Οι δυνατές φιλίες χτίζονται με το χρόνο, με αμοιβαίες υποχωρήσεις και πολλή κατανόηση. Και φιλίες όπως εκείνη του Πούτιν με τον Πριγκόζιν δεν μπορούν να χαλάσουν για μια… ανταρσία. Οι δύο άνδρες φαίνεται να συμφώνησαν ότι δεν μπορούν να βλέπονται πια και έκαναν ένα διάλειμμα στη σχέση τους για να βρει ο καθένας τον εαυτό του… Πέρα από την όποια ιλαρότητα της 24ωρης ανταρσίας που έληξε ευτυχώς αναίμακτα, οι εκτιμήσεις για τις συνέπειες αυτής της κατάστασης διίστανται. Πληθώρα διεθνών αναλυτών αναλώνονται σε εκτιμήσεις με κριτήρια που δεν εφάπτονται της ρωσικής πραγματικότητας. Εικάζουν ότι μια τέτοια ανταρσία αποτελεί πλήγμα στο κύρος του Πούτιν, που φεύγει από αυτή την ιστορία με υπονομευμένη τη θέση του. Αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στις συνέπειες που μπορεί να έχει αυτή η ανταρσία.
Επέκταση της δυσαρέσκειας
Σύμφωνα με το περιοδικό Foreign Policy, η έκφραση της δυσαρέσκειας του Πριγκόζιν απέναντι στους υψηλόβαθμους στρατιωτικούς του ρωσικού στρατού μπορεί να πάρει διαστάσεις και μέσα στον τακτικό στρατό της Ρωσίας.
Ο Πριγκόζιν έχει μακρά ιστορία, μέσα σε αυτόν τον πόλεμο, στο να κατηγορεί τους ρώσους στρατηγούς για ανικανότητα, ακόμα και για πλήγματα στις δυνάμεις του, και να τη «βγάζει καθαρή». Όμως, αυτή τη φορά, με την κατάληψη μιας θέσης κλειδί στο Ροστόφ, σε ρωσικό έδαφος, υπερέβη τα εσκαμμένα και η πρόκλησή του δεν μπορούσε να μείνει αναπάντητη από τον Πούτιν. Άλλωστε, τα άρματα με το χαρακτηριστικό «Ζ» ζωγραφισμένο πάνω τους, που υποτίθεται πολεμούν στην «στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία, τώρα έστρεφαν τις κάνες τους σε ρώσους πολίτες και στρατιώτες. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι οι δυνάμεις ασφαλείας της Ρωσίας στην περιοχή που αναπτύχθηκαν οι δυνάμεις του Πριγκόζιν δεν έδειξαν αντίσταση.
Σε τηλεοπτικό του διάγγελμα, ο ρώσος πρόεδρος αποκάλεσε την κίνηση «πισώπλατη μαχαιριά» και προειδοποίησε για εμφύλιο πόλεμο, ενώ επικαλέστηκε κάποιες ομοιότητες με τη βίαιη κατάρρευση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας στον Πρώτο Παγκόσμιο, αποφεύγοντας ωστόσο να αναφέρει ότι ο Τσάρος Νικόλαος Β’ εκτελέστηκε από τους επαναστάτες…
Η έτερη ομοιότητα που εντοπίζει το Foreign Policy με τον Πρώτο Παγκόσμιο, η οποία δεν αναφέρθηκε από τον Πούτιν στο διάγγελμά του, είναι η ανικανότητα και η διαφθορά του ρωσικού στρατού, καθώς και η απάνθρωπη μεταχείριση των στρατιωτών του. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι επίστρατοι προέρχονται από τη ρωσική περιφέρεια, από περιοχές δηλαδή που κατοικούν μειονότητες, εθνοτικές και θρησκευτικές, και οι οποίες έχουν -κατ’αναλογία’- τους περισσότερους νεκρούς στρατιώτες σε σχέση με τον πληθυσμό τους.
Η οργή με τις ανώτερες βαθμίδες του ρωσικού στρατού δεν περιορίζεται στη Βάγκνερ, και η κίνηση του Πριγκόζιν μπορεί κάλλιστα να πυροδοτήσει αντιδράσεις και στις γραμμές του ρωσικού στρατού. Δηλωτικό γεγονός του τι μπορεί να ακολουθήσει είναι ότι ο στρατός του Πριγκόζιν μπόρεσε και ταξίδεψε εκατοντάδες χιλιόμετρα ανενόχλητος, αναδεικνύοντας την αδυναμία του Κρεμλίνου να καταστείλει μια εσωτερική ανταρσία, ειδικά όταν οι καλύτερες στρατιωτικές μονάδες πολεμούν στην Ουκρανία.
Περισσότερη αυστηρότητα
Άλλοι αναλυτές εκτιμούν ότι η ανταρσία του Πριγκόζιν, παρά το γεγονός ότι τελείωσε με μάλλον ειρηνικό τρόπο, αποτελεί μια ευθεία απειλή για το κύρος και την εξουσία του Πούτιν, ο οποίος από εδώ και στο εξής θα γίνει ακόμα πιο αυταρχικός.
Μάλιστα, αμερικανοί διπλωμάτες εκτιμούν ότι δίχως αμφιβολία η ανταρσία αποδυναμώνει τον Πούτιν και θέτει εν αμφιβόλω την ικανότητά του να κυβερνά τη Ρωσία με αποτελεσματικό τρόπο. Όμως, διαπράττουν ένα λογικό σφάλμα: μένουν στο γεγονός καθεαυτό της ανταρσίας και δεν επεκτείνουν το συλλογισμό τους μέχρι την αποτροπή, που έγινε αναίμακτα και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, πράγμα που αναμφίβολα τα άκρως ελεγχόμενα Μέσα της Ρωσίας θα αναδείξουν με τρόπο που θα εκθειάζει τις διαπραγματευτικές ικανότητες του Πούτιν. Πολλοί στη Δύση πέφτουν στην παγίδα της δαιμονοποίησης, που ίδιοι έχουν εξυφάνει για τον Πούτιν, λέγοντας ότι ο ρώσος πρόεδρος δεν μπορεί να αφήσει τον Πριγκόζιν ατιμώρητο και ότι «σίγουρα θα δολοφονηθεί, ενώ η Βάγκνερ θα διαλυθεί και θα αφομοιωθεί στον τακτικό στρατό».
Εδώ έρχεται μια άλλη εκτίμηση, που κατά τη γνώμη του γράφοντος, «κουμπώνει» κι εξηγεί γιατί όλο αυτό ήταν μια παράσταση για τη Δύση.
Διάλυση σε φράξιες
Ο γεωπολιτικός αναλυτής Μπρούνο Μασάες εκτιμά ότι η ανταρσία ήταν πετυχημένη, ενώ η προσπάθεια του Πούτιν να την καταστείλει με όρους ενός καταπιεστικού καθεστώτος απέτυχε παταγωδώς. Η δυσκολία στο μέτωπο της Ουκρανίας και η δυσαρέσκεια στις ανώτερες βαθμίδες του καθεστώτος δείχνουν ότι πλέον η εξουσία θα πρέπει να μοιραστεί περισσότερο. Ο Μασάες εκτιμά ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες ανταρσίες.
Παράλληλα, γίνεται η εκτίμηση ότι η ανταρσία του Πριγκόζιν ήταν εξαρχής περιορισμένης εμβέλειας, με κύριο στόχο τις κεφαλές του υπουργείου Άμυνας. Άσχετα με το τι θα συμβεί σε αυτές, η όλη κίνηση έδωσε ένα σοβαρό μήνυμα στη Δύση, που δε θα πρέπει να το πάρει αψήφιστα: με την «σκηνοθέτηση» μιας 24ωρης κατάρρευσης, οι στρατιωτικές ελίτ της Ρωσίας – είτε βάσει σχεδίου είτε τυχαία – υπογράμμισαν το γεγονός ότι αν η Ρωσία χάσει τον πόλεμο στην Ουκρανία θα καταρρεύσει σε φατρίες που θα πολεμούν η μία την άλλη για την εξουσία, όπως το 1918-19, μόνο που αυτή τη φορά θα κρατάει η καθεμιά και από ένα απόθεμα πυρηνικών κεφαλών…
Δεν είναι τυχαίο ότι οι Ρώσοι έχουν αρχίσει και υιοθετούν τακτικές καμμένης γης στην Ουκρανία, με την ανατίναξη του φράγματος της Νόβα Καχόβκα που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη λειτουργία του πυρηνικού εργοστασίου στη Ζαπορίζια. Μάλιστα, υπάρχει από καιρό η φήμη ότι, στο πλαίσιο της τακτικής της «κλιμάκωσης για αποκλιμάκωση» του Πούτιν, μπορεί να γίνει μια επίθεση στο εργοστάσιο. Υπάρχουν αναφορές για υπονόμευση με εκρηκτικά των αντιδραστήρων και της λίμνης που ψυχραίνει το εργοστάσιο. Η Δύση θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της μια ενδεχόμενη κατάρρευση της Ρωσίας και θα πρέπει να υπολογίσει το κόστος μιας νίκης στον πόλεμο της Ουκρανίας.