Ο Γάλλος σκηνοθέτης Σεντρίκ Καν μιλάει για το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης, τις νέες του ταινίες και αποκαλύπτει ότι ποτέ δεν ήταν οπαδός της νουβέλ βαγκ.
Το πρώτο που διαπιστώνεις όταν μιλάς με τον Σεντρίκ Καν είναι οι σταθερές, εμπεριστατωμένες απόψεις του. Βαθιά πολιτικοποιημένος, αιρετικός ως ένα βαθμό και με μεγάλη πίστη στον άνθρωπο και όχι στην πολιτική, τα πιστεύω του αντανακλώνται και στο σινεμά που κάνει. Στο φεστιβάλ γαλλόφωνου κινηματογράφου προβλήθηκαν οι δύο ταινίες του που θα δούμε σύντομα στις αίθουσες. Το «Γύρισμα», μια κωμωδία με θέμα τα επεισοδιακά γυρίσματα μιας ταινίας, και το «Υπόθεση Γκόλντμαν», βασισμένο σε αληθινή δικαστική περιπέτεια που συνέβη στη Γαλλία στις αρχές του ’70, όταν ένας αναρχοαριστερός ληστής είχε κατηγορηθεί για τρομοκρατία και δύο φόνους.
Πρώτη φορά γυρίζετε δύο ταινίες μέσα σε ένα χρόνο.
Και να είστε βέβαιος πως θα είναι και η τελευταία. Αυτό που έγινε είναι στα όρια του σουρεαλισμού για μένα. Ξεκίνησα κάνοντας το «Γύρισμα» αλλά προέκυψαν δυσκολίες στη χρηματοδότηση, στο κάστινγκ, στη διανομή, σε όλα σχεδόν. Τότε από ανυπομονησία ξεκίνησα να γράφω την «Υπόθεση Γκόλντμαν» και είχα την τύχη να έχω ακριβώς τους ηθοποιούς που ήθελα. Οι δύο ταινίες γυρίστηκαν σχεδόν μαζί. Οταν τέλειωσα τη μία ξεκίνησα αμέσως την άλλη. Συνήθως δίνω χώρο μεταξύ των φιλμ που κάνω αλλά αυτό δεν συνέβη πέρυσι. Απόλαυσα πάντως αυτή την ένταση.
Εχω την αίσθηση πως η μία ταινία έγινε για τη χαρά της ψυχής κι η άλλη για την ικανοποίηση του πνεύματός σας.
Ναι, αλλά δεν ξέρω αν είναι προφανές ποια ταινία πάει πού (γέλια). Είναι προφανές για σας;
Νομίζω πως ναι. Το «Γύρισμα» φαίνεται να είναι μια ταινία που κάνατε με την ψυχή σας.
Πάντως για μένα δεν είναι τόσο προφανές. Στην «Υπόθεση» μιλάω για πράγματα που είναι εξαιρετικά σημαντικά για μένα. Κυρίως πολιτικά.
Πριν από μερικά χρόνια είχατε πει ότι δεν εμπιστεύεστε τους Γάλλους πολιτικούς. Εχετε ακόμη την ίδια άποψη;
Περισσότερο δεν έχω εμπιστοσύνη στο σύστημα παρά αμιγώς στους πολιτικούς. Ακόμη πιστεύω ότι το σύστημα είναι πιο ισχυρό από τη θέληση των πολιτικών. Αρα ακόμη κι αν κάποιοι θέλουν να αλλάξουν κάτι, δεν μπορώ να τους εμπιστευτώ επειδή δεν μπορούν να νικήσουν το σύστημα. Περισσότερη εμπιστοσύνη έχω στην κοινωνία.
Υπάρχει ακόμη στη σκέψη σας το όραμα της ενωμένης Ευρώπης;
Ιδεολογικά ή σε πνευματικό επίπεδο ναι, καθώς η Ευρώπη είναι ήπειρος που δεν μαστίζεται από πολέμους, υπάρχει ελευθερία, μετακινούμαστε άνετα κ.λπ. Ταυτόχρονα όμως η Ευρώπη είναι και βαθιά καπιταλιστική. Η ενωμένη Ευρώπη είναι κυρίως οικονομική, παρά πολιτική. Θα ήθελα μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση στο σύνολο της Ευρώπης. Θα ήταν φανταστικό επειδή δεν έχω καμιά εμπιστοσύνη στις εθνικές κυβερνήσεις εφόσον υπερασπίζονται εθνικά συμφέροντα χωρίς να προάγουν το συνολικό συμφέρον των πολιτών της Ευρώπης, όπως π.χ. θα έπρεπε να συμβεί στο κομμάτι της οικολογίας.
Η «Υπόθεση Γκόλντμαν» αναφέρεται κυρίως στο χτες ή το σήμερα αυτής της Ευρώπης;
Η υπόθεση αυτή που συνέβη στα 70s είναι συναρπαστική. Στην πορεία είδα ότι έχει αναγωγές κυρίως στη σύγχρονη εποχή και άκρως επίκαιρο χαρακτήρα για το πώς λειτουργούν τα πράγματα σήμερα.
Ενώ στο «Γύρισμα» το ενδιαφέρον στρέφεται γύρω από το χάος της δημιουργίας ενός φιλμ. Είναι αυτοβιογραφικά τα όσα περιγράφετε;
Σε μεγάλο βαθμό ναι. Δείχνω βέβαια κάποια πράγματα πιο τραβηγμένα για να εξυπηρετηθεί ο κωμικός χαρακτήρας του έργου. Ισχύει βέβαια ότι πολλές φορές βγαίνουμε από τα ρούχα μας στη διάρκεια κάποιου γυρίσματος. Κάποιες φορές δεν αναγνωρίζω τον εαυτό μου.
Υπήρξαν κάποια προβλήματα που αντιμετωπίσατε όσο κάνατε αυτό το φιλμ;
Ναι, τα προβλήματα της χρηματοδότησης που συναντά ο σκηνοθέτης του φιλμ ήταν ίδια με εκείνα που αντιμετώπισα κι εγώ. Υπήρξαν εβδομαδιαίες συναντήσεις με τους παραγωγούς που μου έλεγαν «αυτό δεν ταιριάζει» ή «άλλαξε το άλλο» κ.λπ. Κάποια στιγμή τους είπα: «Στο επόμενο μίτινγκ θα έρθω με την κάμερα, γιατί αυτά που ζούμε εδώ είναι χειρότερα από εκείνα που περιγράφει η ταινία».
Τι έγινε τελικά;
Σταμάτησαν τα μίτινγκ (γέλια).
Είναι το «Γύρισμα» η πιο χιουμοριστική ταινία σας;
Ναι, οπωσδήποτε. Το χιούμορ είναι βασικό στοιχείο στη ζωή και τη δουλειά μου.
Είναι το μυστικό της ζωής;
Φυσικά, δεν υπάρχει ζωή χωρίς χιούμορ.
Κι ο έρωτας;
Μμμ… βάζεις δύσκολα τώρα. Αλλά μπορείς να φανταστείς έναν έρωτα χωρίς γέλιο; Δεν γίνεται αυτό.
Βλέποντας το φιλμ θυμήθηκα την «Αμερικανική νύχτα» του Τριφό.
Μου το έχουν ξαναπεί αλλά δεν είχα το συγκεκριμένο φιλμ στον νου όταν έκανα το «Γύρισμα». Περισσότερο αναφερόμουν στο «Καλλιτέχνες… στον ύπνο τους» του Τομ ΝτιΤσίλο με τα κωμικά, επεισοδιακά γυρίσματα μιας ταινίας. Επίσης έχω ιδιαίτερη αγάπη για το σινεμά του Μορέτι, που είναι αντικαπιταλιστής και συνδέει πάντα την πολιτική με το σινεμά.
Τριφό ή Γκοντάρ;
Ούτε Τριφό ούτε Γκοντάρ. Ρομέρ! δεν είμαι οπαδός της νουβέλ βαγκ. Στη Γαλλία δεν έχουμε κοινωνικοπολιτικό σινεμά τύπου Λόουτς ή Νταρντέν. Παραδοσιακά το γαλλικό σινεμά είναι περισσότερο λογοτεχνικό και συναισθηματικό. Υπάρχουν βέβαια οι εξαιρέσεις τύπου Λοράν Καντέ, αλλά ως εκεί.
