Οι ΗΠΑ βρίσκονται εδώ και 20 χρόνια στη μέγγενη της (αντι)τρομοκρατίας και της οικονομικής κρίσης. Η δεύτερη ήταν σαφέστερα πιο σκληρή, όπως εξηγεί στο Documento ο Ρίτσαρντ Γουλφ, καθόσον η οικονομική κρίση είχε άμεσες συνέπειες στη ζωή των ανθρώπων, σε αντίθεση με την 11η Σεπτεμβρίου.
Ο Ρίτσαρντ Γουλφ είναι ομότιμος καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης. Ζει στη Νέα Υόρκη, όπου δραστηριοποιείται στη ΜΚΟ Democracy at Work και παρουσιάζει την εβδομαδιαία εκπομπή «Economic update». Μιλήσαμε μαζί του για την κατάσταση στις ΗΠΑ, την οικονομία της και τα 20 χρόνια από την 11η Σεπτεμβρίου.
Η συζήτηση ξεκίνησε με τη διατύπωση της απορίας σχετικά με το τι έχει συμβεί στην αμερικανική κοινωνία τα τελευταία είκοσι χρόνια. Ο Ρίτσαρντ Γουλφ απάντησε ότι «ενώ το 2001 κανείς δεν πίστευε ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε περίοδο παρακμής, είκοσι χρόνια μετά η μισή χώρα το πιστεύει. Δέκα χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου ξεκινάει η αμερικανική αντίδραση στην οικονομική κατάρρευση του 2008-09. Αυτή η κατάρρευση έπαιξε σημαντικότερο ρόλο στην αλλαγή της χώρας από την 11η Σεπτεμβρίου.
Ηταν ένα σοκ παρόμοιο με της 11ης Σεπτεμβρίου. Τα επίπεδα της οργής έφεραν τις ΗΠΑ αντιμέτωπες με την εικόνα που για μισό αιώνα προσπαθούσαν να αποφύγουν. Υπήρχαν σημάδια, αλλά έπρεπε να ήσουν μακριά από τις ΗΠΑ για να τα δεις. Οι άνθρωποι ήταν σοκαρισμένοι, δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν. Ηθελαν να πάνε να σκοτώσουν κάτι και πάρθηκαν εκείνες οι τρελές αποφάσεις να επιτεθούν στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Η κυρίαρχη ιδέα ήταν να χτυπήσουν τους “κακούς” που έκαναν αυτά τα πράγματα. Πέρασαν γρήγορα νόμοι για να δοθούν στην κυβέρνηση περισσότερες εξουσίες καταστολής και ελέγχου».
Συνεχίζοντας ανέφερε ότι η οικονομική κατάρρευση του 200809 ήταν ισχυρότερος διαμορφωτής της αμερικανικής ιστορίας απ’ ό,τι η 11η Σεπτεμβρίου. Καθόσον «η 11η Σεπτεμβρίου ήταν μια επίθεση σε επίπεδο διατάραξης, λίγα άλλαξαν. Δεν απειλήθηκες εσύ ή η δουλειά σου. Το 2008-09 όμως έγιναν όλα αυτά. Ηταν σαν να επανεμφανιζόταν η 11η Σεπτεμβρίου και αποδεικνυόταν ότι οι ΗΠΑ δεν ήταν η παγκόσμια δύναμη που νόμιζαν ότι ήταν. Το 2008-09 έδειξε ότι η ευημερία του καπιταλισμού που επικρατούσε από το 1945 δεν ήταν ασφαλής και ότι η Μεγάλη Υφεση του ’29 μπορούσε να επανέλθει».
Υποστηρίζοντας αυτήν τη θέση ανέφερε ένα προσωπικό βίωμα: «Είμαι καθηγητής Οικονομικών και οι συνάδελφοί μου δίδασκαν ότι η οικονομική κρίση δεν μπορεί να συμβεί. Ο καπιταλισμός είχε αναπτύξει δομές που θα του επέτρεπαν να αντέξει και να μην επαναληφθεί το ’29. Το 2008-09 διέλυσε αυτή την αυτοπεποίθηση. Κατ’ εμέ είναι το δραματικότερο γεγονός των τελευταίων είκοσι χρόνων.
Ισχυρότερο από την Covid, ισχυρότερο από την κατάρρευση των Δίδυμων Πύργων. Εγώ ως καθηγητής Οικονομικών που ασπάζεται τον μαρξισμό και έχοντας φοιτήσει σε όλα τα κορυφαία πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Στάνφορντ και Γέιλ) ξεκίνησα το 2011 μέχρι και σήμερα την παραγωγή του “Economic update”. Δέκα χρόνια μετά το κοινό μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι τεράστιο και ταξιδεύω παντού στις ΗΠΑ για να δώσω ομιλίες, ενώ δίνω τρεις τέσσερις συνεντεύξεις κάθε μέρα. Αυτό δεν έχει να κάνει μ’ εμένα, δεν λέω κάτι διαφορετικό απ’ ό,τι έλεγα παλαιότερα, οπότε πρόκειται για εντυπωσιακή αλλαγή στην ατμόσφαιρα. Με παρουσιάζουν μάλιστα ως μαρξιστή καθηγητή, κάτι αδιανόητο για τις ΗΠΑ παλαιότερα».
Ειδικότερα για την αλλαγή του κλίματος αναφέρθηκε σε τρεις δημοσκοπήσεις στις οποίες ρωτήθηκαν άτομα έως 35 ετών εάν θα προτιμούσαν να ζουν σε καπιταλιστικές ή σε σοσιαλιστικές ΗΠΑ. Η πλειονότητα απάντησε ότι θέλει τον σοσιαλισμό. «Αυτό έγινε σε μια χώρα που τα τελευταία 75 χρόνια είχε την πιο αντισοσιαλιστική προπαγάνδα από οποιαδήποτε άλλη στον πλανήτη. Είναι μια αξιοθαύμαστη μεταμόρφωση. Οι περισσότεροι νέοι δεν ξέρουν καν τι είναι ο σοσιαλισμός».
Ως προς το φαινόμενο Τραμπ, διατύπωσε την άποψη ότι αυτό που είδαμε είναι «η φρικτή αντίδραση του άλλου μισού του πληθυσμού που ζει σε μια χώρα όπου οι άλλοι μισοί έχουν γίνει “κακοί”. Η χώρα είναι χωρισμένη ανά κοινότητες. Αυτό που τους τρομάζει είναι ότι η χώρα χάνεται εξαιτίας των “άλλων”, γι’ αυτό φέρονται φρικτά στους μετανάστες. Είναι συμβολικό. Ακόμη και όταν εμφανίζεται ο Τραμπ που είναι ένας χαζός δισεκατομμυριούχος και λέει ότι οι Μεξικανοί είναι βιαστές τον λατρεύουν γιατί θα τους σώσει από ανθρώπους σαν και μένα.
Η χώρα καταρρέει και κάνω έκκληση προς τους δημοσιογράφους και άλλους να καταλάβουν. Διότι ο τρόπος που θα καταλήξει αυτό στις ΗΠΑ θα ταρακουνήσει τον κόσμο. Αυτός είναι ο ρόλος των ΗΠΑ, οι οποίες παρά την παρακμή τους έχουν τρομερή οικονομική και στρατιωτική δύναμη. Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε πάρα πολύ σοβαρή παρακμή».
Στη συνέχεια παρέθεσε τις ομοιότητες ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Γερμανία του Κάιζερ, το κραχ του ’29 και την άνοδο του Χίτλερ. Στην ερώτηση εάν οι ΗΠΑ βιώνουν τη βρετανική παγίδα της υπερεπέκτασης απάντησε ότι οι Αμερικανοί ακολουθούν το παράδειγμα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, ενώ αστειευόμενος συμπλήρωσε ότι 75 χρόνια μετά οι Βρετανοί ακόμη αρνούνται ότι πια δεν είναι τόσο σημαντικοί.
Μοιραία η συζήτηση συνεχίστηκε για το Αφγανιστάν, όπου «οι εικόνες αποχώρησης από την Καμπούλ έμοιαζαν απελπιστικά με τις εικόνες αποχώρησης από τη Σαϊγκόν». Ολοκληρώνοντας είπε για τις ΗΠΑ ότι «παρακολουθούμε μια κοινωνία χωρίς διέξοδο».