Μετά από τέσσερα και πλέον χρόνια ερευνών και αδράνειας του δικαστικού μηχανισμού θα καθίσουν στο εδώλιο του Τριμελούς Εφετείου Μυτιλήνης οι 24 εθελοντές της ΜΚΟ ERCI που είχαν συλληφθεί τον Αύγουστο του 2018 κατόπιν εντάλματος από την Ασφάλεια Μυτιλήνης για διακίνηση μεταναστών από την Τουρκία στην Ελληνική Επικράτεια.
Στη δίκη που αναμένεται να ξεκινήσει στις 10 Ιανουαρίου θα δικαστούν μόνο για τις πλημμεληματικές κατηγορίες (χρήσης ασυρμάτου και της πλαστογραφίας) και όχι για τις κακουργηματικές κατηγορίες που αφορούν και την ουσία της υπόθεσης τους.
Η κακουργηματικού χαρακτήρα δικογραφία που έχει σχηματιστεί σε βάρος των εμπλεκομένων αφορά -κατά περίπτωση- τα αδικήματα της συγκρότησης και ένταξης σε εγκληματική οργάνωση, της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα, της κατασκοπίας, της παραβίασης μυστικών της Πολιτείας, της πλαστογραφίας καθώς και των παραβάσεων του Κώδικα Μετανάστευσης και της νομοθεσίας για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες.
Ανάμεσα στους κατηγορούμενους, τρεις εθελοντές οι οποίοι μετά την απελευθέρωση τους από τη φυλακή τον Δεκέμβριο του 2018 ξεκίνησαν αγώνα για την απαλλαγή από τις κατηγορίες σε βάρος τους, βασιζόμενοι στο επιχείρημα ότι οι ελληνικές αρχές τους συνέλαβαν με απώτερο σκοπό να αποτρέψουν το ανθρωπιστικό τους έργο. Πρόκειται για την Σύρια Σάρα Μαρντίνι, η ιστορία της οποία έγινε πρόσφατα ταινία από τη συνδρομητική υπηρεσία Netflix και η οποία έχει βραβευθεί για το ανθρωπιστικό της έργο από το πρώην πρόεδρο τον Η.Π.Α. Μπαράκ Ομπάμα, τον Ιρλανδό Σον Μπάιντερ και τον υπεύθυνο της οργάνωσης στη Λέσβο Νάσο Καρακίτσο.
Η υπόθεση της ERCI ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2018 με την σύλληψη των τριών εθελοντών οι οποίοι κρίθηκαν προφυλακιστέοι και κρατήθηκαν για 106 ημέρες. Τον Δεκέμβριο του 2018 οι τρεις εθελοντές αφέθηκαν ελεύθεροι με εγγύηση και η Μαρντίνι επέστρεψε στο Βερολίνο. Με την έξοδο της από τη χώρα μπήκε σε ισχύ απόφαση έως το 2025 που της απαγορεύει την είσοδο της στην Ελλάδα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να παρευρεθεί αυτοπροσώπως στην εκδίκαση της υπόθεσης της παρά μόνο μέσω των δικηγόρων της, κάτι που παραβιάζει όχι μόνο το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της σε δίκαιη δίκη, αλλά και διατάξεις του διεθνούς δικαίου, όπως το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά δικαιώματα (ICCPR) το οποίο κυρώθηκε από την Ελλάδα το 1997 με τον νόμο (Ν. 2462/1997). Η νομική της ομάδα έχει ήδη καταθέσει άρση της απόφασης στο Διοικητικό Δικαστήριο Αθηνών για την οποία όμως δεν έχει ακόμα εκδοθεί οριστική απόφαση.
Όπως μας πληροφορεί η μία εκ των συνηγόρων της Μαρντίνι, Κλειώ Παπαπαντολέων: «τον Δεκέμβριο που έπρεπε η Σάρα να καταθέσει ενώπιον του ανακριτή, καταθέσαμε αίτηση στην υπηρεσία ασύλου και η απαγόρευση άρθηκε για 4 ημέρες, για τη προσφυγή μας στο Διοικητικό Δικαστήριο Αθηνών για την πλήρη άρση της απαγόρευσης αναμένουμε ακόμα την απόφαση.»
Τον Σεπτέμβριο 2022 οι συνήγοροι υπεράσπισης των εθελοντών κατέθεσαν αίτηση ολικής ακυρότητας στο συμβούλιο Πλημμελειοδικών Μυτιλήνης λόγω της παρατεταμένης καθυστέρησης διεξαγωγής της δίκης με το επιχείρημα ότι έχει παραβιαστεί ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα των κατηγορουμένων, αυτό του να διεξαχθεί η δίκη εντός εύλογης χρονικής διάρκειας, αφού τέσσερα χρόνια αργότερα η προανάκριση για τις κακουργηματικές κατηγορίες σε βάρος τους βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη.
«Η αίτηση ακυρότητας αφορά πρωτίστως τις κακουργηματικές κατηγορίες που ήταν στο στάδιο της ανάκρισης, η οποία όμως αναμένεται να καθυστερήσει αφού πρέπει να περάσει από το στάδιο του συμβουλίου.» δήλωσε συμπληρωματικά η κα. Παπαπαντολέων.
Τα «στοιχεία» στα οποία βασίζει τη δίωξη της η Εισαγγελία Μυτιλήνης
Σε ανακοίνωση της αστυνομίας με ημερομηνία την 28η Αυγούστου 2018 περιγράφεται η «εγκληματική» δράση της ΜΚΟ ως εξής:
«Ως προς τη μεθοδολογία δράσης τους (modus operandi), οι εμπλεκόμενοι συμμετέχοντας σε κλειστές-κρυπτογραφημένες ομάδες εφαρμογής κοινωνικής δικτύωσης και επικοινωνίας, λάμβαναν -σε χρόνους καθοριστικούς- πληροφορίες και στοιχεία, εμπιστευτικού χαρακτήρα, για τις προερχόμενες από την Τουρκία προσφυγικές ροές.
Ανάλογες πληροφορίες (για τις αφίξεις προσφύγων) συνέλεγαν μέσω παράνομης παρακολούθησης των ασυρματικών επικοινωνιών ελληνικών και ξένων Αρχών (Λιμενικό Σώμα – FRONTEX κ.λπ.) καθώς και μέσω κατόπτευσης του θαλάσσιου χώρου με τη χρήση σύγχρονων μέσων (μονοκυάλια-διόπτρες κ.λπ.)
Δεν ενημέρωναν τις αρμόδιες για την έρευνα και διάσωση Αρχές, ως όφειλαν, λόγω της ένταξης και συμμετοχής τους στον αντίστοιχο εθνικό και τοπικό σχεδιασμό έρευνας και διάσωσης.»
Όμως, όπως εξηγεί ο Τάσος Τέλλογλου σε ρεπορτάζ του στην Καθημερινή αναφορικά με τις κατηγορίες, κατά την δημιουργία της ERCI το 2015, η εφαρμογή ηλεκτρονικών επικοινωνιών (What’s App) δεν ήταν κρυπτογραφημένη και οι συνομιλίες που κατά κύριο λόγο λάμβαναν χώρα, ήταν μεταξύ εθελοντών και ανθρώπων μέσα στο Λιμενικό.
Επιπλέον για την κατηγορία που τους προσάπτεται ότι δήθεν παρακολουθούσαν μέσω VHF τις συνομιλίες των αρχών, οι εγκληματολογικές έρευνες που έγιναν στους ασυρμάτους που κατασχέθηκαν μετά την σύλληψη τους, απέδειξαν ότι είχαν πρόσβαση μόνο σε ανοιχτές συχνότητες με αποτέλεσμα να καθιστά αδύνατη την πρόσβαση τους στις κλειστές συχνότητες που χρησιμοποιεί το Λιμενικό και ο FRONTEX.
Από μηνύματα που υπάρχουν και έχουν κατατεθεί στις αρμόδιες ανακριτικές αρχές φαίνεται ότι η οργάνωση ERCI βρίσκονταν υπό πλήρη και διαρκή συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, ενημερώνοντας το Λιμενικό για κάθε τους κίνηση έρευνας και διάσωσης πράγμα που καθιστά άξιο απορίας το πως βρέθηκαν κατηγορούμενοι από το ίδιο το Λιμενικό για τις πράξεις που τους καταλογίζονται στη δικογραφία.
Επικοινωνίες ΟΗΕ με ΥΠΕΞ για την Μαρντίνι
Στις 3 Σεπτεμβρίου 2019, η επιτροπή του ΟΗΕ κατά των βασανιστηρίων δημοσίευσε έκθεση από την 1779η συνάντηση της που πραγματοποιήθηκε στις 7 Αυγούστου 2019 με την οποία καταδικάζει την Ελλάδα για εκφοβισμό και παρενόχληση υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ανθρωπιστών εργαζομένων και εθελοντών.
Η σχετική ανακοίνωση αναφέρει:
«Η Επιτροπή ανησυχεί σοβαρά για τις συχνές αναφορές εκφοβισμού και παρενόχλησης υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ανθρωπιστών εργαζόμενων και εθελοντών. Συναφώς, εκφράζει τη λύπη της για τις ελλιπείς πληροφορίες που παρέσχε το συμβαλλόμενο Κράτος σχετικά με […] τη σύλληψη και εκκρεμούσα δίκη των αλλοδαπών εθελοντών ΜΚΟ Sarah Mardini και Sean Biner σχετικά με τις κατηγορίες διακίνησης ατόμων, κατασκοπείας και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (άρθρο 16).»
Επιπλέον σε κοινή επικοινωνία της Ύπατης Αρμοστείας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου του ΟΗΕ με το Υπουργείο Εξωτερικών και τον κ. Δένδια, με ημερομηνία τη 16η Νοέμβρη 2021 οι ειδικοί εξεταστές του ΟΗΕ εφιστούν την προσοχή του ΥΠΕΞ σε άρθρα διατάξεων του διεθνούς δικαίου που κατά την δίωξη των εθελοντών της ERCI φαίνεται οι ελληνικές αρχές να μην έχουν λάβει υπόψιν τους. Στην απάντηση της με ημερομηνία την 29η Δεκέμβρη 2021, η Ελλάδα δικαιολογεί με ασταθή στοιχεία την δίωξη των κατηγορουμένων, ενώ στη συνέχεια διαβεβαιώνει τον ΟΗΕ ότι ουδεμία παραβίαση έχει λάβει χώρα.
Όμως, και σύμφωνα με τους ειδικούς εξεταστές του ΟΗΕ, το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται στη Σάρα Μαρντίνι να εισέλθει στη χώρα και εν συνεχεία να παρευρεθεί στη εκδίκαση της υπόθεσής της παραβιάζει το άρθρο 14 παρ. δ του Διεθνές Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά δικαιώματα (ICCPR) που προβλέπει το δικαίωμα του κατηγορουμένου «να παρίσταται στη δίκη του και να υπερασπισθεί τον εαυτό του αυτοπροσώπως ή με τη βοήθεια του συνηγόρου της επιλογής του.»
Επιπλέον όπως αναφέρεται στην έκθεση των ειδικών εξεταστών από την 37η συνάντηση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, προτείνεται στα κράτη «Να διασφαλίσουν ότι [οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων] δεν απειλούνται ούτε υπόκεινται σε σύλληψη, κράτηση ή απέλαση όταν καταγγέλλουν εγκλήματα και άλλες μορφές παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», κάτι που στην συγκεκριμένη περίπτωση φαίνεται να μην έχει συμβεί αφού οι κατηγορίες που αντιμετωπίζουν οι εθελοντές αποτελούν κομμάτι μια συνολικής Ελληνική και πανευρωπαϊκής προσπάθειας εκφοβισμού εθελοντών που προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια σε πρόσφυγες στα σύνορα της Ε.Ε.
Συγκεκριμένα σύμφωνα με δεδομένα που έχουμε στη διάθεση μας, το 2019 171 άνθρωποι σε 13 χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης οι οποίοι απασχολούνταν σε ΜΚΟ που προσέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια αντιμετώπισαν ποινικές διώξεις, ενώ μεταξύ των ετών 2020 και 2021 τουλάχιστον 44 άτομα στην Ελλάδα αντιμετώπισαν παρόμοιες κατηγορίες με την Σάρα Μαρντίνι, τον Σον Μπάιντερ και τον Νάσο Καρακίτσο.
Άλλες παρόμοιες δικογραφίες κατά ΜΚΟ της Ασφάλειας Μυτιλήνης
Τουλάχιστον άλλες δύο δικογραφίες υπάρχουν «ανοιχτές» στην Ασφάλεια Μυτιλήνης που αφορούν τη δράση ΜΚΟ οι οποίες και κατηγορούνται για παρόμοια αδικήματα.
Συγκεκριμένα στις 28 Σεπτεμβρίου 2020 η ασφάλεια Μυτιλήνης εξέδωσε ανακοίνωση τύπου με την οποία ενημέρωνε για την εξάρθρωση οργανωμένου κυκλώματος, που όπως αναφέρει «δραστηριοποιείτο συστηματικά στη διευκόλυνση της παράνομης εισόδου αλλοδαπών στην Ελληνική επικράτεια, μέσω της νήσου Λέσβου».
Η παραπάνω ανακοίνωση αφορά δικογραφία κακουργηματικού χαρακτήρα που σχηματίστηκε σε βάρος 35 ατόμων, μελών των διεθνών ΜΚΟ, Mare Liberum, FFM (Forschungsgesellschaft Flucht und Migration), Sea Watch και Josoor, οι οποίες δραστηριοποιούνταν στην Λέσβο προσφέροντας βοήθεια σε πρόσφυγες και μετανάστες και οι οποίοι κατηγορήθηκαν ότι δρούσαν με παρόμοιο τρόπο με τους συλληφθέντες της ERCI.
Όλες οι δικογραφίες που βρίσκονται στην ασφάλεια Μυτιλήνης και αφορούν την δράση των ΜΚΟ έχουν πανομοιότυπα στοιχεία που προκαλούν μόνο ερωτήματα για το κατά πόσο η δίωξη αυτών έχει γίνει κάτω από πραγματικές υποψίες εγκληματικών ενεργειών ή αφορούν κομμάτι μιας μεγαλύτερης προσπάθειας εκφοβισμού των οργανώσεων που δρουν στην έρευνα και διάσωση προσφύγων και μεταναστών στη Μεσόγειο.
Διαβάστε σχετικά
Τιμή για τις Σύριες κολυμβήτριες Σάρα και Γιούσρα Μαρντίνι που έσωσαν πρόσφυγες
Δικάζεται στη Λέσβο η Σύρια κολυμβήτρια Σάρα Μαρντίνι που έγινε ταινία στο Netflix