Λίγα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Σάμιουελ Μπέκετ γράφει το «Περιμένοντας τον Γκοντό». Ίσως, το πιο επιδραστικό έργο της σύγχρονης δραματουργίας. Υπερβολή; Μπορεί, μα βρείτε μου ένα έργο που να περιγράφει με τον πιο εύστοχο τρόπο το μαρτύριο της ανθρώπινης ύπαρξης που δεν είναι άλλο από την προσδοκία.
Μια φάρσα είναι το «Περιμένοντας τον Γκοντό» μια υπέρβαση. Ούτε ο χρόνος ούτε ο τόπος είναι δεδομένοι. Πολλοί μελετητές προσπάθησαν να εξηγήσουν τη διανόηση του ιρλανδού συγγραφέα. Άλλοι μίλησαν για το θεό λόγω της εν μέρει ομοιότητας του Godot με το God κάτι που ο συγγραφέας αρνιόταν πεισματικά. Εξάλλου, το έργο γράφτηκε πρώτα στην γαλλική γλώσσα που ο θεός είναι dieu, οπότε μια τέτοια ερμηνεία είναι, μάλλον, πρόχειρη.
Οι διακειμενικές αναφορές του έργου είναι πολλές το ίδιο και οι συμβολισμοί του. Ο Μπέκετ αρνούμενος τον μέχρι τότε κραταιό νατουραλισμό κάνει άνοιγμα στο θέατρο του παραλόγου. Οι ήρωες του δεν είναι ικανοί ούτε να σταματήσουν ούτε να συνεχίσουν. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να περιμένουν τον Γκοντό ως λύση σε όλα, ως λύτρωση που δεν έρχεται και τους υποχρεώνει να ζουν ξανά και ξανά με την ελπίδα, άρα και την ματαίωση.
Η ουσία του έργου δεν είναι ποιος είναι ο Γκοντό και εδώ ακριβώς αποδεικνύεται η μαεστρία του Μπέκετ. Δημιούργησε ένα πρόσωπο που ποτέ δεν έχει παρουσιαστεί πάνω στη σκηνή, έχει στοιχειώσει την παγκοσμία δραματουργία και που δεν πρόκειται ποτέ να γνωρίσουμε. Ίσως, γιατί ο Γκοντό είναι διαφορετικός για τον καθέναν από εμάς. Είναι αυτό που επιθυμούμε και την ίδια στιγμή αναβάλλουμε.
Ο νομπελίστας συγγραφέας του μοντέρνου «αντιθεάτρου» δημιουργεί μια χρονική παραδοξότητα με αποδομημένους ήρωες καταργώντας όλες τις μέχρι τότε συμβατικές θεατρικές φόρμες. Δεν είναι τυχαίο ότι του πήρε πέντε χρόνια να βρει θέατρο να το ανεβάσει. Μηδενιστής, επιλέγει τη μοναξιά, οδυνηρός. Θα μπορούσε να είναι και ο Βλαντιμίρ κι ο Εστραγκόν και ο Πότζο και ο Λάκυ. Ο καθένας από εμάς θα μπορούσε να είναι ένας από τους μπεκετικούς ήρωες.
Γνωρίζοντας την αντιπάθεια του Σάμιουελ Μπέκετ για τους ιστορικούς τέχνης και τους κριτικούς θεάτρου ευθυγραμμίζομαι -αν και λόγω δουλειάς αυτό μοιάζει μάλλον παράδοξο- με την περιπαικτική διάθεση που αντιμετώπιζε κάθε διανοούμενο και αναλυτή που προσπαθούσε να καταλάβει και να εξηγήσει τους άλλους. Αυτός είναι και ο λόγος που για τον Σάμιουελ Μπέκετ το καλύτερο ανέβασμα του έργου του έγινε από τους κρατούμενους μιας φυλακής, στο πλαίσιο ενός θεατρικού εργαστηρίου, που μετά την πρεμιέρα του έργου κατάφεραν να αποδράσουν.
Μια αληθινή ιστορία που το 2021 μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη με τον τίτλο «Un Triomphe» σε σκηνοθεσία Εμανουέλ Κουρκόλ. Ένας άνεργος σκηνοθέτης αναλαμβάνει υπεύθυνος εργαστηρίου σε ένα σωφρονιστικό ίδρυμα ανεβάζοντας το «Περιμένοντας τον Γκοντό» με ηθοποιούς τους κρατούμενους. Έξι μήνες μετά, στην πρεμιέρα της παράστασης, οι κρατούμενοι καταφέρνουν να δραπετεύσουν. Η ταινία βασίστηκε σε ένα πραγματικό περιστατικό που συνέβη στη Σουηδία το 1980.
Διαβάστε επίσης:
