Χωρίς πρέσβη η Ελλάδα στη Λιβύη και στην Κύπρο, «γαλάζιοι» ημέτεροι αντικατέστησαν δοκιμασμένους διπλωμάτες και άσκηση εξωτερικής πολιτικής από το Μαξίμου με την τακτική της… ακινησίας
Λίγο πριν από τις εκλογές του περασμένου Ιουλίου και μέχρι σήμερα η ελληνική διπλωματία κοιμάται τον ύπνο του… δικαίου. Αποψιλώθηκε από μια σειρά έμπειρων διπλωματών σε κομβικές πρωτεύουσες (κάποιοι μιλούν για πογκρόμ) και έχασε το τρένο των εξελίξεων στη Λιβύη. Το αποτέλεσμα ήταν να μην προλάβει την υπογραφή του κατάπτυστου μνημονίου κατανόησης (MoU) της κυβέρνησης της Τρίπολης με την Τουρκία.
Τώρα, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή και με το πιστόλι στον κρόταφο, κάνει απλώς αυτό που οι διπλωμάτες ονομάζουν damage control (έλεγχο – διαχείριση ζημιών) προσπαθώντας να μπει από το παράθυρο –αφού δεν της έστειλαν πρόσκληση για το επίσημο δείπνο– στις εξελίξεις που δρομολογούνται για την επόμενη ημέρα στη Λιβύη. Το χαρτί Χαφτάρ που τράβηξε στο παρά πέντε ο πρωθυπουργός δείχνει να πατά σε τέσσερα στοιχεία – παραδοχές από τα οποία κρέμεται στην κυριολεξία ο Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρώτον, ότι ο στρατάρχης θα είναι ο ισχυρός άντρας της Λιβύης την επόμενη ημέρα. Δεύτερον, ότι έχει την ισχυρή υποστήριξη των Ρώσων, των Αιγυπτίων και σιωπηλά της ΕΕ και των ΗΠΑ. Τρίτον, ότι είναι εκείνος που κρατά τη μετακίνηση των προσφυγικών ροών κυρίως από την υποσαχάρια Αφρική προς την Κρήτη. Και τέταρτον, ότι αποτελεί τον μοναδικό τρόπο να έχει η χώρα μας μια κάποια επιρροή και παρουσία, έστω δι’ αντιπροσώπου, στη διάσκεψη του Βερολίνου.
Χωρίς πρέσβη στην Κύπρο
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με πληροφορίες του Documento, ο πρέσβης μας στο Βερολίνο Θεόδωρος Δασκαρόλης ζητούσε από το περασμένο καλοκαίρι οδηγίες για τη διάσκεψη του Βερολίνου αλλά απάντηση δεν έπαιρνε.
Ολο το προηγούμενο διάστημα, μας λέει διπλωμάτης ο οποίος θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του, «ζητούσαν τη συμμετοχή μας στο στιλ Βαρβιτσιώτη, παρακαλετά δηλαδή. Από τον Ιούλιο παρακαλούσαν περιστασιακά». Είναι χαρακτηριστικό, αν όχι εξοργιστικό, ότι εδώ και τέσσερις μήνες η Ελλάδα δεν έχει πρέσβη στη Λευκωσία, την ώρα που ο Ερντογάν αλωνίζει στην κυπριακή ΑΟΖ!
Εδώ μάλιστα το παρασκήνιο είναι απίστευτο. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έδιωξε τον εκεί πρέσβη μας Ηλία Φωτόπουλο, (επειδή προφανώς συνεργάστηκε με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ), διόρισε την Αικατερίνη Ξαγοράρη (η οποία ήρθε από την Αυστραλία), αλλά διέκοψε αιφνιδιαστικά τη μετάθεσή της και αποφάσισε να δώσει τη θέση στον πρέσβη μας στην Ουάσινγκτον, ο οποίος όμως δεν μπορούσε να αφήσει το πόστο του λόγω του ταξιδιού Μητσοτάκη στις ΗΠΑ. Τώρα στην Ουάσινγκτον τοποθετεί την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου η οποία αρχικά ήταν διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού αλλά μάλλον έπεσε σε δυσμένεια! Μ’ αυτά και αυτά, για πρώτη φορά στα χρονικά, η χώρα μας έχει μείνει χωρίς πρέσβη στη Λευκωσία.
Το φιάσκο της Λιβύης
Προσθέστε τις λανθασμένες δηλώσεις στο εξωτερικό και το εσωτερικό (Μητσοτάκης, Δένδιας, Μπακογιάννη, Βούλτεψη) που στέλνουν αρνητικά μηνύματα στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, τις μικροκομματικές λογικές που απομακρύνουν ικανούς ανθρώπους επειδή υπηρετούσαν και επί της προηγούμενης κυβέρνησης και φυσικά τις κόντρες στην αυλή του Μαξίμου με αποτέλεσμα να μη γνωρίζει ουδείς ποιος κρατάει την μπαγκέτα: η ηγεσία και οι διπλωμάτες του ΥΠΕΞ ή οι μυστικοσύμβουλοι του Μαξίμου; Το αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι κυριολεκτικά στο παρά πέντε και αποκλεισμένοι από τη διάσκεψη του Βερολίνου να ασκούμε διπλωματία μέσω ενός αμφιλεγόμενου στρατάρχη τον οποίο δεν μπορούμε να δούμε επίσημα γιατί δεν υπάρχει αναγνωρισμένη κυβέρνηση πίσω του!
Η ήττα της χώρας μας στη Λιβύη μάς πηγαίνει πολλά χρόνια πίσω, όταν για πρώτη φορά υπήρχε προοπτική να καταστεί η Ελλάδα ενεργειακός κόμβος προς την Ευρώπη για το φυσικό αέριο της ΝΑ Μεσογείου. Κι αυτό διότι ουδείς προειδοποίησε και ουδείς αντιλήφθηκε τις προθέσεις της Τουρκίας, με αποτέλεσμα στις 27 του περασμένου Νοεμβρίου να μάθουμε ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη (την οποία αναγνωρίζουμε επίσημα) υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με την Τουρκία για τον καθορισμό της κοινής τους ΑΟΖ!
Μόνο που για να έχουν κοινή ΑΟΖ οι δύο χώρες, δεν πρέπει να έχουν ΑΟΖ η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα! Από τότε μέχρι τώρα επιδοθήκαμε σε έναν υποτίθεται διπλωματικό μαραθώνιο ο οποίος είχε αποτέλεσμα να μας αδειάσει και επίσημα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα περί επικείμενης αμερικανικής πρωτοβουλίας κατά των τουρκικών προκλήσεων σύμφωνα με τα ΜΜΕ στην ημεδαπή (ακόμη σφάζονται οι Ελληνες ανταποκριτές στην αμερικανική πρωτεύουσα) και φυσικά να μη λάβουμε πρόσκληση για τη διάσκεψη του Βερολίνου που πραγματοποιείται σήμερα Κυριακή με αντικείμενο την κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη και την επόμενη ημέρα στη βορειοαφρικανική χώρα.
Ο… απομονωμένος Ερντογάν
Το πιο παράταιρο είναι ότι, όπως λένε οι πληροφορίες, η Ελλάδα «έφαγε πόρτα» επειδή έβαλε βέτο ο Ερντογάν. Το τραγελαφικό όμως είναι ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός αλλά και ο Ελληνας ΥΠΕΞ με δημόσιες δηλώσεις τους (ο Κυρ. Μητσοτάκης μάλιστα από το Τάρπον Σπρινγκς των ΗΠΑ πριν από δύο εβδομάδες) έλεγαν πως ο Τούρκος πρόεδρος «είναι απομονωμένος» λόγω των προκλητικών ενεργειών της χώρας του. Είναι ο ίδιος άνθρωπος που μιλώντας στους Πόντιους στο συνέδριό τους και αναφερόμενος στη συνάντησή του με τον Ερντογάν είπε «είχα απέναντί μου έναν άνθρωπο που μόλις είχε δεχτεί μια σοβαρή ήττα». Βέβαια την ίδια ώρα ο Ερντογάν συναντούσε τον Πούτιν και μιλούσε στο τηλέφωνο με τον Τραμπ και τη Μέρκελ, ενώ έβαζε και βέτο στη συμμετοχή μας στη συνάντηση στο Βερολίνο. Τώρα τρέχουμε και δεν φτάνουμε στην κυριολεξία, με μοναδικό μας σύμμαχο τον Λίβυο στρατάρχη Χαφτάρ, τον οποίο φέραμε αιφνιδίως στην Αθήνα το βράδυ της Πέμπτης, και έναν ακόμη πιο αμφιλεγόμενο ναύαρχο, οι οποίοι δεν έχουν καμία διεθνή νομιμότητα και αναγνώριση πλην της στρατιωτικής στήριξης που λαμβάνουν από τη Σαουδική Αραβία, τη Ρωσία και την Αίγυπτο (και κρυφά από τη Γαλλία), ενώ εμείς ως μέλος της ΕΕ έχουμε αναγνωρίσει επίσημα την κυβέρνηση του αντιπάλου του. Εξαιτίας της πολύ δύσκολης κατάστασης στην οποία έχουμε περιέλθει, λέει έμπειρος διπλωμάτης, εμφανιζόμαστε στο παρά πέντε να απειλούμε με βέτο, ενώ ο Ευρωπαίος αξιωματούχος υπεύθυνος για την ενημέρωση των δημοσιογράφων για το Συμβούλιο των Εξωτερικών Υποθέσεων που θα πραγματοποιηθεί αύριο αναρωτιόταν την Παρασκευή που μας πέρασε «βέτο σε τι;».
Το ελληνικό βέτο και οι άλλοι
Η αλήθεια είναι ότι η χώρα μας μπορεί να βάλει βέτο μόνο αν οι δύο πλευρές στη Λιβύη συμφωνήσουν σε κάποια λύση για την οποία θα απαιτηθούν επιπλέον ευρωπαϊκά κονδύλια, συνεπώς θα απαιτηθεί νέα απόφαση των 28. Το επόμενο όπλο που ενεργοποίησε ο Ελληνας ΥΠΕΞ ήταν η ανακοίνωση ότι η χώρα μας είναι έτοιμη να αποστείλει στρατεύματα στη Λιβύη, προφανώς στο πλαίσιο της όποιας ειρηνευτικής αποστολής για τη διασφάλιση της συμφωνίας αν και εφόσον φτάσουμε σε αυτήν. Την ίδια ώρα όλοι οι παράγοντες παίζουν το δικό τους παιχνίδι στη Λιβύη και τη Μεσόγειο. Οι Γερμανοί συνεχίζουν την πολιτική στενού εναγκαλισμού με την Τουρκία, οι σύμμαχοί μας Γάλλοι αναγνώρισαν την κυβέρνηση του Φαγέζ αλ Σάραζ αλλά στέλνουν όπλα στον Χαλίφα Χαφτάρ, οι Ιταλοί με την ΕΝΙ (ιταλική εταιρεία υδρογονανθράκων) έχουν στενές σχέσεις με τους τουρκόφωνους τζιχαντιστές που μάχονται στο πλευρό του Σάραζ, φτάνοντας στο σημείο να μιλούν για τριμερή Ρωσίας – Τουρκίας – Ιταλίας, και παράλληλα τέσσερις τουρκικές φρεγάτες περιπολούν ανοιχτά της Τρίπολης. Μέσα σε αυτό το κλίμα μια δήλωση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο CNN Turk πως με την Ελλάδα γίνονται διερευνητικές επαφές για το καθεστώς (κυριαρχία) των νησιών προκαλεί εύλογες απορίες. «Εντάξει, υπάρχουν κάποια νησιά για τα οποία δεν έχει καθοριστεί πού ανήκει η κυριαρχία τους. Ούτε στη συνθήκη της Λωζάνης ούτε στη συνθήκη Ειρήνης του 1947 δεν έχει καθοριστεί σε ποιον ανήκουν. Εμείς δικαιολογημένα λέμε “ανήκουν σε μας”, εκείνοι λένε ότι ανήκουν σε κείνους… Αυτός είναι και ο λόγος που κάνουμε διερευνητικές επαφές για να λύσουμε τα ζητήματα αυτά. Για να μη συμβεί πάλι κάποια κρίση όπως το Καρντάν (Ιμια)» είπε ο κ. Τσαβούσογλου. Το πρόβλημα της Τουρκίας και του κ. Τσαβούσογλου είναι φυσικά ο αγωγός EastΜed που θα μεταφέρει το αέριο της Κύπρου και του Ισραήλ στην Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση το βασικό επίδικο για τη χώρα μας είναι να εξασφαλίσει ότι η επόμενη ημέρα στη Λιβύη δεν θα «κουβαλά» το μνημόνιο κατανόησης –MoU– με την Τουρκία, ωστόσο πολλοί είναι εκείνοι που αναγνωρίζουν με μια δόση πικρίας ότι έτσι που τα καταφέραμε είναι πολύ δύσκολο πλέον να μην καθίσουμε στο ίδιο τραπέζι με την Τουρκία για τον διαμοιρασμό του πλούτου στη ΝΑ Μεσόγειο (κάτι που επιθυμούν οι ΗΠΑ και σχεδόν όλοι οι μεγάλοι παίκτες) και μακάρι αυτό να μην έχει συνέχεια και στο Αιγαίο.
Δήλωση στο Documento
Σωτήρης Ρούσσος Αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
«Το κρίσιμο σημείο για την ανατροπή των τουρκικών σχεδίων στη ΝΑ Μεσόγειο και συγκεκριμένα στα νότια της Δωδεκανήσου και της Κρήτης θα ήταν η συμφωνία με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση της ΑΟΖ της κάθε χώρας. Εκεί έχω την αίσθηση ότι θα πρέπει να εστιαστούν οι προσπάθειες της ελληνικής πλευράς και όχι στην εμπλοκή μας σε έναν δύσκολο και αν θέλετε πολύπλοκο εμφύλιο πόλεμο όπως αυτός της Λιβύης».
Και το Μαξίμου στον κόσμο του
Στους διαδρόμους του ελληνικού ΥΠΕΞ είναι κοινό μυστικό ότι πολιτική ασκούν το Μαξίμου, ο Κυρ. Μητσοτάκης και ο αναβαθμισμένος Δημήτρης Μητρόπουλος, ο οποίος ξεκίνησε από σύμβουλος στρατηγικής και ευρωπαϊκών θεμάτων και εξελίσσεται σε βασικό σύμβουλο του πρωθυπουργού για το σύνολο των εξωτερικών θεμάτων και όχι μόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενίοτε συνοδεύει τον Κυρ. Μητσοτάκη στο πρωθυπουργικό αυτοκίνητο και οι μετοχές του ανέβηκαν μετά την απομάκρυνση της διπλωματικής συμβούλου του πρωθυπουργού Αλ. Παπαδοπούλου. Από την πλευρά του ο Νίκος Δένδιας είναι οπαδός της δεξιάς σχολής της ακινησίας στην εξωτερική πολιτική και οι βολές που δέχεται από την Ντόρα Μπακογιάννη ίσως είναι προάγγελος εξελίξεων. Πολλώ δε μάλλον όταν στη θέση της κ. Παπαδοπούλου αναλαμβάνει ο παλιός εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Γρηγόρης Δελαβέκουρας, ο οποίος ξεκίνησε επί υπουργίας Μπακογιάννη και παραμένει φίλος της.
Υπήρξε μάλιστα και σχετικό δημοσίευμα – πληροφορία στο e-tetradio.gr σύμφωνα με το οποίο έλαβαν χώρα «εμπιστευτικά» τηλεφωνήματα από το Μαξίμου στους δημοσιογράφους ότι για το φιάσκο της απουσίας της Ελλάδας από τη διάσκεψη στο Βερολίνο ευθύνεται ο Ελληνας ΥΠΕΞ. Σε κάθε περίπτωση ο πρωθυπουργός βλέπει την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής με τα συνηθισμένα επικοινωνιακά του γυαλιά, φτάνοντας στο σημείο στη συνέντευξή του στον Alpha την περασμένη Πέμπτη να ισχυριστεί ότι η Ελλάδα δεν συμμετείχε ποτέ στη διάσκεψη του Βερολίνου! Μόνο που η Ελλάδα συμμετείχε στην πρωτοβουλία αυτή και στο Παλέρμο το 2018 με θέμα τη Λιβύη και στη Βαρσοβία και μάλιστα ως μόνιμο μέλος το 2019 με θέμα την προετοιμασία της συνόδου κορυφής στην Πολωνία τον περασμένο Ιούλιο. Για πολλούς επιβεβαιωτική των παραπάνω είναι και η απόφαση του πρωθυπουργού να μην ανανεώσει τη θητεία του νυν προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος κατά τη διάρκεια της θητείας του βοήθησε πολλές φορές στις εθνικές υποθέσεις με τις προσωπικές του φιλίες και επαφές. Ισως αυτό δεν του συγχωρεί ο Κυρ. Μητσοτάκης, λένε οι κακές γλώσσες. Επίσης στους διαδρόμους του ΥΠΕΞ κάποιοι λένε ότι «τώρα πληρώνεται και το πογκρόμ στους διπλωμάτες», «είχαμε πολύ καλούς διπλωμάτες σε αυτά τα πόστα και τους κυνήγησαν». Για παράδειγμα η πρέσβης μας στη Ρώμη Τασία Αθανασίου ήταν στην ιταλική πρωτεύουσα όταν καταφέραμε να προσκληθούμε στο Παλέρμο και έπαιξε κομβικό ρόλο σε αυτό. Τώρα την πήραν από τη Μόσχα είκοσι ημέρες αφού είχε δώσει τα διαπιστευτήριά της στον Πούτιν. Την ίδια τύχη είχαν και ο πρέσβης μας στην Αγκυρα Πέτρος Μαυροειδής αλλά και οι διπλωμάτες που ήταν στο Κραν Μοντανά και διαπραγματεύτηκαν τη συμφωνία των Πρεσπών. Τους κυνήγησαν και αυτούς. «Αξιοι διπλωμάτες αντικαταστάθηκαν από λιγότερο άξιους “γαλάζιους”» λένε οι πηγές.