Με την αποχώρηση του Μάριο Ντράγκι από την πρωθυπουργία της Ιταλίας ανοίγει ο δρόμος για μια ακραία συντηρητική διακυβέρνηση, ενώ η κρίση βαθαίνει και γενικεύεται. Ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κέρδισε μεν την περασμένη Τετάρτη την εμπιστοσύνη των κομμάτων στη Γερουσία της Ιταλίας, αλλά η αποχή από τη διαδικασία των δεξιών εταίρων της κυβέρνησης, Forza Italia και Λέγκα του Βορρά, σε συνδυασμό με την αποχή του Κινήματος Πέντε Αστέρων τον οδήγησαν σε παραίτηση από την πρωθυπουργία.
Η Ιταλία οδεύει πλέον σε πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο, σε μια ευαίσθητη για τη χώρα περίοδο, καθώς η πολιτική αστάθεια μιας προεκλογικής περιόδου ενδέχεται να θέσει υπό αίρεση τα ευρωπαϊκά κονδύλια που χρειάζεται η ιταλική οικονομία για να ορθοποδήσει. Με τους ακροδεξιούς του κόμματος Αδέρφια της Ιταλίας να προηγούνται στις δημοσκοπήσεις και τη Δεξιά να συγκεντρώνει συνολικά το 50% των προτιμήσεων στις δημοσκοπήσεις, είναι πολύ πιθανό το φθινόπωρο η Ιταλία να έχει μια άκρως συντηρητική, ξενοφοβική κυβέρνηση.
Πίεση από τα δεξιά
Στην ομιλία του την Τετάρτη στη Γερουσία ο Ντράγκι ζήτησε από τα κόμματα μια νέα συμφωνία μέσα από το ήδη υπάρχον πολιτικό προσωπικό, δίχως δηλαδή τη διεξαγωγή εκλογών και με φρέσκια τη λαϊκή ετυμηγορία. Οι δεξιοί κυβερνητικοί εταίροι Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι προχώρησαν σε μια κίνηση ματ: αποφάσισαν να μη δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης παρά να προτείνουν στον Ντράγκι να σχηματίσει νέα κυβέρνηση, χωρίς τα Πέντε Αστέρια, δηλαδή μια κυβέρνηση που θα είχε ξεκάθαρο δεξιό πρόσημο. Αυτή ήταν μια πρόταση που δεν μπορούσε να δεχτεί ο Ντράγκι.
Παράλληλα, στο παρασκήνιο της ταραχής που προκάλεσε την τελευταία πολιτική κρίση, οι δεξιές πολιτικές δυνάμεις οι οποίες ήταν μέρος της κυβερνητικής πλειοψηφίας συνέχιζαν να επιδίδονται στην κατάστρωση ενός σχεδίου ευρύτερης συνεργασίας που δεν θα περιλάμβανε ωστόσο το Κίνημα Πέντε Αστέρων.
Τελικά όμως προκρίθηκε η δραστική λύση στο πολιτικό αδιέξοδο, αυτήν της πτώσης της κυβέρνησης. Οι πολιτικοί της ευρύτερης Δεξιάς διακηρύττουν ότι δεν φοβούνται τις πρόωρες εκλογές και είναι ευνόητο να το λένε, αφού στις δημοσκοπήσεις τα τρία κόμματά της συγκεντρώνουν συνολικά το 50% των ψήφων (Αδέρφια της Ιταλίας 23%, Λέγκα 15%, Forza Italia 11%). Παράλληλα, το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών τρομάζει το Κίνημα Πέντε Αστέρων που τους τελευταίους μήνες περνά κρίση επιβίωσης και φυλλορροεί επικίνδυνα, με την αποχώρηση και τη δημιουργία ενός νέου σχήματος από τον υπουργό Εξωτερικών Λουίτζι ντι Μάιο να είναι η σημαντικότερη απώλεια.
Ζυμώσεις και αντιδράσεις
Πολλές ήταν οι εκκλήσεις να παραμείνει ο Ντράγκι στο τιμόνι της χώρας τόσο από το εξωτερικό όσο και από το εσωτερικό της Ιταλίας. Ενδεικτικά 1.000 δήμαρχοι ανά τη χώρα υπέγραψαν κείμενο που καλούσε τον Ντράγκι να συνεχίσει το έργο του, ενώ ο Ματέο Ρέντσι της Italia Viva ισχυρίστηκε ότι έχουν συγκεντρωθεί ήδη 80.000 υπογραφές που ζητούσαν την παραμονή του. Ο ιταλικός Τύπος, την εβδομάδα που πέρασε, έβριθε από αναφορές για απλούς Ιταλούς πολίτες που δεν ήθελαν καν την ψηφοφορία για ψήφο εμπιστοσύνης ενώ στο πλευρό του Ντράγκι τάχτηκε σύσσωμος ο επιχειρηματικός κόσμος. Για ένα δοτό πρωθυπουργό, που δεν έχει περάσει τη βάσανο της δημοκρατικής εκλογής, αυτό ήταν σημαντικό μήνυμα συμπαράστασης. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ντράγκι στην ομιλία του την Τετάρτη ανέφερε ότι τον στηρίζουν οι απλοί Ιταλοί…
Υπενθυμίζεται ότι η κυβερνητική κρίση ξεκίνησε στα τέλη Ιουνίου, αφού δημιουργήθηκε παρεξήγηση όταν ο Μπέπε Γκρίλο προέτρεψε τον Ντράγκι να απομακρύνει τον «ανεπαρκή» Τζουζέπε Κόντε. Μετά το επεισόδιο αυτό, ακολούθησε η διαφοροποίηση των Πέντε Αστέρων από την κυβερνητική πολιτική, ενώ αντιτάχτηκε ακόμη και σε βασικούς άξονες της πολιτικής του Ντράγκι – η αποστολή όπλων στην Ουκρανία. Τα πράγματα έφτασαν σε αδιέξοδο την προηγούμενη εβδομάδα, όταν το κίνημα διαφώνησε με το σχέδιο για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, ισχυριζόμενο ότι δεν προέβλεπε επαρκή στήριξη για τα νοικοκυριά.
Eκρηξη ενδιαφέροντος
Η είδηση της παραίτησης του Ντράγκι προκάλεσε έκρηξη ενδιαφέροντος στην Ευρώπη. Ο Ντράγκι έμοιαζε να είναι ένα πρόσωπο κύρους μεταξύ των ηγετών της Ευρώπης, αφού πλέον η Γερμανία δεν έχει τη Μέρκελ, ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν μοιάζει να είναι περισσότερο απασχολημένος με τα εσωτερικά της χώρας του, όπου πλέον δεν έχει την ευχέρεια να περνάει τα σχέδιά του χωρίς τριβές.
Τους τελευταίους δεκαεπτά μήνες που ο Ντράγκι έχει βάλει τη στολή του πολιτικού έχει αποσπάσει ουκ ολίγες φορές εύσημα από τις κεφαλές της ΕΕ. Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει κάνει λόγο αρκετές φορές για την πολύτιμη συνεργασία του «σούπερ Μάριο». Το πέρασμά του από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα του έχει προσδώσει το κύρος που προσιδιάζει σε εκείνο μιας αυθεντίας, ειδικά τον τελευταίο καιρό που η οικονομική κρίση δείχνει τα δόντια της σε όλη την Ευρώπη. Ο Ντράγκι μπορεί έτσι να αποτελεί μια γέφυρα ανάμεσα στους υπερχρεωμένους του Νότου της Ευρώπης και τους «οικονόμους» του Βορρά.
Επίσης ο Ντράγκι έχει παίξει καίριο ρόλο και στην εκπόνηση του σχεδίου ανάκαμψης της χώρας, ενώ τα τεράστια κεφάλαια που έχουν πιστωθεί στην Ιταλία στηρίζονται κυρίως στην ικανότητά του να τηρεί τις προθεσμίες. Παράλληλα θα ήταν χρήσιμος και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την ενέργεια, καθώς είχε προτείνει μια έκτακτη σύνοδο κορυφής τον Ιούλιο με αποκλειστικό θέμα την ενέργεια. Η ΕΕ θα παρουσιάσει τις τελικές προτάσεις της τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.