Μια συζήτηση με τον Σουηδό νικητή των φετινών Καννών για τον πλούτο, την ομορφιά και τις Rolls-Royce στους δρόμους της Σουηδίας.
Ο Ρούµπεν Eστλουντ δεν περίµενε ότι η ταινία του «Το τρίγωνο της θλίψης» –µια συµπαραγωγή µε την εταιρεία Heretic του Κωνσταντίνου Κοντοβράκη και του Γιώργου Καρναβά που γυρίστηκε στη Χιλιαδού και στο Κατάκολο– όχι µόνο θα έφτανε στο ∆ιαγωνιστικό Τµήµα των Καννών, αλλά επιπλέον θα κέρδιζε για δεύτερη φορά στην καριέρα του τον Χρυσό Φοίνικα, πράγµα που µόνο άλλοι εννέα σκηνοθέτες έχουν πετύχει στο παρελθόν. Συναντήσαµε τον Σουηδό θριαµβευτή των Καννών ένα µεσηµέρι στο ξενοδοχείο City Plaza της Αθήνας λίγες ηµέρες πριν από την επίσηµη πρεµιέρα της ταινίας στην Ελλάδα η οποία έγινε στη Χιλιαδού της Εύβοιας (µια συµπαραγωγή της εταιρείας διανοµής Feelgood Entertainment και του ∆ιεθνούς Φεστιβάλ Κινηµατογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεµιέρας) και εκείνος µας αποκάλυψε τα µυστικά του ιδιοσυγκρασιακού, πολιτικού και ανατρεπτικά απολαυστικού «Τριγώνου» του.
Με το χέρι στην καρδιά πείτε µας: περιµένατε τη νίκη στις Κάννες;
Για να είµαι ειλικρινής, όχι. Το βασικό µέληµά µας ήταν να προλάβουµε τις προθεσµίες ώστε να µπορέσει το φιλµ να µπει στο διαγωνιστικό τµήµα. Από τη στιγµή που συνέβη κάτι τέτοιο, µετά χαλαρώνεις. Ξέρεις ότι έχεις πετύχει τον βασικό στόχο της αποστολής σου και όλα τα υπόλοιπα πλέον µπαίνουν σε δεύτερη µοίρα.
Πώς παραµένει κάποιος σκηνοθέτης προσγειωµένος και ταπεινός ύστερα από δύο Χρυσούς Φοίνικες;
(Γελάει) Το κακό τού να ψωνιστείς και να καβαλήσεις καλάµι µπορεί να συµβεί µόνο την πρώτη φορά. Τότε λες «γουάου» γι’ αυτό που συνέβη και µπορεί να τρελαθείς. Η δεύτερη φορά είναι πιο cool και συνηθισµένη (λέµε τώρα!), αφού το σκηνικό αυτό το έχεις ήδη ζήσει µια φορά, ξέρεις καλά τις συνθήκες που διαµορφώνουν την κατάσταση και πλέον δεν σου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση η πιθανότητα της δεύτερης βράβευσης.
Αν στο «Τρίγωνο της θλίψης», που είναι µια ιστορία για την παρακµή του ανθρώπινου πολιτισµού, η µια πλευρά είναι η οµορφιά και η άλλη το χρήµα, τότε ποια είναι η τρίτη πλευρά του τριγώνου;
Εεε! Μµµ! Ποια είναι; Οµολογώ ότι δεν το έχω σκεφτεί αυτό…
Μήπως το σεξ;
(Γελάει) Οχι, γιατί αυτό συµπεριλαµβάνεται στην οµορφιά σύµφωνα µε το σενάριο. Το παραδέχοµαι. Με πιάσατε αδιάβαστο. Ισως η επιβίωση να είναι η τρίτη πλευρά στην πυραµίδα της ζωής, που περιλαµβάνει σίγουρα τη συλλογή των αγαθών, την ιεραρχία, τη δηµιουργικότητα κ.λπ.
Το φιλµ είναι µια βιτριολική πολιτική σάτιρα και µου θύµισε κάποια παλιά φηµισµένα έργα από τα 70s. Οπως το «Η κυρία και ο ναύτης» της Λίνα Βερτµίλερ, το «Η κρυφή γοητεία της µπουρζουαζίας» του Μπουνιουέλ ή το «Μεγάλο φαγοπότι» του Φερέρι. Είχατε στον νου σας τα έργα αυτά όταν γυρίζατε το δικό σας;
Την ταινία της Βερτµίλερ δεν την είχα δει και κάποιος µου την ανέφερε προτού ξεκινήσω τα γυρίσµατα. Πραγµατικά είναι εκπληκτική ταινία και βρίσκεται πολύ κοντά στο πνεύµα του «Τριγώνου». Τα υπόλοιπα φιλµ που αναφέρατε ήταν πάντα στη σκέψη µου. Οχι µόνο τώρα, αλλά από την εποχή που έκανα την «Ανωτέρα βία», καθώς τα θέµατα που πραγµατεύονται δεν είναι προϊόντα κάποιων διανοούµενων δηµιουργών αλλά άγρια και σκληρά πονήµατα γύρω από την πάλη των τάξεων και τις κοινωνικές ανισότητες, τις οποίες καταγράφουν µε τροµερή ειρωνεία. Σε αυτά πρέπει να προσθέσω και τις δηµιουργίες των Μόντι Πάιθον –ειδικά το «Νόηµα της ζωής» που είναι το αγαπηµένο µου– καθώς αυτοί είναι ουσιαστικά οι καθοδηγητές της ειρωνικής µατιάς στα δικά µου φιλµ.
Οι πρωταγωνιστές του φιλµ σας είναι κάποιοι απερίγραπτα πλούσιοι κι ένα ζευγάρι top models. Τι ενδιαφέρον έχουν για σας αυτοί οι χαρακτήρες;
Ο περισσότερος κόσµος θεωρεί τους συγκεκριµένους τύπους εγωιστές, άπληστους και µαταιόδοξους. Οµως µε βάση τη δική µου εµπειρία δεν ισχύει απαραίτητα κάτι τέτοιο. Εχω γνωρίσει αρκετούς πλούσιους ή µοντέλα που είναι πραγµατικά καλοί άνθρωποι. Φιλοδοξία µας ήταν να δείξουµε ότι πίσω από τη βιτρίνα της επιτυχίας ή των χρηµάτων τους µπορεί να υπάρχουν κανονικοί άνθρωποι µε αυθεντικά συναισθήµατα και χαρίσµατα.
Γιατί βάλατε το γιοτ που ονοµάζεται «Christina O» να εκρήγνυται; Μήπως ήταν µια δήλωση αυτή η πράξη;
Είναι οπωσδήποτε µια ενέργεια µε δεκάδες συµβολισµούς. Κάποιοι µπορεί να τη δουν ως µια αντικαθεστωτική ή γνήσια επαναστατική πράξη. Κάποιοι άλλοι µπορεί να τη δουν ως το τέλος του δυτικού πολιτισµού καθώς από το σκάφος του Ωνάση έχουν περάσει ονόµατα όπως ο Κένεντι, ο Τσόρτσιλ, η Μέριλιν Μονρόε, η Κάλλας. Η αφρόκρεµα δηλαδή της πολιτικής, της ποπ κουλτούρας, της τέχνης, της οικονοµίας. Ελπίζω να µην πληγώσω τα αισθήµατα των Ελλήνων µε τη σκηνή αυτή.
Από τα πιο σηµαντικά στοιχεία του φιλµ είναι η ιεραρχία. Είναι άλλη η ιεραρχία που ισχύει στο πλοίο και άλλη στη στεριά για τους ναυαγούς.
Το κλειδί στη συνθήκη αυτή έχει να κάνει µε το χρήµα και τους έχοντες ή τους µη έχοντες. Στο γιοτ το χρήµα κινεί τη ζωή, την καθηµερινότητα των επιβατών αλλά και των εργαζοµένων, που εκτός του µισθού τους ανταµείβονται και µε µεγάλα φιλοδωρήµατα. Οµως στη στεριά οι κανόνες αλλάζουν και στην ψηλότερη θέση της ιεραρχίας δεν βρίσκονται πλέον οι πλούσιοι, αλλά εκείνοι που µπορούν να επιβιώσουν χάρη στην ικανότητά τους να βρίσκουν τροφή ή να ανάβουν φωτιά, όπως κάνει η Ασιάτισσα καθαρίστρια.
Κάνατε κάποια έρευνα για να αποδώσετε τον µικρόκοσµο των πολυτελών ταξιδιών µε κρουαζιέρες;
Φυσικά. Κι έµαθα τροµερές ιστορίες που δείχνουν πόσο παράλογες απαιτήσεις έχουν µερικοί ζάπλουτοι που κολυµπάνε στο χρήµα.
Πείτε µας µία.
Σε µια καµπίνα µιας τέτοιας κρουαζιέρας που διέθετε τζακούζι ο πλούσιος επιβάτης ζήτησε από το προσωπικό να γεµίσουν το τζακούζι µε σαµπάνια. ∆οµώντας τη σκέψη µου γύρω από την κοινωνική ιεραρχία και τις σχέσεις εξουσίας που αναπτύσσονται στο γιοτ επιδίωξα να αναδείξω τις εκκεντρικότητες, τις παράλογες συµπεριφορές, αλλά και την απάνθρωπη φύση του χρήµατος όταν βρίσκεται σε λάθος χέρια.
Αναρωτιέµαι γιατί κάποιος να θέλει να πάρει µέρος σε µια τέτοια κρουαζιέρα.
Φυσικά για να επιδείξει ότι ανήκει σε µια ελίτ από «σηµαντικούς» ανθρώπους, που στην πραγµατικότητα µόνο τέτοιοι δεν είναι. Στη Σκανδιναβία η επίδειξη πλούτου ήταν κάποτε κάτι όχι απλώς άσχηµο αλλά κατακριτέο. Οταν ήµουν νέος το να οδηγούσε κάποιος Rolls-Royce στους δρόµους της Σουηδίας ήταν κάτι που δεν θα µπορούσε να συµβεί χωρίς να δέχεται έντονες αντιδράσεις από τον περίγυρό του. Σήµερα όχι µόνο κάτι τέτοιο συµβαίνει χωρίς πρόβληµα, αλλά προκαλεί και τον θαυµασµό. ∆υστυχώς η σηµερινή εποχή έχει αναγάγει τον υλισµό και τον πλούτο σε υπέρτατες αξίες.
Σε µια σκηνή η πρωταγωνίστρια λέει πως δεν πρέπει να µιλάµε για τα χρήµατα επειδή δεν είναι σέξι. Μας το αναλύετε;
Το χρήµα και η οµορφιά ταυτίζονται σε τέτοιο βαθµό για εκείνη που δεν πρέπει να αναφέρονται. Είναι βαθµίδες ιεραρχίας που δύσκολα θίγονται στους κύκλους αυτούς. Αν µπαίνει ένα όµορφο πρόσωπο σε ένα σαλόνι όπου γίνεται δεξίωση, αποκτά αµέσως ισχυρή θέση στην ιεραρχία που έχει αναπτυχθεί στον χώρο. Οπως και αν βρεθεί ένας πολύ φτωχός εκεί. Ή ένας άσχηµος. Βρίσκονται αυτόµατα στα κατώτερα κλιµάκια ιεραρχίας του συγκεκριµένου χώρου.
INF0
Η ταινία «Το τρίγωνο της θλίψης»προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες σε διανομή της Feelgood Entertainment.