Ρατσιστικά πογκρόμ ξέσπασαν από ομάδες ακροδεξιών σε διάφορες περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου, έχοντας κύριο στόχο τζαμιά αλλά και ξενοδοχεία που φιλοξενούν αιτούντες άσυλο. Οι ταραξίες οπλίστηκαν με αυτοσχέδιες μολότοφ, ρόπαλα και τούβλα και έκαναν πλιάτσικο σε καταστήματα μεταναστών, με την αστυνομία να προχωρά σε εκατοντάδες συλλήψεις. H μανία τους έφτασε σε τέτοιο σημείο που έβαλαν φωτιά σε ξενοδοχείο που στεγάζει πρόσφυγες στο Τάμγουορθ και μπλόκαραν την έξοδο κινδύνου.
Χιλιάδες διαδήλωσαν σε πολλές πόλεις απαντώντας με αντιφασιστικά και αντιρατσιστικά συνθήματα μετά την επανεμφάνιση της ακροδεξιάς στους δρόμους, η οποία πυροδοτήθηκε από τα fake news που κυκλοφόρησαν μετά την αιματηρή επίθεση στο Σάουθπορτ. Η εσφαλμένη πληροφορία –μεταδόθηκε σκόπιμα– ότι ο δράστης της δολοφονίας των τριών μικρών κοριτσιών ήταν ένας ακραίος μουσουλμάνος μετανάστης είχε αποτέλεσμα να βρεθεί η χώρα αντιμέτωπη με τα χειρότερα επεισόδια που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια.
Μπορεί οι αρχές να ανακοίνωσαν επίσημα ότι ο Αξελ Ρουντακουμπάνα, ο ύποπτος που έχει συλληφθεί για την επίθεση με μαχαίρι στο Σάουθπορτ, είναι ένας 17χρονος γεννημένος στην Ουαλία με καταγωγή από τη Ρουάντα και δεν έχει καμία σχέση με το ισλάμ, όμως αυτό δεν εμπόδισε τους ακροδεξιούς να οργανώσουν διαδηλώσεις κατά των μεταναστών και των μουσουλμάνων.
Hi-tech μίσος
Σε αυτό συνέβαλε και η δημοσιοποίηση στην πλατφόρμα X μιας εικόνας κατασκευασμένης με τεχνητή νοημοσύνη (AI) από ένα λογαριασμό με τον όνομα «Europe Invasion» η οποία απεικόνιζε άντρες με μακριές γενειάδες και παραδοσιακή μουσουλμανική ενδυμασία έξω από το κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου, ένας εκ των οποίων κρατούσε μαχαίρι, ενώ μπροστά βρίσκεται ένα αγοράκι που κλαίει φορώντας μπλουζάκι με τη σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου. Η ανάρτηση, που είχε πάνω από 900.000 προβολές, συνοδευόταν από τη λεζάντα: «Πρέπει να προστατεύσουμε τα παιδιά μας».
Η τεχνολογία AI έχει χρησιμοποιηθεί και με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, πλατφόρμες όπως η Suno, η οποία δημιουργεί μουσική με φωνητικά και όργανα, έχουν χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή τραγουδιών που συνδυάζουν αναφορές στην επίθεση στο Σάουθπορτ με ξενοφοβικό περιεχόμενο. Το Facebook, το WhatsApp και το Telegram έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί ως εργαλεία για τη διοργάνωση συγκεντρώσεων. Το δε TikTok έχει κατακλυστεί με βίντεο από τα βίαια επεισόδια.
Ο υποκινητής
Το πρόσωπο το οποίο τα ΜΜΕ θεωρούν κύριο υποκινητή των συγκεντρώσεων είναι ο Στίβεν Γιάξλεϊ-Λένον, γνωστός με το ψευδώνυμο «Τόμι Ρόμπινσον», ο οποίος ηγείται της αντιισλαμικής οργάνωσης English Defence League. Διέφυγε από το Ηνωμένο Βασίλειο πριν από μέρες για να αποφύγει την ακρόαση στο δικαστήριο και τις ημέρες των ταραχών βρισκόταν σε διακοπές σε ένα all inclusive θέρετρο κόστους 400 στερλινών τη βραδιά στην Αγία Νάπα της Κύπρου και έπειτα στην Αθήνα. Ωστόσο είχε κοινοποιήσει στο διαδίκτυο πληθώρα αναρτήσεων που μιλούσαν για επιθέσεις σε υποτιθέμενα «ξενοδοχεία μεταναστών», ζητώντας μαζικές απελάσεις και υποστηρίζοντας ότι η συνεχιζόμενη αναταραχή τροφοδοτείται από μουσουλμάνους και μετανάστες.
Ολα αυτά φαίνεται ότι έδωσαν την αφορμή που χρειάζονταν η υποβόσκουσα ισλαμοφοβία και ο ρατσισμός των ακροδεξιών ομάδων για να έρθουν στην επιφάνεια. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία για το 2023, στο Ηνωμένο Βασίλειο καμιά θρησκευτική ομάδα δεν έχει αντιμετωπίσει περισσότερα εγκλήματα μίσους από τους μουσουλμάνους, οι οποίοι αποτέλεσαν στόχο στο 40% των καταγραμμένων επιθέσεων με κίνητρο το θρησκευτικό μίσος.
Ευθύνες των Συντηρητικών
Για πολλούς αναλυτές η ανοχή των πρώην Συντηρητικών πρωθυπουργών Μπόρις Τζόνσον και Ρίσι Σούνακ απέναντι στην ακροδεξιά στη Βρετανία και οι alt-right τακτικές τους φέρουν τεράστιο μερίδιο ευθύνης για την έξαρση του φαινομένου.
Η κυβέρνηση Σούνακ, επιδιώκοντας πολιτικά οφέλη, υιοθέτησε μέρος της ακροδεξιάς ατζέντας και προώθησε αντιμεταναστευτικές πολιτικές με αποκορύφωμα το «νομοσχέδιο Ρουάντα», που προέβλεπε την άμεση απέλαση προσφύγων στην εν λόγω αφρικανική χώρα έως ότου εξεταστεί το αίτημα τους για άσυλο.
Οι διαδοχικές κυβερνήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου είχαν λάβει προειδοποιήσεις τα τελευταία χρόνια ότι η ακροδεξιά αναπτυσσόταν με τρόπο που θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο και οι τρέχουσες ταραχές είναι απόδειξη ότι αυτή η απειλή αφέθηκε να αναπτυχθεί ανεξέλεγκτα.
«Η κυβέρνηση των Συντηρητικών άφησε τη χώρα ανοιχτή στην ακροδεξιά βία» δήλωσε η Σάρα Καν, η οποία διατέλεσε ανεξάρτητη σύμβουλος του Ρίσι Σούνακ σε θέματα εξτρεμισμού και κοινωνικής συνοχής μέχρι τον Μάιο. «Η χώρα είναι θλιβερά απροετοίμαστη απέναντι στην απειλή του εξτρεμισμού. Υπάρχει κενό στη νομοθεσία που επιτρέπει στις ομάδες αυτές να λειτουργούν ατιμώρητες» πρόσθεσε η ίδια.
Τεράστιες προκλήσεις για τον Στάρμερ
Μόλις τέσσερις μήνες μετά την εκλογική επικράτησή του, ο νέος πρωθυπουργός της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ και το Εργατικό Κόμμα βρίσκονται μπροστά σε τεράστιες προκλήσεις. Οι προτεραιότητες του Στάρμερ περιλάμβαναν την αναζωογόνηση μιας στάσιμης οικονομίας και την αποκατάσταση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) που έχει «γονατίσει» από αλλεπάλληλες κρίσεις. Ωστόσο έχει να αντιμετωπίσει τώρα ένα πιο άμεσο και απροσδόκητο πρόβλημα, που χαρακτηρίζεται ως η πρώτη μεγάλη δοκιμασία του. Ο Στάρμερ τόνισε ότι οι δράστες των ταραχών που συγκλόνισαν το Ηνωμένο Βασίλειο «θα μετανιώσουν», προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση «θα κάνει ό,τι χρειάζεται για να τους οδηγήσει στη Δικαιοσύνη».
