπως επισήμαιναν στους διαδρόμους της Βουλής λίγο μετά το άκουσμα της είδησης για την προανακριτική ακόμη και βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, με τη διαδικασία «μπορεί να ανοίξουν στόματα».
Από άλλους άρχισε να διαρρέει ότι τίθεται ζήτημα παραγραφής για κάποια από τα αδικήματα, θέμα για το οποίο θα αποφανθεί η Δικαιοσύνη, τη στιγμή που το ξέπλυμα μαύρου χρήματος είναι διαρκές αδίκημα.
Να σημειωθεί ότι η προανακριτική έχει το κυριαρχικό δικαίωμα να προβεί στην εξέταση και άλλων υποθέσεων που αφορούν τον κ. Παπαντωνίου και για τις οποίες έχει καταδικαστεί, όπως η εμπλοκή του στη λίστα Λαγκάρντ και η αμετάκλητη καταδίκη του για το πόθεν έσχες του.
Ο τελευταίος μήνας του 2016 και οι πρώτοι μήνες του 2017 δεν προοιωνίζονταν τίποτε καλό για τον Γιάννο Παπαντωνίου. Ο Αρειος Πάγος απέρριψε τις αιτήσεις του ίδιου και της συζύγου του Σταυρούλας Κουράκου προκειμένου να αναιρεθούν τα πόθεν έσχες των ετών 2008 και 2009. Αμφότερες οι καταδίκες είχαν αφορμή τη λίστα Λαγκάρντ, μέσω της οποίας εντοπίστηκε λογαριασμός της κ. Κουράκου με 1,3 εκατ. ευρώ στην τράπεζα HSBC. Το ποινικό τμήμα του Αρείου Πάγου απέρριψε τις αιτήσεις και επικύρωσε τις ποινές φυλάκισης.
Η νέα εξέλιξη με την πρόταση για τη σύσταση προανακριτικής θα δώσει τη δυνατότητα στην τακτική Δικαιοσύνη, εφόσον η υπόθεση παραπεμφθεί εκ νέου, να εξετάσει και το ενδεχόμενο συσχετισμού και διασύνδεσης των υποθέσεων. Δηλαδή θα μπορεί να εξεταστεί εάν χρηματικά ποσά από τη λίστα Λαγκάρντ ή το αναληθές πόθεν έσχες μπορεί να προέρχονται από έκνομες ενέργειες που σχετίζονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα. Η προανακριτική, άλλωστε, έχει το δικαίωμα να διατάξει το άνοιγμα λογαριασμών και την εξέταση του πόθεν έσχες του κ. Παπαντωνίου και τυχόν άλλων εμπλεκομένων.
Η φούσκα του χρηματιστηρίου
Φυσικά, η υπόθεση με την οποία έχει συνδεθεί περισσότερο από όλες το όνομα του Γ. Παπαντωνίου είναι η περίφημη φούσκα του χρηματιστηρίου. Ενα σκάνδαλο χωρίς τιμωρία, όπως είχε ονομαστεί, αφού 136 δισ. ευρώ άλλαξαν χέρια και πήγαν από τις τσέπες των εγκλωβισμένων μικροεπενδυτών της περιόδου 1999-2002 στους επιτήδειους του χρηματιστηριακού τζόγου. Χαρακτηριστικές είναι οι ενθαρρυντικές δηλώσεις του τότε υπουργού Οικονομίας Γιάννου Παπαντωνίου, ο οποίος στις 2 Ιουνίου του 1999 έλεγε ότι «το χρηματιστήριο πάει κανόνι. Και ό,τι και να λένε, ψηφίζει ΠΑΣΟΚ. Η Ελλάδα το καλοκαίρι πλέον θα έχει ένα χρηματιστήριο που θα το ζηλεύουν πολλά», τον Νοέμβριο του 1999 πως «δεν υπάρχει κανείς απολύτως κίνδυνος στο χρηματιστήριο» και τον Μάρτιο του 2000 πως «όσοι είναι στο χρηματιστήριο θα είναι κερδισμένοι».
Αξίζει να θυμίσουμε ότι ο Γ. Παπαντωνίου ενεπλάκη και σε δημοσιεύματα σχετικά με βίλα στη Σύρο, σε οικόπεδο που αγοράστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Το οικόπεδο συνόρευε μάλιστα με ένα το οποίο αγόρασε ο νυν διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας και μάλιστα από τον ίδιο πωλητή. Τα δύο οικόπεδα φέρονται να αγοράστηκαν σε ιδιαίτερα προνομιακή τιμή.
