Καθώς ο πόλεμος του Ισραήλ κατά της Γάζας μαίνεται, ο υπουργός Επικοινωνιών του Ισραήλ Σλόμο Κάρχι επιχειρεί να αναδιαμορφώσει το μιντιακό τοπίο στο Ισραήλ, προσπαθώντας να φιμώσει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση και τους εν εξελίξει πολέμους στη Μέση Ανατολή.
Μεταξύ ενός νόμου που απαγορεύει τα ξένα μέσα ενημέρωσης που θεωρούνται επικίνδυνα, ενός νομοσχεδίου που θα δώσει στην κυβέρνηση τον έλεγχο στους προϋπολογισμούς της δημόσιας τηλεόρασης και της προσθήκης ενός ιδιωτικού καναλιού υπέρ του Νετανιάχου στην τηλεόραση που απαλλάσσεται από τα τέλη αδειοδότησης, ο συντηρητικός υπουργός αυξάνει τη φιλοκυβερνητική κάλυψη των ειδήσεων. Οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα (RSF) θορυβημένοι από αυτές τις πρωτοφανείς επιθέσεις κατά της ανεξαρτησίας και του πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης – τους δύο πυλώνες της δημοκρατίας – καλούν την κυβέρνηση να αποσύρει τα νομοσχέδια.
Στις 24 Νοεμβρίου, η κυβέρνηση Νετανιάχου ενέκρινε δύο νέα νομοσχέδια για τη φίμωση των μέσων ενημέρωσης που ασκούν κριτική στην Κυβέρνηση και στον πόλεμο στη Γάζα και τον Λίβανο. Η Υπουργική Επιτροπή Νομοθεσίας επικύρωσε μια πρόταση νόμου που προβλέπει την ιδιωτικοποίηση του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα Kan, η οποία χρειάζεται ακόμη τέσσερις ψήφους στο Κοινοβούλιο. Την ίδια ημέρα, το Υπουργικό Συμβούλιο αποδέχθηκε ομόφωνα σχέδιο απόφασης του Υπουργού Επικοινωνιών Shlomo Kahri από τον Νοέμβριο του 2023, με το οποίο επιδιώκεται η περικοπή της δημόσιας βοήθειας και των εσόδων από τον Κυβερνητικό Οργανισμό Διαφήμισης προς την εφημερίδα Haaretz.
«Η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου στοχεύει ανοιχτά την ανεξαρτησία και τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης στο Ισραήλ. Ο υπουργός Επικοινωνιών Σλόμο Κάρχι, ο οποίος ακολουθεί τις σκληροπυρηνικές θέσεις του κόμματος Λικούντ, εκμεταλλεύεται τον συνεχιζόμενο πόλεμο – τον μακροβιότερο στην ιστορία της χώρας – για να φιμώσει τις φωνές που ασκούν κριτική στον ακροδεξιό συνασπισμό που βρίσκεται στην εξουσία. Αυτοί οι νόμοι για τα μέσα ενημέρωσης προτείνονται από βουλευτές του Λικούντ και εγκρίνονται γρήγορα από την Υπουργική Επιτροπή Νομοθεσίας, στην οποία κυριαρχεί το ίδιο κόμμα. Αυτές οι νομικές επιθέσεις -ιδιαίτερα η νομοθεσία που αφορά τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα Kan- θα έχουν μόνιμες, επιζήμιες επιπτώσεις στο τοπίο των μέσων ενημέρωσης του Ισραήλ. Πιο συγκεκριμένα, θα υπονομευθεί ο ελεύθερος Τύπος σε μια χώρα που αυτοπροσδιορίζεται ως «η μόνη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή». Ο RSF καλεί τις πολιτικές αρχές του Ισραήλ, αρχής γενομένης από τον υπουργό Σλόμο Κάρχι και τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, να ενεργήσουν υπεύθυνα και να εγκαταλείψουν αυτές τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις.
Ο «νόμος του Αλ Τζαζίρα»
Εδώ και αρκετές εβδομάδες, ο υπουργός Επικοινωνιών Σλόμο Κάρχι επιταχύνει την ατζέντα του για τη μεταρρύθμιση της νομοθεσίας του Ισραήλ για τα μέσα ενημέρωσης, καθώς ο πόλεμος στη Γάζα εντείνεται.
Ο «νόμος του Αλ Τζαζίρα», όπως έχει ονομαστεί από τον ισραηλινό Τύπο, μόλις αυστηροποιήθηκε. Το έκτακτο αυτό μέτρο θεσπίστηκε τον Απρίλιο του 2024 για τετράμηνη περίοδο και ανανεώθηκε τον Ιούλιο. Στις 20 Νοεμβρίου, οι ισραηλινοί βουλευτές ψήφισαν την παράταση της διάρκειας του νόμου σε έξι μήνες και την αύξηση της κύριας διάταξης του νόμου – απαγόρευση μετάδοσης σε κάθε ξένο μέσο ενημέρωσης που θεωρείται επιζήμιο για την εθνική ασφάλεια από τις υπηρεσίες ασφαλείας – από 45 σε 60 ημέρες.
Στις 3 Νοεμβρίου, η Υπουργική Επιτροπή Νομοθεσίας – το όργανο που είναι αρμόδιο για την επικύρωση νομοσχεδίων που προτείνονται από μέλη της Κνέσετ, του ισραηλινού κοινοβουλίου – ενέκρινε νόμο που επεκτείνει τον έλεγχο του υπουργού Επικοινωνιών στα μέσα ενημέρωσης. Επί του παρόντος, εάν το Υπουργείο Επικοινωνίας θέλει να τροποποιήσει τον προϋπολογισμό του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα Kan, ο οποίος χρηματοδοτείται από διάφορες πηγές δημόσιας χρηματοδότησης και διαφημιστικών εσόδων, πρέπει να υποβάλει νομοθεσία μέσω του κοινοβουλίου. Ο νέος νόμος, ωστόσο, θα επιτρέψει στο υπουργείο να αλλάξει απευθείας τον προϋπολογισμό του Kan.
Στις 28 Οκτωβρίου, η ίδια επιτροπή έδωσε το πράσινο φως για αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο παρακολουθούνται τα αναλυτικά στοιχεία του τηλεοπτικού κοινού. Σύμφωνα με το κείμενο, το Υπουργείο Επικοινωνιών θα αναλάβει την ευθύνη της παρακολούθησης αυτών των ακροατηρίων από έναν ιδιωτικό διαπιστευμένο φορέα, παρόμοιο με τον Médiamétrie στη Γαλλία, τη Nielsen στις ΗΠΑ και την GfK στη Γερμανία.
Τα μέτρα κατά του Τύπου
Ο υπουργός Σλόμο Κάρχι δεν έκρυψε ποτέ την απαξίωσή του για τα δημόσια μέσα ενημέρωσης. Έχει αναφερθεί στους επικριτές του στην Κνέσετ ως «τρομοκράτες» και έχει κατηγορήσει τη συντακτική ομάδα της φιλελεύθερης εφημερίδας Haaretz ότι επιδίδεται σε «αντι-ισραηλινή προπαγάνδα». Τον Μάρτιο του 2023, παρουσίασε ένα τεράστιο σχέδιο αναδιάρθρωσης του τοπίου των μέσων ενημέρωσης μόλις τρεις μήνες μετά τον διορισμό του στο υπουργικό συμβούλιο του Μπενιαμίν Νετανιάχου τον Δεκέμβριο του 2022. Η σειρά των νόμων που συζητούνται επί του παρόντος απορρέουν από αυτό το σχέδιο, το οποίο υιοθετείται σταδιακά.
Βασικά μέρη αυτής της στρατηγικής περιλαμβάνουν την αποδυνάμωση του Kan και την ενίσχυση ορισμένων ιδιωτικών καναλιών, όπως το Κανάλι 14, το οποίο υποστηρίζει σθεναρά τον σημερινό κυβερνητικό συνασπισμό. Τον Αύγουστο του 2024, το Κανάλι 14 προστέθηκε στον κατάλογο των καναλιών που μεταδίδονται στην επίγεια τηλεόραση, με πρωτοβουλία του κόμματος Λικούντ και του υπουργού Σλόμο Κάρχι. Το ιδιωτικό κανάλι δεν πληρώνει τα δικά του τέλη αδειοδότησης- καλύπτονται από το Kan.
Ένα άλλο νομοσχέδιο που εγκρίθηκε από την Υπουργική Επιτροπή Νομοθεσίας στις 30 Ιουνίου θα επέτρεπε την κατανομή των ραδιοσυχνοτήτων από τον υπουργό επικοινωνιών, ο οποίος τελικά στοχεύει να διαλύσει τον ανεξάρτητο φορέα που είναι σήμερα υπεύθυνος για το έργο αυτό, γνωστό ως Δεύτερη Αρχή.
Ακόμη και πριν από την παράταση του νόμου για το «Αλ Τζαζίρα» τον Απρίλιο του 2024, ο υπουργός είχε απαγορεύσει στο λιβανέζικο τηλεοπτικό κανάλι Al-Mayadeen, το οποίο τηρεί συντακτική στάση υπέρ της Χεζμπολάχ και του Ιράν, να εκπέμπει στο Ισραήλ τον Νοέμβριο του 2023.
Στο εσωτερικό του Ισραήλ, οι δημοσιογράφοι που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση και τον πόλεμο αντιμετωπίζουν πιέσεις και εκφοβισμούς εδώ και πάνω από ένα χρόνο. Στη Γάζα, την κατεχόμενη Δυτική Όχθη και το Λίβανο, οι δημοσιογράφοι συνεχίζουν να γίνονται στόχος του ισραηλινού στρατού. Από τις 7 Οκτωβρίου 2023, ο ισραηλινός στρατός έχει σκοτώσει περισσότερους από 145 δημοσιογράφους στον πολιορκημένο παλαιστινιακό θύλακα, και τουλάχιστον 35 από αυτούς σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της εργασίας τους, σύμφωνα με πληροφορίες του RSF.
Διαβάστε επίσης:
Γερμανία: «Ενδεχόμενη ρωσική εμπλοκή» στην συντριβή του αεροσκάφους της DHL στο Βίλνιους