Σάλος στις ΗΠΑ από βράβευση έργου που είχε παραχθεί από πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης

Ένας σχεδιαστής βιντεοπαιχνιδιών αποφάσισε να φέρει τα πάνω κάτω στο φεστιβάλ καλών τεχνών του Κολοράντο στις ΗΠΑ. Ο 39χρονος Τζέισον Άλλεν υπέβαλε τη συμμετοχή του στην κατηγορία «ψηφιακή τέχνη-ψηφιακά τροποποιημένη φωτογραφία» στο Πολιτειακό Διαγωνισμό του Κολοράντο και κατάφερε να κερδίσει το πρώτο βραβείο.

Η μόνη διαφορά όμως με τους υπόλοιπους διαγωνιζόμενους ήταν ότι τα τρία έργα, υπό τον τίτλο «Théâtre D’opéra Spatial» (Θέατρο διαστημικής όπερας) που υπέβαλε δεν τα είχε δημιουργήσει εξ ολοκλήρου ο ίδιος, αλλά ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης, ονόματι Midjourney. H είδηση έκανε έξαλλους τους συνδιαγωνιζόμενους αλλά και χρήστες του διαδικτύου που κατηγόρησαν τον Άλλεν ότι έκλεψε και ότι δεν είναι πραγματικός καλλιτέχνης.

Ο ίδιος ο Άλλεν, σε συνέντευξή του στους New York Times, είπε ότι δεν κορόιδεψε κανένα αφού είχε κάνει από την αρχή γνωστό ότι τα έργα του είχαν δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη, ενώ υπογράμμισε ότι «δεν πρόκειται να ζητήσει συγγνώμη» και ότι «δεν παρενέβη κανένα κανόνα».

Όταν ονειρεύονται οι μηχανές

Η τέχνη που δημιουργείται αποκλειστικά από τεχνητή νοημοσύνη υπάρχει εδώ και χρόνια. Αυτό το χρόνο όμως έχουν γίνει ευρέως γνωστά εργαλεία όπως το DALL-E 2, το Midjourney και το Stable Diffusion, τα οποία δίνουν τη δυνατότητα στους χρήστες να μετατρέψουν μια σειρά προτάσεων σε πολύπλοκα, φωτο-ρεαλιστικά έργα. Μπορούν να δημιουργήσουν όχι μόνο ψεύτικους ανθρώπους, αντικείμενα και τοποθεσίες, αλλά μιμούνται ολόκληρα οπτικά στυλ. Ένας χρήστης μπορεί να απαιτήσει το έργο τέχνης να μοιάζει με ένα στυλ κινουμένων σχεδίων ή μια τεχνοτροπία αναγεννησιακού ζωγράφου ή μια φωτογραφία του Associated Press και το σύστημα θα κάνει ό,τι μπορεί για να το δημιουργήσει.

Το Midjourney έχει γίνει μια από τις πιο δημοφιλείς γεννήτριες τεχνητής νοημοσύνης κυρίως επειδή επιτρέπει σε οποιονδήποτε να δημιουργεί ελεύθερα νέες εικόνες κατόπιν κειμενικής εντολής. Χρησιμοποιώντας την προτροπή «/imagine», ένας χρήστης μπορεί να πληκτρολογήσει ό,τι θέλει να δει και η τεχνητή νοημοσύνη θα επιστρέψει τέσσερις νέες εικόνες σε 60 δευτερόλεπτα. Ο χρήστης μπορεί επίσης να ζητήσει από το πρόγραμμα να βελτιώσει ή να «αναβαθμίσει» την οπτική ποιότητα με νέες παραλλαγές στην ίδια ιδέα.

Γκρίνια και ανησυχία

Αυτές οι εφαρμογές έχουν κάνει πολλούς ανθρώπους καλλιτέχνες να ανησυχούν εύλογα για το μέλλον τους — γιατί να πληρώσει κάποιος για την τέχνη, αναρωτιούνται, αφού θα μπορούσε να τη δημιουργήσει μόνος του; Έχουν επίσης προκαλέσει έντονες συζητήσεις σχετικά με την ηθική της τέχνης που δημιουργείται από την τεχνητή νοημοσύνη και την αντίθεση ανθρώπων που ισχυρίζονται ότι αυτές οι εφαρμογές είναι ουσιαστικά μια μορφή λογοκλοπής υψηλής τεχνολογίας.

Η διαμάχη για τις νέες τεχνολογίες δημιουργίας τέχνης δεν είναι κάτι καινούργιο. Πολλοί ζωγράφοι αποδοκίμασαν την εφεύρεση της κάμερας, την οποία θεώρησαν ως εξευτελισμό της ανθρώπινης τέχνης. Ο Σαρλ Μπωντλαίρ, ο Γάλλος ποιητής και κριτικός τέχνης του 19ου αιώνα, αποκάλεσε τη φωτογραφία «τον πιο θανάσιμο εχθρό της τέχνης». Τον 20ο αιώνα, τα εργαλεία ψηφιακής επεξεργασίας και τα προγράμματα σχεδίασης με τη βοήθεια υπολογιστή απορρίφθηκαν παρομοίως από τους «πούρους» επειδή απαιτούσαν πολύ λίγη δεξιοτεχνία.

Αυτό που κάνει τη νέα γενιά εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence – AI)διαφορετική, πιστεύουν ορισμένοι επικριτές, δεν είναι μόνο ότι μπορούν να παράγουν όμορφα έργα τέχνης με ελάχιστη προσπάθεια. «Αυτό που κάνει αυτό το AI διαφορετικό είναι ότι είναι ρητά εκπαιδευμένο σε σημερινούς εργαζόμενους καλλιτέχνες», έγραψε στο Twitter τον περασμένο μήνα ο RJ Palmer, ψηφιακός καλλιτέχνης. «Αυτό το πράγμα θέλει τις δουλειές μας, είναι ενεργά αντικαλλιτέχνης».