Ο Αφγανός συγγραφέας που μένει στην Ελλάδα περιγράφει τη ζωή στην πολύπαθη χώρα τα τελευταία 25 χρόνια
«Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έπειτα από 20 χρόνια επιστρέφουμε σε αυτό τον εφιάλτη» λέει ο Ρεζά Γκολαμί, ο οποίος γεννήθηκε στο Αφγανιστάν και από το 2006 ζει στη χώρα μας – πριν από πέντε χρόνια έλαβε την ελληνική υπηκοότητα. Ο Ρεζά Γκολαμί, ο οποίος το 2012 εκλέχτηκε πρόεδρος της αφγανικής κοινότητας και εργάζεται στον τομέα της εστίασης, εξέδωσε πρόσφατα το πρώτο του βιβλίο στα ελληνικά με τίτλο «Χαμένες ταυτότητες» (Εκδόσεις Τόπος), στο οποίο καταγράφει την προσωπική του εμπειρία.
Το 1996, όταν ήταν μόλις οκτώ ετών, οι Ταλιμπάν ανέλαβαν την εξουσία επιβάλλοντας τον νόμο της Σαρία και βυθίζοντας μια ήδη ταλαιπωρημένη χώρα στο σκοτάδι. Ο Ρεζά Γκολαμί θυμάται πως μέσα σε μια μέρα άλλαξε η ζωή τους. «Οι αδερφές μου ήταν νοσηλεύτριες και ξαφνικά δεν μπορούσαν να πάνε στη δουλειά τους. Επρεπε να κυκλοφορούν με μπούρκα ακόμη και στον κήπο. Θυμάμαι επίσης ότι απαγορεύτηκαν όλα τα δίκτυα, το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, οι κασέτες, τα βιντεοπαιχνίδια, τα πάντα. Οι Ταλιμπάν περνούσαν με κάτι τσουβάλια και μας ανάγκαζαν να πετάμε μέσα τις κασέτες με τα τραγούδια που ακούγαμε. Αυτά τα τσουβάλια τα έκαιγαν. Πολλές φορές τα κρεμούσαν στα δέντρα για να τα βλέπουν οι πολίτες».
Η ευθύνη των ξένων δυνάμεων
Μια φορά η αδερφή του υπέστη μαστίγωμα στα πόδια επειδή παρέβη τον κανόνα που απαγορεύει στις γυναίκες να φορούν λευκά παπούτσια, διότι θεωρείται ασέβεια στη σημαία των Ταλιμπάν που είναι λευκή. Παρά τα 25 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από τότε, δεν μπορεί να ξεχάσει τα κομμένα χέρια και πόδια που έβλεπε κρεμασμένα στις πλατείες. «Αυτήν τη στιγμή οι Ταλιμπάν βρίσκονται στο μικροσκόπιο του πλανήτη και θέλουν να δείξουν καλό προφίλ, ωστόσο το μόνο σίγουρο είναι ότι μόλις ανακοινώσουν την κυβέρνησή τους τα πάντα θα αλλάξουν προς το χειρότερο. Αυτό που στηρίζουν είναι μια ακροφασιστική ιδεολογία με βάση τη θρησκεία, επιβάλλοντας τον νόμο της Σαρία. Αλλο πράγμα είναι τι γράφει το Κοράνι και άλλο πράγμα η ανάγνωση που κάνουν εκείνοι».
Οπως εξηγεί, επειδή ο περισσότερος κόσμος δεν μπορεί να κατανοήσει το Κοράνι, που είναι γραμμένο στα αραβικά, βασίζεται σε όσα του λένε οι μουλάδες. «Ποτέ δεν είχαμε ειρήνη στο Αφγανιστάν, ούτε στα είκοσι χρόνια της εισβολής των Αμερικανών. Ο κόσμος έμεινε αμόρφωτος, ποτέ δεν έγινε ριζική αλλαγή στην παιδεία». Μιλάει για την ευθύνη που έχουν οι ξένες δυνάμεις για την κατάσταση. «Εχουμε ευθύνη ως λαός, αλλά ας δούμε τι έχουν κάνει στη χώρα μας η Αμερική και η Δύση από το 2001 και μετά. Μιλάμε για χώρα που δεν έχει πουθενά πόσιμο νερό, δεν έχει ρεύμα. Εφτιαξαν πολυκατοικίες και δρόμους. Τι να τα κάνουμε; Ολα τα σχολεία και τα πανεπιστήμια που δημιουργήθηκαν είναι ιδιωτικά».
Το ποσοστό φτώχειας στη χώρα του είναι τεράστιο. Σε χώρες όπως το Αφγανιστάν υπάρχουν μόνο ακραία φτωχοί και ακραία πλούσιοι. Μεσαία τάξη δεν υπάρχει, τουλάχιστον όπως την έχουμε στο μυαλό μας στην Ελλάδα. «Aυτοί που κατά προσέγγιση μπορούμε να ονομάσουμε πάντως μεσαία τάξη, δηλαδή όσοι δούλευαν μέχρι πρότινος στο δημόσιο, είχαν μισθό γύρω στα 100 δολάρια. Την ίδια στιγμή όμως το ενοίκιο ενός διαμερίσματος ήταν 300».
Ο Ρεζά Γκολαμί εξηγεί ότι η κοινωνική ανισότητα είναι που εξέθρεψε τη διαφθορά, με τις δωροδοκίες να αποτελούν τον κανόνα. «Από τη μια είχες αυτό τον κόσμο και από την άλλη τους Αμερικανούς οι οποίοι έκαναν πανάκριβα και θεαματικά πάρτι. Τα πάρτι που έκαναν στο Αφγανιστάν δεν τα έκαναν ούτε στην Αμερική».
Οι Ταλιμπάν δεν έφυγαν ποτέ
Πού βρίσκονταν όμως οι Ταλιμπάν τα είκοσι χρόνια της αμερικανικής εισβολής; «Ποτέ δεν εγκατέλειψαν το Αφγανιστάν. Η Αμερική δεν είχε πρόβλημα μαζί τους. Ο αμερικανικός στρατός δεν πήγε στο Αφγανιστάν για να πολεμήσει τους Ταλιμπάν. Αυτό είναι ξεκάθαρο και αυτό τους έδωσε δύναμη, την ίδια στιγμή που είχαν την υποστήριξη της ίδιας της κυβέρνησης η οποία τους παρέδωσε πριν από λίγες μέρες τη χώρα».
Ο Ρεζά Γκολαμί εξηγεί ότι οι Ταλιμπάν προέρχονται από τη φυλή Παστούν. Από την ίδια φυλή προερχόταν και η αφγανική κυβέρνηση που ανέλαβε τα ηνία της χώρας από το 2001 και για είκοσι χρόνια. «Η κυβέρνηση δεν μπορούσε να τα βάλει με τους Ταλιμπάν επειδή θα έχανε την εξουσία και εσωτερικά και εξωτερικά. Αυτό τους έδωσε την ευκαιρία να οργανωθούν καλύτερα από πριν».
Προτού ολοκληρωθεί η κουβέντα μας του ζητώ να μου περιγράψει μια εικόνα από το Αφγανιστάν που αγαπάει και που θα ήθελε να ξαναδεί. «Στο μυαλό μου έρχονται οι χαρταετοί. Μου θυμίζουν την παιδική μου ηλικία. Τότε που τρέχαμε με τους φίλους μου στις ταράτσες των μονοκατοικιών για να τους δώσουμε ώθηση να ανέβουν όσο πιο ψηλά γινόταν. Ηταν τόση η χαρά μας να τους βλέπουμε να ανεβαίνουν που δεν κοιτούσαμε κάτω και αρκετές φορές πέφταμε από τις ταράτσες στο κενό. Ομως δεν μας πείραζε». Εδώ και λίγες μέρες το πέταγμα των χαρταετών έχει απαγορευτεί από τους Ταλιμπάν. Οπως και οτιδήποτε θυμίζει ζωή.
