Δύο υποθέσεις σκανδάλων που συγκλόνισαν την Ευρώπη πριν από το Qatar-gate
Το Qatar-gate δεν είναι το πρώτο σκάνδαλο στο οποίο εμπλέκονται πρόσωπα που εκπροσωπούν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αποτελεί φαινόμενο που επαναλαμβάνεται συνεχώς, με την Ευρώπη να μοιάζει καταδικασμένη να πέφτει από τα σύννεφα όταν δημοσιοποιούνται υποθέσεις διαφθοράς. Το 1999 η επίτροπος Ερευνας και Εκπαίδευσης Εντίτ Κρεσόν κατηγορήθηκε από τους Βέλγους εισαγγελείς ότι υπεξαίρεσε χρήματα και πλαστογράφησε, ενώ διόρισε τον οδοντίατρό της ως πολιτικό σύμβουλο με την ιδιότητα του ειδικού για τον HIV. Ο δε οδοντίατρός της φρόντισε να αποδείξει την… αξία του καταφέρνοντας να γράψει σημειώσεις 24 σελίδων σε δυόμισι χρόνια ανελλιπούς υπηρεσίας.
Οι κλυδωνισμοί ήταν τόσο ισχυροί που ανάγκασαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό τον Ζακ Σαντέρ σε παραίτηση. Το σκάνδαλο αποτέλεσε την αιτία για να συσταθεί και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF). Και ήταν η OLAF που το 2011 διερεύνησε τις αποκαλύψεις των δημοσιογράφων της βρετανικής εφημερίδας «Sunday Times», οι οποίοι προσποιήθηκαν τους λομπίστες και λάδωσαν on camera τέσσερις ευρωβουλευτές με αντάλλαγμα την προώθηση τροπολογιών στην Ευρωβουλή. Τρεις εκ των τεσσάρων καταδικάστηκαν, ενώ στον άλλο δεν ασκήθηκε ποτέ δίωξη…
Το… πουλέν του Μιτεράν στο εδώλιο
Η Σοσιαλίστρια Εντίτ Κρεσόν προτού γίνει η –κατά το BBC– «απρόσεκτη» επίτροπος υπήρξε πρωθυπουργός του προέδρου Φρανσουά Μιτεράν την περίοδο 1991-92 και μάλιστα ήταν η πρώτη γυναίκα στο αξίωμα αυτό στην ιστορία της Γαλλίας. Η εκκεντρική πολιτικός, που είχε δηλώσει ότι ένας στους τέσσερις Βρετανούς πρέπει να είναι ομοφυλόφιλος διότι δεν την κοιτάνε στον δρόμο, το 1998 σκόνταψε στους δημοσιογράφους της γαλλικής εφημερίδας «Libération». Η έρευνά τους ανέφερε ότι ένας συνάδελφός τους είχε προσληφθεί σε σκιώδη θέση στο γραφείο της Γαλλίδας επιτρόπου. Τα δημοσιεύματα συνεχίστηκαν έως ότου αποκαλύφθηκε ότι η Κρεσόν είχε προσλάβει τον οδοντίατρό της από το 1995 ως πολιτικό σύμβουλο στην αντιμετώπιση του HIV. Επιπλέον η Γαλλίδα «σιδηρά κυρία» κατηγορήθηκε, μεταξύ μιας σειράς άλλων ατασθαλιών, και για υπεξαίρεση χρημάτων.
Η Κομισιόν απέφυγε τότε να απαντήσει επί της ουσίας στις επίμονες ερωτήσεις δημοσιογράφων και ευρωβουλευτών. Ως αντίδραση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν εκκαθάρισε τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μάλιστα έπειτα από σχετικό ψήφισμα η Κομισιόν εξαναγκάστηκε σε εσωτερικό έλεγχο. Από την έκθεση (15.3.1999) προέκυψε ότι η Κρεσόν είχε βαρύτατες ευθύνες, ενώ τα υπόλοιπα μέλη της Επιτροπής ούτε είδαν ούτε άκουσαν κάτι. «Γινόταν όλο και πιο δύσκολο να βρεις κάποιον που να έχει την παραμικρή αίσθηση ευθύνης» αναφερόταν χαρακτηριστικά στην έκθεση. Επειδή διαφαινόταν ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζακ Σαντέρ έχανε πολιτικά στηρίγματα, καθώς κεντρικό πολιτικό διακύβευμα ήταν το πέρασμα στην εποχή του ενιαίου νομίσματος, του ευρώ, προχώρησε σε μια πρωτοφανή κίνηση. Παραιτήθηκαν όλα τα μέλη της Κομισιόν και υπηρεσιακός πρόεδρος ανέλαβε ο Ιταλός πρώην πρωθυπουργός Ρομάνο Πρόντι, ο οποίος ανακοίνωσε ότι θα έδειχνε «μηδενική ανοχή στην απάτη».
Η Κρεσόν κρίθηκε ένοχη για τη μη αναφορά αποτυχιών σε ένα πρόγραμμα κατάρτισης νέων από το οποίο χάθηκαν τεράστια κονδύλια. Οσο για τον οδοντίατρο, αποδείχθηκε ότι τσέπωσε σχεδόν 100.000 ευρώ σε δύο χρόνια και κρίθηκε «εξαιρετικά ανεπαρκής» για το πόστο. Η ίδια διαμαρτυρήθηκε ότι την ξεχώρισαν σαν μαύρο πρόβατο μεταξύ των επιτρόπων, ενώ στο France 2 δήλωσε: «Ισως ήμουν λίγο απρόσεκτη». Οι Βέλγοι εισαγγελείς της απηύθυναν κατηγορίες για σοβαρή και επαναλαμβανόμενη απάτη, παραπέμποντάς τη για παραποίηση συμβάσεων, πλαστογραφία και υπεξαίρεση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Η Κρεσόν τελικά δεν έχασε ούτε 1 ευρώ από τη σύνταξη των 43.000 ευρώ της επιτρόπου, αν και το 2006 καταδικάστηκε μόνο για τον διορισμό του φίλου της οδοντιάτρου, χωρίς όμως να τιμωρηθεί με οποιονδήποτε τρόπο.
Πληρώνεις και αλλάζεις τον νόμο
Λόγω του… σεισμού Κρεσόν ιδρύθηκε η OLAF, η οποία το 2011 διερεύνησε την υπόθεση των τεσσάρων ευρωβουλευτών που πιάστηκαν με τη γίδα στην πλάτη on camera από τους
«Sunday Times». «Προτείνω να κάνουμε μια προφορική συμφωνία […] για ένα έτος […]. Γι’ αυτούς τους αριθμούς μιλάμε (σ.σ.: 100.000 ευρώ)» είπε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Σλοβενίας και ευρωβουλευτής των Σοσιαλιστών Ζόραν Τάλερ στους δημοσιογράφους που υποδύονταν τους λομπίστες εκπροσώπους εταιρείας. Λίγους μήνες μετά η τροπολογία της μεταξύ τους συνομιλίας είχε κατατεθεί.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ρουμανίας και ευρωβουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών Αντριάν Σεβερίν ζήτησε από τους δημοσιογράφους 12.000 ευρώ για τροπολογία που πέρασε. Μάλιστα ο ίδιος ομολογεί στο βίντεο ότι έβαλε τον Ρουμάνο συνάδελφό του και μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) Σεμπαστιάν Μποντού να καταθέσει την τροπολογία. O Μποντού καταδικάστηκε σε τριετή κάθειρξη από τη ρουμανική Δικαιοσύνη το 2016.
Στους δημοσιογράφους μίλησε και ο πρώην υπουργός Εσωτερικών της Αυστρίας και Χριστιανοδημοκράτης ευρωβουλευτής Ερνστ Στράσερ, αφού πρώτα εξήγησε ότι κατέθεσε την τροπολογία μέσω δύο άλλων συναδέλφων του ώστε να μη φανεί, λέγοντας «είμαι πάντα διακριτικός». Ο Στράσερ, που δελεάστηκε με 100.000 ευρώ, καταδικάστηκε το 2013 σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση από τις αυστριακές αρχές.
Τέλος, ρωτήθηκε από δημοσιογράφο και ο Ισπανός ευρωβουλευτής Πάμπλο Σάλμπα, επίσης μέλος του ΕΛΚ. Το αντάλλαγμα για να βοηθήσει σε μια εταιρεία ήταν μια καλοπληρωμένη θέση στο ΔΣ της. Η μόνη ένσταση που υπέβαλε ήταν τι θα συμβεί αν κατέλθει υποψήφιος στις εθνικές εκλογές, ενώ κατέθεσε τροπολογία λίγους μήνες μετά. Στον Σάλμπα δεν ασκήθηκε ποτέ δίωξη, με τον ίδιο να δηλώνει ότι απέρριψε τη δωροδοκία.
