Από ένα ανεξίτηλο τετ α τετ με τον πολιτισμικό Παρθενώνα της σύγχρονης Ελλάδας, τον υμνωδό της ρωμιοσύνης και αρχάγγελο του χρέους.
Τύχη αγαθή µε έφερε να βρίσκοµαι στην ολιγοµελή δηµοσιογραφικο-αθλητική συντροφιά που ένα βροχερό βράδυ του Γενάρη του 2012 (για την ακρίβεια την Τρίτη 24/1) επισκεφτήκαµε στο σπίτι του απέναντι από την Ακρόπολη τον µέγα Ελληνα και παγκόσµιο Ζορµπά, τον κορυφαίο µουσικοσυνθέτη, τον εµβληµατικό αγωνιστή της Αριστεράς και της δηµοκρατίας Μίκη Θεοδωράκη. Το µαγικό και ανεξίτηλο τετ α τετ µε τον ζωντανό θρύλο της νεότερης Ελλάδας –µολονότι ήταν προγραµµατισµένο να διαρκέσει 30 λεπτά– ξεπέρασε τις τρεις ώρες, εν πολλοίς µε συναρπαστικές αφηγήσεις και πολιτικές αναλύσεις-εκτιµήσεις από τον ανεξάντλητο, επιβλητικό και χειµαρρώδη (σε λόγο και χειρονοµίες) Μίκη.
Με το γνωστό πάθος και τη φλόγα του αιώνιου έφηβου που τον διέκριναν, ακµαιότατος και διαυγής πνευµατικά, σπινθηροβόλος και οξυδερκής, πάντα επαναστάτης και µαχητής κοινωνικά, περήφανος πατριώτης αλλά και διεθνιστής πολίτης του κόσµου, αµετανόητος αριστερός αλλά και ευρύτερα ενωτικός πολιτικά, ο αειθαλής (στα 87 του χρόνια) και εσαεί οραµατιστής Μίκης κατέθεσε στους τυχερούς παρόντες µια ιδιαίτερα πολύτιµη παρακαταθήκη.
Ενα ανεκτίµητο περίσσευµα από προσωπικές και ιστορικές µνήµες-µαρτυρίες: τραυµατικές µα και δηµιουργικής ανάτασης (ΕΠΟΝ, Λαµπράκηδες, µουσική-πολιτιστική επανάσταση και πορεία στον λαό, µεταπολιτευτικές επιλογές και περιπέτειες)! Αλλά και µε ιδέες-προοπτικές για το σήµερα και το αύριο της πικρής πατρίδας: της ρωµιοσύνης που ενίοτε πετιέται αποξαρχής, αντριεύει και θεριεύει (ΕΑΜ), εξεγείρεται (Πολυτεχνείο ’73) και µεγαλουργεί. Ειδικότερα στη φάση της λαίλαπας των µνηµονίων, ακατάβλητος ψυχικά, ηθικά και αγωνιστικά, ο χαλκέντερος Μίκης µπήκε πάλι µπροστάρης σαλπίζοντας να δηµιουργηθεί ένα παλλαϊκό µέτωπο για µια νέα Ε.ΛΑ.∆.Α (Ενιαία Λαϊκή ∆ηµοκρατική Αντίσταση).
Αξιος εστί. Ως πολιτισµικός Παρθενώνας της σύγχρονης Ελλάδας. Ως µουσικός-κοινωνικός πρωτοµάστορας και υµνωδός της ρωµιοσύνης. Ως µελωδός της ψυχής µας και συνάµα πυροδότης της ατοµικής και συλλογικής µας (εξεγερτικής) συνείδησης.
Ως νυν και αεί αρχάγγελος του χρέους όταν η περίσταση το απαιτεί. Με την όποια ένσταση ή άλλη άποψη για την περί του χρέους αίσθηση του Μίκη να µην αναιρεί ότι το (εκάστοτε) προσκλητήριο σάλπισµά του διαπνέεται από ανιδιοτελές αίσθηµα ευθύνης απέναντι στον λαό και στην πατρίδα και εµπνέεται από δύο υψηλά (ποιητικά) φρονήµατα που έχουν και τη δική του καλλιτεχνική σφραγίδα:
α) Το «Οµπρός, βοηθάτε να σηκώσουµε τον ήλιο πάνω απ’ την Ελλάδα» (από το «Πνευµατικό εµβατήριο» του Αγγελου Σικελιανού που µελοποίησε ο Μίκης).
β) Το «Αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι πάντα είν’ ο ίδιος ο λαός» (από τον «Υµνο του ΕΛΑΣ» σε στίχους Σοφίας Μαυροειδή-Παπαδάκη, µουσική Νίκου Τσάκωνα και πρώτη εκτέλεση Μίκη Θεοδωράκη).
Η ιστορική (για την οµήγυρη) βραδιά µε τον ολύµπιο Μίκη οργανώθηκε µε πρωτοβουλία του καρδιακού φίλου (και αεικίνητου επιτελικού παίκτη σε πολλά τερέν) Νίκου Μάλλιαρη, ο οποίος έκανε και χρέη φωτογράφου. Τη συντροφιά αποτελούσαν ο µάνατζερ ποδοσφαίρου-FIFA Πασχάλης Παπαδόπουλος, οι δηµοσιογράφοι Νίκος Καραγιαννίδης, Φίλιππος Συρίγος, Ηλίας Μπαζίνας και Ζήσης Καραβάς και φυσικά ο… hasta la victoria siempre Ν. Μάλλιαρης. Παρών στη συνάντηση ήταν και το στέλεχος της κίνησης Ε.ΛΑ.∆.Α. Γιώργος Παπαπέτρου (του Συνδέσµου Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αγωνιστών 1967-74).
ΥΓ.: Για τον υπογράφοντα ήταν ξεχωριστή στιγµή όταν ο Μίκης συγκινήθηκε βαθιά µαθαίνοντας ότι για κάποια χρόνια που εργάστηκα στον «Ριζοσπάστη» είχα (δηµοσιογραφικό) δάσκαλο τον… λιποτάκτη στο άλλο ηµισφαίριο της ζωής πολυαγαπηµένο του αδερφό Γιάννη Θεοδωράκη.
Αθήνα, 25/1/2012
Σηµείωση 1: Το µικρό αυτό (αδηµοσίευτο) κείµενο, ελάχιστο για τον µέγιστο Μίκη, τη δηµιουργία, τους αγώνες και την εν γένει προσφορά του, γράφτηκε την εποµένη (και υπό την επήρεια) της προαναφερθείσης συνάντησης-συζήτησης της 24ης του Γενάρη 2012. ∆εν έχω να αφαιρέσω τίποτε. Θα µπορούσε φυσικά να προστεθούν σελίδες επί σελίδων για έναν γίγαντα του διαµετρήµατος του Μίκη που σηµάδεψε µε την κοινωνική-πολιτιστική-πολιτική δράση του µια ολόκληρη εποχή, ενώ το µουσικό έργο του θα µείνει «ρόδο αµάραντο» και «µυρσίνη δοξαστική» στους αιώνες. In memoriam προσθέτω απλώς τη φράση του τίτλου «Σ’ αυτό το φέρετρο ακουµπά η Ελλάδα!», που νοµίζω ότι αποδίδει µε τον πλέον επιγραµµατικό-δωρικό τρόπο το µέγεθος της απώλειας για τον τόπο.
Σηµείωση 2: Θλιβερό µεταγενέστερο συµβάν, που δεν µπορεί να παρακαµφθεί, η παρουσία-οµιλία του 93χρονου τότε Μίκη Θεοδωράκη στο συλλαλητήριο για το µακεδονικό (Κυριακή 4 του Φλεβάρη 2018) στην πλατεία Συντάγµατος. Εκεί όπου ένας άλλος Μίκης, ενώπιον ενός εν πολλοίς αφιονισµένου αντιαριστερού ακροατηρίου (µε τον φασιστικό και ακροδεξιό/πατριδοκάπηλο εσµό στην πρώτη γραµµή) και έχοντας δίπλα του έναν παραολυµπιονίκη να χαιρετάει ναζιστικά απηύθυνε ένα µισαλλόδοξο εθνικιστικό κήρυγµα/παραλήρηµα, µιλώντας µεταξύ άλλων για «αριστερόστροφο φασισµό» και εισπράττοντας τα χρυσαυγίτικα εύσηµα. Ε επ’ αυτού του θλιβερού ολισθήµατος δεν θα µπορούσε να διατυπωθεί µόνο µια απλή ένσταση.
«Κι εσύ λαέ βασανισµένε, µην ξεχνάς το φασισµό» έγραψε και τραγούδησε ο Μίκης. ∆υστυχώς όµως στα στερνά του ξέχασε ο ίδιος. Κι όχι µόνο «ξέχασε» τι εστί ο κανονικός φασισµός των µισάνθρωπων-δολοφόνων, αλλά το τερµάτισε κιόλας ξεφουρνίζοντας εκείνη την αλήστου µνήµης πατέντα περί «αριστερόστροφου φασισµού».
Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί ότι ο «Μίκης του εν λόγω συλλαλητηρίου» αποτέλεσε ξένη απόφυση (σωµατική και πνευµατική) στην εµβληµατική φυσιογνωµία του µέγα Μίκη ως επαναστάτη/κοινωνικού αγωνιστή και µουσικοσυνθέτη/πολιτισµικού Παρθενώνα της σύγχρονης Ελλάδας. Αλλωστε, όταν ο Μίκης διέπραξε το εν λόγω ατόπηµα η ιστορική αγωνιστική διαδροµή και το αθάνατο µουσικό έργο του είχαν ήδη προ πολλού υπερβεί τον όποιο φάλτσο πολιτικό λόγο του.
Σηµείωση 3: Από την αθλητικοπαρέα εκείνης της βραδιάς δεν βρίσκονται πια στη ζωή οι εκλεκτοί δηµοσιογράφοι-σχολιαστές Ηλ. Μπαζίνας και Φ. Συρίγος που απεβίωσαν τον Αύγουστο και τον Οκτώβριο του 2013 αντιστοίχως. Ας είναι ελαφρύ το χώµα που τους σκεπάζει.
* Ο τίτλος είναι δάνειος από τον ποιητικό επικήδειο-εγερτήριο αντίστασης που έγραψε και απήγγειλε (28/2/1943) ο Αγγελος Σικελιανός για τον Κωστή Παλαμά
