Ο Μπασάρ αλ Άσαντ της Συρίας χρησιμοποίησε τη ρωσική και ιρανική δύναμη πυρός για να νικήσει τις δυνάμεις των ανταρτών κατά τη διάρκεια του πολυετούς εμφυλίου πολέμου, αλλά δεν τους νίκησε ποτέ, αφήνοντάς τον ευάλωτο στην εκπληκτική τους προέλαση όταν οι σύμμαχοί του αποσπάστηκαν από πολέμους αλλού, τονίζει σε ανάλυσή του για τις εξελίξεις στη Συρία το πρακτορείο Reuters.
Πρόεδρος επί 24 χρόνια, ο Άσαντ πέταξε από τη Δαμασκό για άγνωστο προορισμό τα ξημερώματα της Κυριακής, δήλωσαν στο Reuters δύο ανώτεροι αξιωματικοί του στρατού. Οι αντάρτες κήρυξαν την πόλη «απαλλαγμένη από τον τύραννο Μπασάρ αλ Άσαντ». Μετά από μισό αιώνα, η κυριαρχία της οικογένειας Άσαντ είχε τελειώσει, είπε η διοίκηση του στρατού στους αξιωματικούς, σύμφωνα με Σύριο αξιωματικό.
Τα αγάλματα του πατέρα και του αδερφού του Άσαντ γκρεμίστηκαν σε πόλεις που κατέλαβαν οι αντάρτες, ενώ οι φωτογραφίες του σε διαφημιστικές πινακίδες και κυβερνητικά γραφεία γκρεμίστηκαν, καταστράφηκαν, κάηκαν ή έγιναν στόχος πανηγυρικών πυροβολισμών.
Ο Άσαντ έγινε πρόεδρος το 2000 μετά τον θάνατο του πατέρα του Χαφέζ, διατηρώντας τη σιδερένια κυριαρχία της οικογένειας και την κυριαρχία της αίρεσης των Αλαουιτών στη Σουνιτική Μουσουλμανική χώρα και το καθεστώς της Συρίας ως συμμάχου του Ιράν που είναι εχθρικό προς το Ισραήλ και τις ΗΠΑ.
Διαμορφωμένη στα πρώτα χρόνια της από τον πόλεμο στο Ιράκ και την κρίση στον Λίβανο, η κυριαρχία του Άσαντ ορίστηκε από τον εμφύλιο πόλεμο, ο οποίος προέκυψε από την Αραβική Άνοιξη του 2011, όταν οι Σύροι που ζητούσαν δημοκρατία βγήκαν στους δρόμους, για να αντιμετωπιστούν με αιματηρή καταστολή.
Ο Άσαντ χαρακτηρίστηκε ως «ζώο» το 2018 από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για χρήση χημικών όπλων -κατηγορία που αρνήθηκε- ενώ ξεπέρασε πολλούς από τους ξένους ηγέτες που πίστευαν ότι ο θάνατός του ήταν επικείμενος στις πρώτες μέρες της σύγκρουσης, όταν έχασε περιοχές της Συρίας από επαναστάτες.
Σύροι αντάρτες προχώρησαν προς την πρωτεύουσα της Δαμασκού το Σάββατο καθώς οι γραμμές του μετώπου κατέρρευσαν σε ολόκληρη τη χώρα, αποτελώντας υπαρξιακή απειλή για τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ.
Βοηθούμενος από ρωσικές αεροπορικές επιδρομές και πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν, κέρδισε μεγάλο μέρος του χαμένου εδάφους κατά τη διάρκεια πολυετών στρατιωτικών επιθέσεων, συμπεριλαμβανομένου του πολιορκητικού πολέμου που καταδικάστηκε ως «μεσαιωνικός» από τους ερευνητές του ΟΗΕ.
Με τους αντιπάλους του να περιορίζονται σε μεγάλο βαθμό σε μια γωνιά της βορειοδυτικής Συρίας, προήδρευσε επί αρκετά χρόνια με σχετική ηρεμία, αν και μεγάλα τμήματα της χώρας παρέμεναν εκτός κατοχής του και η οικονομία δέχτηκε πλήγματα από διεθνείς κυρώσεις.
Ο Άσαντ αποκατέστησε τους δεσμούς με αραβικά κράτη που κάποτε τον απέφευγαν, αλλά παρέμεινε παρίας για μεγάλο μέρος του κόσμου και δεν κατάφερε ποτέ να αναβιώσει το κατεστραμμένο συριακό κράτος, του οποίου οι ένοπλες δυνάμεις υποχώρησαν γρήγορα ενόψει της προέλασης των ανταρτών. Δεν έχει κάνει καμία δημόσια δήλωση από τότε που οι αντάρτες κατέλαβαν το Χαλέπι πριν από μια εβδομάδα, αλλά είπε σε μια κλήση με τον πρόεδρο του Ιράν ότι η κλιμάκωση επιδιώκει να επανασχεδιάσει την περιοχή για τα δυτικά συμφέροντα, επαναλαμβάνοντας την άποψή του για την εξέγερση ως συνωμοσία που υποστηρίζεται από ξένους.
Δικαιολογώντας την απάντησή του στην εξέγερση στα πρώτα της στάδια, ο Άσαντ συνέκρινε τον εαυτό του με χειρουργό. «Του λέμε: «Τα χέρια σου είναι γεμάτα αίμα;». Ή τον ευχαριστούμε που έσωσε τον ασθενή;». είπε το 2012.
Στις αρχές της σύγκρουσης, καθώς οι αντάρτες κατέλαβαν την μια πόλη μετά από πόλη, ο Άσαντ έβγαζε αυτοπεποίθηση. «Θα τους χτυπήσουμε με μια σιδερογροθιά και η Συρία θα επιστρέψει όπως ήταν», είπε στους στρατιώτες μετά την ανάκτηση της πόλης Μααλούλα το 2014.
Εκπλήρωσε την πρώτη υπόσχεση, αλλά όχι τη δεύτερη. Χρόνια αργότερα, μεγάλα τμήματα της Συρίας παρέμειναν εκτός κρατικού ελέγχου, οι πόλεις ισοπεδώθηκαν, ο αριθμός των νεκρών ξεπέρασε τους 350.000 και περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού είχε καταφύγει στο εξωτερικό.
«Κόκκινη γραμμή»
Ο Άσαντ υποστηρίχθηκε από εκείνους τους Σύρους που πίστευαν ότι τους έσωζε από τους σκληροπυρηνικούς Σουνίτες Ισλαμιστές.
Καθώς οι αντάρτικες ομάδες εμπνευσμένες από την Αλ Κάιντα κέρδιζαν εξέχουσα θέση, αυτός ο φόβος είχε απήχηση μεταξύ των μειονοτήτων. Οι δυνάμεις των ανταρτών προσπάθησαν να διαβεβαιώσουν τους Χριστιανούς, τους Αλαουίτες και άλλες μειονότητες ότι θα προστατεύονται καθώς προχωρούσαν αυτή την εβδομάδα.
Ο Άσαντ προσκολλήθηκε στην ιδέα της Συρίας ως προπύργιο του κοσμικού αραβικού εθνικισμού, παρόλο που η σύγκρουση φαινόταν όλο και πιο “σεχταριστική”. Μιλώντας στο Foreign Affairs το 2015, είπε ότι ο συριακός στρατός «αποτελείται από κάθε χρώμα της συριακής κοινωνίας». Αλλά για τους αντιπάλους του, τροφοδοτούσε τον σεχταρισμό.
Το “σεχταριστικό” πλεονέκτημα της σύγκρουσης σκληρύνθηκε με την άφιξη σιιτών μαχητών που υποστηρίζονται από το Ιράν από όλη τη Μέση Ανατολή για να υποστηρίξουν τον Άσαντ και καθώς τα κράτη υπό την ηγεσία των σουνιτών μουσουλμάνων, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και του Κατάρ, υποστήριξαν τους αντάρτες.
Η αξία του Άσαντ για το Ιράν υπογραμμίστηκε από έναν ανώτερο Ιρανό αξιωματούχο που δήλωσε το 2015 ότι η μοίρα του ήταν «κόκκινη γραμμή» για την Τεχεράνη.
Ενώ το Ιράν στάθηκε στο πλευρό του Άσαντ, οι Ηνωμένες Πολιτείες απέτυχαν να επιβάλουν τη δική τους «κόκκινη γραμμή» – που έθεσε ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα το 2012 κατά της χρήσης χημικών όπλων.
Έρευνες με την υποστήριξη του ΟΗΕ κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Δαμασκός χρησιμοποίησε χημικά όπλα.
Μια επίθεση με αέριο σαρίν στην ελεγχόμενη από τους αντάρτες Γούτα το 2013 σκότωσε εκατοντάδες, αλλά η Μόσχα μεσολάβησε σε συμφωνία για την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας, αποτρέποντας την απάντηση των ΗΠΑ. Ωστόσο, το δηλητηριώδες αέριο συνέχισε να πλήττει τις περιοχές των ανταρτών, με μια επίθεση σαρίν το 2017 που ώθησε τον Τραμπ να διατάξει μια απάντηση με πυραύλους κρουζ.
Ο Άσαντ αρνήθηκε τις κατηγορίες ότι έφταιγε το κράτος του. Ομοίως αρνήθηκε ότι ο στρατός είχε ρίξει βόμβες με εκρηκτικά που προκάλεσαν αδιάκριτες καταστροφές.
Απέρριψε επίσης δεκάδες χιλιάδες φωτογραφίες που έδειχναν βασανιστήρια ανθρώπων που κρατούνται από την κυβέρνηση ως μέρος μιας συνωμοσίας που χρηματοδοτήθηκε από το Κατάρ.
Καθώς οι μάχες τελείωσαν, ο Άσαντ κατηγόρησε τους εχθρούς της Συρίας για οικονομικό πόλεμο.
Αλλά ενώ παρέμενε παρίας στη Δύση, ορισμένα αραβικά κράτη που κάποτε υποστήριζαν τους αντιπάλους του άρχισαν να του ανοίγουν πόρτες. Οι ηγέτες των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων υποδέχτηκαν έναν ακτινοβόλο Άσαντ κατά τη διάρκεια επίσκεψης εκεί το 2022.
Διαβάστε επίσης
Συρία: Στα χέρια των ανταρτών η Δαμασκός, ο Ασαντ φέρεται να εγκατέλειψε τη χώρα (Videos)
Μπασάρ αλ Άσαντ: Από οφθαλμίατρος, αυταρχικός πρόεδρος και τώρα φυγάς
Η Παναγία των Παρισίων ξαναγεννήθηκε – Όλα όσα έγιναν στα θυρανοίξια
Οι Εσκομπάρ της ΕΛΑΣ – Στο Documento που κυκλοφορεί – Μαζί το Docville
