Από το κακό στο χειρότερο φαίνεται ότι πηγαίνει το Νόμος και Δικαιοσύνη της Πολωνίας (PiS) προεκλογικά, καθώς πέρα από την κόντρα του πρωθυπουργού Μοραβιέτσκι με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι που οδήγησε στην αλλαγή – της μέχρι πρότινος βοηθητικής- στάσης της Πολωνίας απέναντι στην Ουκρανία, η κυβέρνηση πρέπει να διαχειριστεί το ξέσπασμα ενός σκανδάλου που την εκθέτει πανευρωπαϊκά.
Με τις εκλογές στην Πολωνία να απέχουν πλέον λιγότερο από μήνα, η απερχόμενη κυβέρνηση βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο και βλέπει τα ποσοστά της να κλονίζονται, εξαιτίας σκανδάλου με άδειες παραμονής και άλλα ταξιδιωτικά έγγραφα που χορηγούνταν από αξιωματούχους έναντι… αμοιβής σε οποιονδήποτε είχε τα χρήματα. Οι πρώτες αναφορές στην υπόθεση ήρθαν την περασμένη εβδομάδα στα πολωνικά μέσα, όμως καθώς οι μέρες περνούσαν η αντιπολίτευση, αλλά και ο Τύπος κατέδειξαν το πραγματικό μέγεθος του σκανδάλου και έβαλαν το θέμα στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Την ώρα που η κυβέρνηση της Πολωνίας έχει υιοθετήσει εδώ και χρόνια μια σκληρή αντιμεταναστευτική στάση και χρησιμοποιεί την ακραία ρητορική και πρακτική που προωθεί η ευρωπαϊκή δεξιά και ακροδεξιά, υπάλληλοι σε πρεσβείες και σε προξενεία σε Αφρική και Ασία, μοίραζαν έναντι 5000 ευρώ πολωνικές βίζες, ενώ πούλαγαν πιο ακριβά έγγραφα που επέτρεπαν στους… κατόχους τους διαδοχικά είσοδο σε πολλές χώρες (multiple entry visas) όπως επί παραδείγματι στο Μεξικό και τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των πολωνικών μέσων ενημέρωσης περισσότερες από 250.000 τέτοιου είδους βίζες έχουν δοθεί από το 2021 μέχρι σήμερα. Υπάρχει μια αναφορά για Ινδούς πολίτες που έφταναν στην Αμερική με έγγραφα που είχαν πάρει από Πολωνούς αξιωματούχους και παρίσταναν τους εργαζόμενους σε παραγωγές του Bollywood.
Για το θέμα έχουν γίνει παύσεις αξιωματούχων, έχουν ασκηθεί διώξεις σε επτά άτομα και έχουν γίνει τρεις συλλήψεις. Ο μέχρι πρότινος υπεύθυνος υπουργός, ο υφυπουργός Εξωτερικών Πιοτρ Βάβρζικ, λίγες μέρες πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο απομακρύνθηκε από τα καθήκοντα του, ενώ μπήκε και στο νοσοκομείο για μια μέρα, λόγω αδιαθεσίας.
Ανεξάρτητα όμως από τις κινήσεις των πολωνικών Αρχών για να κλείσει άμεσα το θέμα και από τις προσπάθειες της κυβέρνησης να δείξει πυγμή, η υπόθεση τράβηξε το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία μάλιστα όπως αποκάλυψε το Politico.eu, έστειλε επιστολή με την οποία ζητά εξηγήσεις από την πολωνική κυβέρνηση και την κατηγορεί στην ουσία ότι η υπόθεση αυτή θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των Ευρωπαίων πολιτών. Η Επίτροπος Ίλβα Γιόχανσον που υπογράφει την επιστολή, καλεί τις πολωνικές Αρχές να απαντήσουν σχετικά με το τι ακριβώς έχει συμβεί και τι έχουν κάνει μέχρι τις 3 Οκτωβρίου. Η ημερομηνία είναι πραγματικά πιεστική, καθώς πρώτον το σκάνδαλο δεν έχει «κλείσει» και δεύτερον οι εκλογές είναι στις 15 Οκτωβρίου.
Όσον αφορά στα ποσοστά του PiS και των υπόλοιπων κομμάτων, το σκάνδαλο φαίνεται ότι έχει αντίκτυπο σε αυτά. Η τελευταία μέτρηση που έγινε καταγράφει το ποσοστό του συνασπισμού που ηγείται το PiS στο 31,6% και το ποσοστό της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο 27%. Αυτό σημαίνει ότι κανένας από τους δύο μεγάλους συνασπισμούς δεν πρόκειται να καταφέρει να συμπήξει κυβέρνηση πλειοψηφίας, όπερ σημαίνει ότι θα χρειαστούν μικρότερα κόμματα για μετεκλογική συνεργασία. Εκεί η Ενωμένη Δεξιά του PiS, θα πρέπει να βασιστεί στο ακροδεξιό κόμμα Συνομοσπονδία (Konfederacja) τα ποσοστά του οποίου όμως (αναμένεται να πάρει 9,5% σύμφωνα με την μέτρηση) δεν αρκούν για να εξασφαλίσουν πλειοψηφία στην Βουλή. Από τα παραπάνω εξάγεται το συμπέρασμα ότι είναι πιθανό το PiS, αν συνεχιστούν οι τριγμοί από το σκάνδαλο αυτό, αλλά και από άλλες αποκαλύψεις να χάσει τελικά την εξουσία μετά τις εκλογές. Και μόνο το ενδεχόμενο αυτό βάζει φωτιά στο πολιτικό σκηνικό της χώρας.