Η οικονομική κρίση του 2008 προκάλεσε πτώση διαφημιστικών εσόδων και στα παραδοσιακά και στα νέα μέσα ενημέρωσης.
Στην παρούσα οικονομική κρίση αυτό δεν ισχύει. Σύμφωνα με πρόσφατες σχετικές μελέτες (Ampere Analysis, IAB, Nielsen Ad Intel, Omdia, WARC), η παγκόσμια διαφημιστική δαπάνη θα κλείσει με πτώση το 2020 σε διψήφια ποσοστά έως και 18%, με εξαίρεση τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις online υπηρεσίες βίντεο. Τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας εμφανίζουν μείωση που κυμαίνεται μεταξύ 14% και 32%.
Οι μετοχές των Big Tech παρουσιάζουν από την αρχή του έτους έως σήμερα αύξηση της τάξεως του 15-17%, όταν στις πρόσφατες οικονομικές κρίσεις του 2000, 2001 και 2002 οι σχετικές επιδόσεις τους ακολουθούσαν τις γενικές οικονομικές τάσεις εμφανίζοντας μειώσεις στα επίπεδα των 42%, 23% και 38% αντίστοιχα. Ομως η σημερινή κατάσταση είναι διαφορετική. Οι πολιτικές κοινωνικής απομόνωσης αύξησαν τον χρόνο που δαπανούν οι πολίτες στο διαδίκτυο και μπροστά από μια οθόνη προκειμένου να καλύψουν βασικές ανάγκες, όπως της εργασίας, της εκπαίδευσης, της ψυχαγωγίας και της κοινωνικοποίησης.
Στις αρχές του 2020 η Amazon εμφανίζει κέρδη της τάξεως των 31,7 εκατ. δολαρίων κάθε ώρα που περνάει. Τα αντίστοιχα κέρδη της Apple φτάνουν τα 28,9 εκατ. δολάρια, της Google τα 18,3 εκατ. δολάρια, της Microsoft τα 14,9 εκατ. δολάρια, της Facebook τα 7,9 εκατ. δολάρια και της Netflix τα 2,4 εκατ. δολάρια. Η εμπορική αξία της Apple αντιστοιχεί πλέον στο 1,43 τρισ. δολάρια, της Microsoft στο 1,4 τρισ. δολάρια, της Amazon στο 1,04 τρισ. δολάρια, της Google στο 1,02 τρισ. δολάρια και της Facebook στα 605 δισ. δολάρια (Bloomberg/ ETIG Database).
Oι γίγαντες του διαδικτύου αντιπροσωπεύουν μια παγκόσμια αυτοκρατορία που διαθέτει υψηλότερη αξία από το ΑΕΠ της συντριπτικής πλειονότητας των κρατών παγκοσμίως και αυτό δεν θα αλλάξει ακόμη κι αν το Facebook συνεχίζει να χάνει σημαντικά brands που επιλέγουν να διαφημίζονται σε αυτό. Οι κολοσσοί της πληροφορικής και του διαδικτύου ακόμη και εν μέσω πανδημίας και οικονομικής ύφεσης έχουν μόνο κέρδη, όταν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας ασφυκτιούν οικονομικά και βασίζονται στην κρατική αρωγή για να επιβιώσουν.
Οσοι ασκούν πολιτικές στον χώρο των ΜΜΕ οφείλουν να δουν τη μεγάλη εικόνα. Αντί γι’ αυτό η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έκανε τίποτε άλλο πέρα από ρουσφετολογικές ρυθμίσεις και φτηνές ανταλλαγές δώρων, όπως η καμπάνια «Μένουμε σπίτι». Οι παραπάνω όμως προβλέψεις για τη συρρίκνωση των διαφημιστικών εσόδων επιτείνουν την άμεση αναγκαιότητα σύστασης ενός ειδικού ταμείου στήριξης, το οποίο σε συνδυασμό με άλλα συμπληρωματικά μέτρα βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης πνοής μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση των επιχειρήσεων σε λειτουργία και την αποφυγή εμφάνισης λουκέτων και μεγαλύτερης εργασιακής επισφάλειας στον κλάδο.
Για την ενίσχυση της οπτικοακουστικής βιομηχανίας είχαμε επίσης προβλέψει τη σύσταση ενός ταμείου εγγυοδοσίας και ενός επενδυτικού ταμείου για τη χρηματοδότηση οπτικοακουστικών έργων εκτός από την επιτυχημένη εφαρμογή του μέτρου της οικονομικής ενίσχυσης με τη μορφή του cash rebate (35%) και τη θεσμοθέτηση φορολογικών κινήτρων (30% επί των επιλέξιμων δαπανών μιας παραγωγής). Δυστυχώς, και τα δύο αυτά εμβληματικού χαρακτήρα έργα ακυρώθηκαν από τη νέα κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να χαθούν περίπου 100 εκατ. από τον κινηματογραφικό κλάδο και την οπτικοακουστική βιομηχανία.
Η νέα νομοθετική πρωτοβουλία για την αύξηση της οικονομικής ενίσχυσης στο 40% αποτελεί θετικό γεγονός. Η αύξηση του rebate όμως πρέπει να είναι μεγαλύτερη και ταυτόχρονα να μην ενθαρρύνει τα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια να παράγουν επεισόδια σίριαλ χαμηλού προϋπολογισμού της τάξεως των 15.000 ευρώ. Επίσης θα πρέπει να μη συνοδευτεί από διατάξεις που καταργούν τον διπλό έλεγχο, ανοίγοντας κερκόπορτες αδιαφάνειας με την ανάθεση της όλης διαδικασίας έγκρισης και ελέγχου σε μεμονωμένα πρόσωπα. Η δυνητική δημιουργία μιας «φάμπρικας» εξέτασης των φακέλων από συγκεκριμένες εταιρείες συμβούλων και συγκεκριμένα μέλη επιτροπών που διατηρούν καλές σχέσεις με την ηγεσία του ΕΚΟΜΕ και των υπουργείων μόνο αρνητικά θα λειτουργήσει.
Ο Λευτέρης Κρέτσος είναι πρώην υφυπουργός Ψηφιακής Πολιτικής
