Απομονωμένος και έχοντας απέναντί του όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι δεν έχει σχέδιο για την αντιμετώπιση της πανδημίας εκτός από το… ανοιγοκλείσιμο, που ουδείς γνωρίζει πώς θα γίνει και αν. Τα κυβερνητικά αδιέξοδα πολλαπλασιάζονται και η εικόνα των πρωτοκλασάτων του «επιτελικού κράτους» αποδομείται.
Η συζήτηση στη Βουλή (σ.σ. την προηγούμενη εβδομάδα) σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών είναι σημείο καμπής για την κυβέρνηση: δίχως τη συνήθη αυτοπεποίθηση και αλαζονεία του Μωυσή που θα σώσει τη χώρα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι δεν διαθέτει σχέδιο για την αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος της πανδημίας, ενώ για πρώτη φορά ήταν απομονωμένος έχοντας απέναντί του το σύνολο της αντιπολίτευσης.
Το μόνο σχέδιο που διαθέτει ο Κυρ. Μητσοτάκης είναι το λεγόμενο «σχέδιο ακορντεόν», να ανοιγοκλείνει δηλαδή τη χώρα ανάλογα με την αυξομείωση των κρουσμάτων και με γνώμονα πάντα την επικοινωνία. Ήδη έχει αποφασιστεί ότι το lockdown θα συνεχιστεί και μετά τις 23 Νοεμβρίου. Στόχος είναι να παραταθεί μέχρι τις γιορτές των Χριστουγέννων, να ανοίξουν το εμπόριο και η εστίαση για το δεκαπενθήμερο για να πάρει ανάσα και η κοινωνία και μετά, εφόσον επανεμφανιστούν τα κρούσματα, να υπάρξει και άλλη περίοδος καραντίνας. Η αύξηση όμως του αριθμού των κρουσμάτων, των θανάτων και κυρίως η αδυναμία των νοσοκομείων να ανταποκριθούν δημιουργούν καταστάσεις πανικού στο εσωτερικό του Μεγάρου Μαξίμου, ενώ αυξάνεται κατακόρυφα η δυσαρέσκεια της κοινωνίας.
Στην προχθεσινή συζήτηση στη Βουλή όμως φάνηκε –και το αναδεικνύει πλέον ακόμη και ο φιλικός στην κυβέρνηση Τύπος– ότι από τον Μάιο και μετά δεν προετοίμασε τα νοσοκομεία, τα σχολεία και τις συγκοινωνίες.
Εν μέρει συμπίπτει με την κριτική που άσκησαν προ δεκαημέρου οι βουλευτές του κόμματος στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας, αν και συγκρατημένα. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι την ίδια αντίληψη έχει πλέον και η κοινωνία. Για πρώτη φορά ακόμη και οι επίσημες μετρήσεις, όπως π.χ. της ALCO την εβδομάδα που πέρασε, δείχνουν αναστροφή των τάσεων στην κοινωνία. Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, το 65% θεωρεί ότι η κυβέρνηση πήρε καθυστερημένα τα μέτρα, ενώ το 52% εμφανίζεται δυσαρεστημένο από τους χειρισμούς, σε σχέση με το 42% που εμφανίζεται ικανοποιημένο. Τα ευρήματα δείχνουν ότι το αφήγημα της ατομικής ευθύνης εξαντλήθηκε, με αποτέλεσμα να βάλει απέναντι στην κυβέρνηση τη νέα γενιά.
Απομονωμένος
Ο Κυρ. Μητσοτάκης αρνήθηκε να απαντήσει στην ερώτηση που του είχε καταθέσει ο Αλέξης Τσίπρας και προτίμησε, αντί για την προσωπική αντιπαράθεση με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να προκαλέσει συζήτηση στη Βουλή βάζοντας στο παιχνίδι και τα κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης, που κατά τη συνήθη μέχρι τώρα τακτική τους μοιράζουν τις επικρίσεις τους σε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Μόνο που αυτήν τη φορά εμφανίστηκε απομονωμένος ο ίδιος έχοντας απέναντί του το σύνολο της αντιπολίτευσης.
Η Φώφη Γεννηματά ήταν σαφής όταν είπε ότι «αντί να κλείσετε τις χαραμάδες, εσείς ανοίξατε τις πόρτες και αυξήθηκε η διασπορά του κορονοϊού», ενώ απάντησε εμμέσως και στην κριτική του Κώστα Σημίτη ο οποίος μία εβδομάδα νωρίτερα με άρθρο του κατέκρινε την αντιπολίτευση προκειμένου να στηρίξει την κυβέρνηση.
Και ενώ η αντιπαράθεση με τον Γιάνη Βαρουφάκη είναι γνωστή –πολλές φορές τον επιλέγει ο Κυρ. Μητσοτάκης σαν εύκολο αντίπαλο–, αυτήν τη φορά σε μια επίδειξη αυταρχισμού επέμεινε στην απαγόρευση της πορείας του Πολυτεχνείου και ήρθε σε ρήξη ακόμη και με το ΚΚΕ. Με την επιχειρηματολογία ότι «με την εκμετάλλευση του Πολυτεχνείου φτιάχτηκαν καριέρες», ο Κυρ. Μητσοτάκης ταυτίστηκε με την ακροδεξιά στην προσπάθεια αποδόμησης της επετείου.
Οι βουλευτές της ΝΔ προσπαθούσαν να δικαιολογήσουν τους άστοχους χειρισμούς λέγοντας ότι «από τη στιγμή που δεν έγινε η παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου δεν θα μπορούσε η κυβέρνηση να επιτρέψει την πορεία του Πολυτεχνείου με τους συμβολισμούς της».
Επιπροσθέτως, λένε, εμφανίζεται το ΚΚΕ να ηγείται της Αριστεράς απέναντι στην κυβέρνηση εισπράττοντας αριστερό κοινό έναντι του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Κυρ. Μητσοτάκης επιχειρεί να αντιπαρέλθει την κριτική και τις ευθύνες για τους ανεπαρκείς χειρισμούς του «επιτελικού κράτους» επιδιώκοντας πολιτική αντιπαράθεση με την Αριστερά με διχαστικούς όρους. Οσον αφορά το Πολυτεχνείο, έχει ενδιαφέρον ότι στρέφεται «εναντίον εκείνων που έκαναν καριέρα», ενώ είναι γνωστό ότι έχει τις καλύτερες σχέσεις με τη Μαρία Δαμανάκη, την οποία σκεφτόταν για πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Στις παράπλευρες απώλειες της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι και ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας, ο οποίος, όπως ανέδειξε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ήταν εξαφανισμένος για έξι μήνες. Αλλά και η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως δεν διανύει την καλύτερη περίοδό της καθώς αφενός δέχεται τα πυρά της αντιπολίτευσης για τις αστοχίες της, αφετέρου είναι στο επίκεντρο της εσωκομματικής κριτικής.
Και θέμα Δένδια
Εάν όμως η αποτυχία στη διαχείριση της πανδημίας μονοπωλεί δικαίως το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, είναι θέμα χρόνου η κυβέρνηση να έρθει ξανά αντιμέτωπη με τα αδιέξοδα που έχει δημιουργήσει στα ελληνοτουρκικά. Εχει ενδιαφέρον ότι πάλι ο φιλοκυβερνητικός Τύπος επισημαίνει τη διπλωματική ήττα καθώς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνείται να αναγνωρίσει τις τουρκικές παραβάσεις και παραβιάσεις του εναερίου χώρου καθώς η Ελλάδα έχει δέκα μίλια στον αέρα και έξι μίλια χωρικά ύδατα και δεν έχει συμφωνήσει με τους γείτονές της στην οριοθέτηση των συνόρων. Την ίδια ώρα, ενώ ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται ως ρεαλιστής μεν αλλά με όριο υποχωρήσεων, υπάρχουν πληροφορίες ότι άλλοι που εποφθαλμιούν τη θέση του στον επικείμενο ανασχηματισμό δίνουν διαπιστευτήρια «στην πρεσβεία» ότι εκείνοι θα είναι πολύ πιο διαλλακτικοί όταν έρθει η ώρα του συμβιβασμού στα ελληνοτουρκικά.
Το σκληρό χτύπημα Αδωνη, τα «είπα ξείπα» και οι σχέσεις με Σαμαρά
Το πιο σκληρό χτύπημα όμως την εβδομάδα που πέρασε το «επιτελικό κράτος» το δέχτηκε εξ οικείων: από τον αντιπρόεδρο της ΝΔ και υπουργό Ανάπτυξης Αδωνη Γεωργιάδη. Ο έμπειρος επικοινωνιακά Αδ. Γεωργιάδης εμφανίστηκε την περασμένη Τετάρτη, μία ημέρα πριν από τη συζήτηση στη Βουλή, λέγοντας ότι η κυβέρνηση έπεσε έξω στους υπολογισμούς της και ότι το άνοιγμα του τουρισμού συνέβαλε στη διασπορά του ιού. Φάνηκε να επιρρίπτει ευθύνη στους λοιμωξιολόγους και στον Σωτήρη Τσιόδρα, με τον οποίο όμως έχει ταυτιστεί ο πρωθυπουργός του.
Το Μαξίμου πήρε φωτιά από τις δηλώσεις του Αδ. Γεωργιάδη και του ζητήθηκε να ανασκευάσει, κάτι που φυσικά δεν είχε πρόβλημα να κάνει ο πάντα ευέλικτος αντιπρόεδρος του κόμματος. Μόνο που η ζημιά είχε γίνει. Φυσικά το «χτύπημα Αδωνη» ήταν το κύριο θέμα της συζήτησης μεταξύ των βουλευτών του κόμματος. Το ερώτημα δεν ήταν εάν επρόκειτο για λάθος ή παραδρομή (κανείς δεν τον θεωρεί αφελή ή δίχως εμπειρία ώστε να του ξεφύγει μια τέτοια δήλωση, πόσο μάλλον που ήταν προετοιμασμένη), αλλά ποιες είναι οι στοχεύσεις του;
Οι σχέσεις του Αδ. Γεωργιάδη με το Μέγαρο Μαξίμου έχουν προϊστορία. Ο Κυρ. Μητσοτάκης τον αποψίλωσε από αρμοδιότητες αναβαθμίζοντας παράλληλα τον υφυπουργό του Νίκο Παπαθανάση, ενώ από την αρχή έχει δώσει τις αρμοδιότητες του ΕΣΠΑ απευθείας στον έτερο υφυπουργό Γιάννη Τσακίρη. Εντέλει ο Αδ. Γεωργιάδης έχει μόνο τον τίτλο του υπουργού. Σύμφωνα με πληροφορίες, με τη σκόπιμη και υποτιμητική υποβάθμιση το Μέγαρο Μαξίμου τον ωθούσε σε παραίτηση. Ο Αδ. Γεωργιάδης όμως παρέμεινε.
Στο πλαίσιο αυτό το προχθεσινό χτύπημα μπορεί να ήταν απλώς διαχείριση απειλής προς τον πρωθυπουργό, ώστε στον επικείμενο ανασχηματισμό να τον αποκαταστήσει μεταθέτοντάς τον σε άλλο υπουργείο, κατά προτίμηση στο Ενέργειας και Περιβάλλοντος, με πλήρεις αρμοδιότητες.
Ο Αδ. Γεωργιάδης δεν είναι βαθύς πολιτικός παίκτης ώστε να έχει στοχεύσεις και μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς. Ωστόσο, καθώς θεωρείται βέβαιο ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν θα υποχωρήσει, δημιουργείται η συνθήκη ώστε ο Αδ. Γεωργιάδης να εμφανιστεί ως επικεφαλής της εσωκομματικής αντιπολίτευσης που είναι διάχυτη προς το παρόν, αλλά είναι θέμα χρόνου να σχηματοποιηθεί.
Πέρα από την πανδημία που αργά ή γρήγορα θα ξεπεραστεί, η κυβέρνηση θα πρέπει να χειριστεί τον συμβιβασμό με την Τουρκία. Εδώ φυσικά θα υπάρξουν υποχωρήσεις και ήδη είναι αντιμέτωπη με την «πατριωτική πτέρυγα» του κόμματος που έχει αναφορά στον Αντώνη Σαμαρά.
Ο πρώην πρωθυπουργός μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν έτοιμος να κάνει ηχηρή παρέμβαση όταν αυξήθηκαν οι θάνατοι και αποφασίστηκε το δεύτερο lockdown. Η παρέμβαση ανεστάλη κυρίως για να μη φανεί ως αποδυνάμωση του πρωθυπουργού, αλλά μια τέτοια εξέλιξη είναι θέμα χρόνου.
Οι παροικούντες τη «γαλάζια» Ιερουσαλήμ θωρούν ότι ο Αδ. Γεωργιάδης έχει υψηλές φιλοδοξίες και θεωρεί ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης είναι δεσμευμένος απέναντί του από την εποχή που τον στήριξε για την ηγεσία του κόμματος. Το αν η δέσμευση είναι γραπτή, όπως εκείνη που είχε ο Δημήτρης Αβραμόπουλος από τον Αντ. Σαμαρά, είναι αμφίβολο.
Επιπλέον, αν και είναι μειωμένης αξιοπιστίας λόγω της ταχύτητας στις μεταμορφώσεις του και της ευέλικτης μέσης του, είναι το μόνο στέλεχος της νέας γενιάς –πέρα από τους βαρόνους– που διαθέτει προσωπικό μηχανισμό στο εσωτερικό του κόμματος με πυρήνες υποστηρικτών του. Το εάν θα ηγηθεί της εσωκομματικής αντιπολίτευσης θα εξαρτηθεί από το αν θα πάρει το ΟΚ από τον Αντ. Σαμαρά. Οι σχέσεις τους επίσης έχουν διακυμάνσεις.
Ο πρώην πρωθυπουργός φερόταν δυσαρεστημένος από τον άλλοτε προστατευόμενό του αλλά, σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, τους τελευταίους μήνες δόθηκαν εξηγήσεις και υπήρξε προσέγγιση. Σε κάθε περίπτωση, ο Αδ. Γεωργιάδης διεκδικεί το μερίδιο που θεωρεί ότι του αναλογεί από την άσκηση της εξουσίας.
Ορόσημο για τις εσωκομματικές εξελίξεις θα είναι σε κάθε περίπτωση ο ανασχηματισμός που θα αναγκαστεί να κάνει ο Κυρ. Μητσοτάκης, όσο κι αν τον αναβάλλει. Οι υπουργοί που θα χάσουν τον θώκο τους αλλά και οι βουλευτές που τώρα σιωπούν γιατί τρέφουν ελπίδες να γίνουν υπουργοί ή υφυπουργοί θα απελευθερωθούν και θα αρχίσουν να κινούνται για να εξασφαλίσουν την πολιτική τους επιβίωση.
