«Η ατιμωρησία στις υποθέσεις του Σωκράτη Γκιόλια και του Γιώργου Καραϊβάζ υπογραμμίζει τη μείωση της ελευθερίας των Μέσων Ενημέρωσης στην Ελλάδα», τονίζουν σε κοινή τους ανακοίνωση διεθνείς οργανώσεις για την Ελευθερία του Τύπου.
Οι οργανώσεις έκαναν έρευνα που καταλήγει σε «συστάσεις για την ανεξάρτητη εξέταση των σφαλμάτων που έγιναν στις [αστυνομικές] έρευνες, σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της ατιμωρησίας και στις δύο περιπτώσεις. Καλεί επίσης την ελληνική κυβέρνηση να επανεξετάσει τις ερευνητικές της πρακτικές σε υποθέσεις εγκλημάτων κατά δημοσιογράφων και ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί την πρόοδό της».
Ολόκληρη η ανακοίνωση:
Ένα μοτίβο αδράνειας και ανεπαρκούς έρευνας από τις ελληνικές αρχές για τη δολοφονία του Έλληνα δημοσιογράφου Σωκράτη Γκιόλια το 2010 αποκαλύφθηκε σε έρευνα που δημοσιεύθηκε σήμερα από τις ομάδες ελευθερίας του Τύπου Free Press Unlimited, την Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων και των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα.
«Ατιμωρησία στην Ευρώπη: η ανεξερεύνητη δολοφονία του Έλληνα δημοσιογράφου Σωκράτη Γκιόλια» διαπίστωσε ότι καμία αρχή δεν έχει λογοδοτήσει για τις αποτυχίες της έρευνας εν μέσω της συνεχιζόμενης ατιμωρησίας στην υπόθεση. Τα ευρήματα δείχνουν ισχυρούς παραλληλισμούς με την πρόσφατη δολοφονία του Έλληνα ρεπόρτερ Γιώργου Καραϊβάζ, που σκοτώθηκε στις 9 Απριλίου 2021. Ο Γκιόλιας, πρώην ραδιοφωνικός δημοσιογράφος και τηλεοπτικός συντάκτης που ξεκίνησε το δημοφιλές ειδησεογραφικό blog Troktiko, πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε από δύο δράστες με αστυνομικές στολές μπροστά του σπιτιού του στις 19 Ιουλίου 2010. Η έρευνα είναι μέρος της πρωτοβουλίας A Safer World For The Truth για διερεύνηση, τεκμηρίωση και επιδίωξη δικαιοσύνης για τους δολοφονημένους δημοσιογράφους.
«Δεκατρία χρόνια μετά τη δολοφονία, οι μάρτυρες παραμένουν πολύ φοβισμένοι για να μιλήσουν», είπε ο Jasmijn de Zeeuw, ερευνητής για την υπόθεση στην Free Press Unlimited. «Η επίμονη ατιμωρησία για δύο δολοφονίες δημοσιογράφων είναι εμβληματική της έλλειψης προτεραιότητας στην προστασία των Ελλήνων δημοσιογράφων».
«Η έρευνά μας ξεκαθαρίζει την αποτυχία των ελληνικών αρχών να διερευνήσουν ενδελεχώς τη δολοφονία του Σωκράτη Γκιόλια, υπογραμμίζοντας την έντονη διάβρωση της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα», δήλωσε ο Attila Mong, εκπρόσωπος της CPJ για την Ευρώπη. «Για να εδραιωθεί η θέση της χώρας ως φάρος δημοκρατίας, οι ελληνικές αρχές πρέπει να εφαρμόσουν γρήγορα τις συστάσεις μας για να αποδοθεί δικαιοσύνη στην περίπτωση του Γκιόλια».
«Η δολοφονία είναι η ακραία μορφή λογοκρισίας, όπως το έθεσε ο Ιρλανδός συγγραφέας Τζορτζ Μπέρναρντ Σο. Μια ατιμώρητη δολοφονία ενός δημοσιογράφου έχει επίσης αποτέλεσμα αυτολογοκρισίας στους ζωντανούς συναδέλφους του», δήλωσε ο επικεφαλής του γραφείου ΕΕ-Βαλκανίων στο RSF. «Σε αντίθεση με ό,τι ισχυρίζεται η ελληνική κυβέρνηση, υπάρχει λογοκρισία στην Ελλάδα. Και θα υπάρχει μέχρι να αποδοθεί δικαιοσύνη για τις δολοφονίες του Σωκράτη Γκιόλια και του Γιώργου Καραϊβάζ».
Παρά το γεγονός ότι η τρομοκρατική ομάδα Σέχτα των Επαναστατών ισχυρίστηκε δημόσια τη δολοφονία, κανείς δεν έχει κατηγορηθεί ποτέ. Το 2030, η υπόθεση λήγει και οι αρχές δεν θα μπορούν πλέον να θεωρήσουν κανέναν υπεύθυνο για τη δολοφονία.
Μετά από ανάλυση καταθέσεων μαρτύρων, φακέλων υποθέσεων και ειδήσεων, οι ανακριτές διαπίστωσαν ότι αρκετές από τις παραλείψεις στην έρευνα για τη δολοφονία του Γκιόλια δεν είχαν ποτέ διορθωθεί – συμπεριλαμβανομένων γεγονότων που είχαν ήδη αναφερθεί το 2013.
Από τη δικογραφία προκύπτει ότι η αστυνομική έρευνα επικεντρώθηκε κυρίως στην επαλήθευση υποθέσεων που κυκλοφόρησαν στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Οι φάκελοι υποθέσεων που είδε το A Safer World For The Truth υποδηλώνουν ότι σημαντικά στοιχεία, όπως η σχέση μεταξύ του Γκιόλια και ενός ανώτερου αστυνομικού αξιωματούχου, παραμένουν υπό διερεύνηση.
Η έκθεση υπογραμμίζει την έλλειψη διαφάνειας από τις αρχές καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας, συμπεριλαμβανομένης της αποτυχίας ενημέρωσης της οικογένειας του Σωκράτη για την πρόοδο της έρευνας.
Η έκθεση καταδεικνύει τη συνάφεια της υπόθεσης με την ασφάλεια των δημοσιογράφων στην Ελλάδα, η οποία κατατάσσεται στην τελευταία θέση όλων των κρατών μελών της ΕΕ του Παγκόσμιου Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου της RSF.
Δεκατρία χρόνια μετά τη δολοφονία, τόσο οι μάρτυρες όσο και οι δημοσιογράφοι που προσέγγισαν για αυτήν την έρευνα δήλωσαν ότι το να μιλάς μόνο για την υπόθεση είναι ήδη επικίνδυνο και συνήθως αρνούνταν να μιλήσουν καθόλου. Αυτό το αποτέλεσμα φίμωσης ήταν επίσης ορατό αμέσως μετά τη δολοφονία, όταν αυξήθηκαν οι ανησυχίες για την ασφάλεια μεταξύ των δημοσιογράφων.
Η μακροχρόνια ατιμωρησία στην υπόθεση του Γκιόλια καταδεικνύει ένα μοτίβο κακών ερευνητικών προτύπων που εφαρμόζονται στα εγκλήματα κατά δημοσιογράφων στην Ελλάδα, όπως αναπαράχθηκε στην πρόσφατη περίπτωση του Γιώργου Καραϊβάζ που δολοφονήθηκε στις 9 Απριλίου 2021. Η αποτυχία απονομής δικαιοσύνης και στις δύο αυτές περιπτώσεις δημιούργησε μια ανατριχιαστική επίδραση στο σώμα του ελληνικού Τύπου.
Η έρευνα παρέχει συστάσεις για την ανεξάρτητη εξέταση των σφαλμάτων που έγιναν στις έρευνες, σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της ατιμωρησίας και στις δύο περιπτώσεις. Καλεί επίσης την ελληνική κυβέρνηση να επανεξετάσει τις ερευνητικές της πρακτικές σε υποθέσεις εγκλημάτων κατά δημοσιογράφων και ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί την πρόοδό της.