Ο καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης γράφει για την ιατρικοποίηση της πολιτικής και την πολιτικοποίηση της ιατρικής στην εποχή μας
Από την πιο πρόσφατη αντιµετώπιση της µεταναστευτικής κρίσης –ενδεχοµένως από παλιότερα σε µικρότερη κλίµακα στην περίπτωση της τροµοκρατίας– έως τη σηµερινή έκρηξη της επιδηµίας που έχει τεράστιες γεωπολιτικές συνέπειες, ζητήµατα ζωής και θανάτου βρίσκονται στο επίκεντρο. Φτάνουµε λοιπόν στο αποκορύφωµα της επίδρασης της βιολογίας στην πολιτική και της παρέµβασης της πολιτικής στη βιολογία.
Σε γενικές γραµµές αυτή η διαδικασία έχει τρεις βασικούς άξονες: ο πρώτος αφορά την αλλαγή της πολιτικής στόχευσης της συνείδησης των ατόµων ειδικά στα ενεργά τµήµατα του γενικού πληθυσµού. Ολόκληρα κοµµάτια κοινωνιών που θεωρείται ότι κινδυνεύουν ή είναι πιο εκτεθειµένα επηρεάζονται άµεσα από εκτεταµένες πρακτικές «προστασίας», αποµονώνονται, απο-κοινωνικοποιούνται.
Το γεγονός αυτό δηµιουργεί το νέο βιοπολιτικό καθεστώς. Και αυτό συνοδεύεται από φόβο που αυξάνεται εκθετικά και αναλογικά µε τον πολλαπλασιαζόµενο αριθµό νέων κρουσµάτων και θανάτων. Ο δεύτερος άξονας αφορά ένα ενδιαφέρον δίπολο: τη δυναµική ιατρικοποίηση της πολιτικής και την πολιτικοποίηση της ιατρικής ή της επιστήµης. Από τη µια δηλαδή η πολιτική αµβλύνοντας τις ιδεολογικές συντεταγµένες της εντείνει τον προστατευτικό και σε µερικές περιπτώσεις αυταρχικό χαρακτήρα της ενάντια σε πραγµατικούς ή υποθετικούς κινδύνους. Από την άλλη η ιατρική πρακτική, παρά την όποια επιστηµονική αυτονοµία (σκεφτείτε εδώ τις φαρµακοβιοµηχανίες και τα τεράστια συµφέροντα στον τοµέα της υγείας), δεν µπορεί να µη λάβει υπόψη την πραγµατικότητα και τις ανάγκες που προκύπτουν από µια κοινωνία που πρέπει να λειτουργεί. Αυτό ίσως να εξηγεί σε µεγάλο βαθµό και τις διαφορές στις απόψεις και τις θέσεις των ιολόγων από χώρα σε χώρα.
Ο τρίτος και σοβαρότερος άξονας γύρω από τον οποίο διαµορφώνονται αυτές οι νέες συνθήκες βιοπολιτικής αφορά την οµογενοποίηση της πολιτικής, µε αποτέλεσµα τη σταδιακή µετάβαση από τις δηµοκρατικές διαδικασίες –µε τις όποιες αδυναµίες τους– σε καταστάσεις πολιτικής έκτακτης ή παρατεταµένης ανάγκης. Τα διατάγµατα επείγουσας ανάγκης έχουν µακρά ιστορία και ουσιαστικά αφορούν τις καταστάσεις εκείνες κατά τις οποίες αναστέλλεται η θέληση του νοµοθέτη έναντι της κοινωνικής προστασίας και της ανάγκης προστασίας πότε της δηµόσιας τάξης και πότε –όπως τώρα– της δηµόσιας υγείας. Τι παρατηρούµε λοιπόν το τελευταίο διάστηµα και σε σχέση µε τους άξονες που προανέφερα; Μέτρα που λαµβάνουν κάποιες κυβερνήσεις αλλά και τοπικά οι περιφέρειες µε τον κίνδυνο να περάσουµε σε µια τυποποίηση των πολιτικών διαδικασιών από τη δηµοκρατία στην αυταρχικότητα, όπως συµβαίνει στην Κίνα.
