Κυβέρνηση και Ταλιμπάν είναι σε άκαρπες διαπραγματεύσεις και όλα κρίνονται στις μάχες
Το Αφγανιστάν χαρακτηρίζεται «νεκροταφείο των αυτοκρατοριών». Η φήμη αυτή ενισχύεται με την αποχώρηση των ΗΠΑ. Αυτήν τη στιγμή η «μεγάλη εικόνα» είναι η παρακάτω: οι ΗΠΑ φεύγουν, οι Ταλιμπάν προελαύνουν, η αφγανική κυβέρνηση οχυρώνεται, η Κίνα έρχεται, η Ρωσία και το Ιράν ανησυχούν και το Πακιστάν πανηγυρίζει.
Οι τρέχουσες πολιτικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Ταλιμπάν, αφγανική κυβέρνηση και ΗΠΑ στην Ντόχα του Κατάρ βρίσκουν τοίχο. Οι Ταλιμπάν νιώθουν ότι η συγκυρία και ο συσχετισμός τούς ενισχύουν. Συνεπώς, οι απαιτήσεις τους διευρύνονται, διεκδικώντας τη «μερίδα του λέοντος» σύμφωνα με τον Αμερικανό διπλωμάτη Ζαλμάι Χαλιλζάντ. Ωστόσο ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ενωση, Ρωσία και Κίνα ζητούν πολιτική λύση, ειδάλλως απειλούν τους Ταλιμπάν με διεθνή απομόνωση.
Οι εξελίξεις ανησυχούν ιδιαίτερα τη Ρωσία και τους συμμάχους της στην περιοχή, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Ολοκληρωτική νίκη των Ταλιμπάν ενδεχομένως να απελευθερώσει ντόμινο εξελίξεων. Τα μετασοβιετικά καθεστώτα της κεντρικής Ασίας είναι ιδιαίτερα ασταθή και επιρρεπή σε οποιαδήποτε φονταμεταλιστική δράση ή προσφυγικά ρεύματα. Υπογραμμίζεται ότι ήδη πραγματοποιούνται στρατιωτικές ασκήσεις κατά μήκος των συνόρων με ρωσική παρουσία.
Συγχρόνως η Κίνα βολιδοσκοπεί τις διαθέσεις των Ταλιμπάν, αφού ανησυχεί ότι σε ενδεχόμενη νίκη τους η επαρχία της Σιντσιάνγκ που κατοικείται από τους Ουιγούρους θα αποσταθεροποιηθεί περαιτέρω. Αυτό διότι στις τάξεις των Ταλιμπάν συμμετέχει το Ισλαμιστικό Κόμμα του Ανατολικού Τουρκεστάν, το οποίο διεκδικεί την ανεξαρτησία της Σιντσιάνγκ. Ωστόσο οι Ταλιμπάν διεκδικούν τα κινεζικά κεφάλαια την επαύριον του πολέμου και η Κίνα δεν χάνει την ευκαιρία να ανταλλάξει τις επενδύσεις με την ασφάλειά της.
Η στρατηγική τους
Στην παρούσα φάση οι Ταλιμπάν δεν έχουν ακόμη δυνατότητες στρατιωτικής επιβολής. Ο στρατός της αφγανικής κυβέρνησης διαθέτει σχετική υπεροπλία ειδικά στα αστικά κέντρα και πλεονέκτημα στις τακτικές μάχες. Συνεπώς, οι Ταλιμπάν επιχειρούν να περικυκλώσουν και να απομονώσουν τις μεγάλες πόλεις της επαρχίας ώστε να τις πολιορκήσουν. Η γεωγραφία του Αφγανιστάν βοηθάει τη συγκεκριμένη στρατηγική αφού οι αποστάσεις είναι τεράστιες, οι δρόμοι δύσβατοι και ορεινοί και υπό τον έλεγχο των Ταλιμπάν.
Επίσης, οι Ταλιμπάν έχουν κυριαρχήσει στην πλειονότητα των συνοριακών περασμάτων της χώρας, εξασφαλίζοντας πολύτιμα χρήματα από την εμπορική κίνηση ενώ κατοχυρώνουν δημόσια εικόνα που εκπέμπει αξιοπιστία.
Αυτήν τη στιγμή οι Ταλιμπάν ελέγχουν τη μισή χώρα, αλλά δεν έχουν καταφέρει ακόμη να κυριαρχήσουν σε κάποια μεγάλη πόλη. Προσφάτως η Χεράτ βρέθηκε στο επίκεντρο των μαχών, αφού επιχείρησαν να την καταλάβουν διά της εφόδου. Ομως πολιτοφύλακες και στρατός τούς απώθησαν, ενισχύοντας το ηθικό του κυβερνητικού στρατοπέδου.
Ταυτόχρονα, οι Ταλιμπάν εξαπέλυσαν επίθεση στην Κανταχάρ. Η πόλη αποτελεί σύμβολο για τους επιτιθέμενους και βρίσκεται στο νοτιοανατολικό Αφγανιστάν. Η οργάνωση των Ταλιμπάν δημιουργήθηκε στη συγκεκριμένη πόλη και σχεδιάζουν να τη μετατρέψουν σε προσωρινή πρωτεύουσα εάν την καταλάβουν. Παράλληλα έχουν σχεδόν καταλάβει την Λασκάρ Γκαχ, πρωτεύουσα της επαρχίας Χελμάντ, γειτονική της Κανταχάρ. Οι αφγανικές αρχές έχουν επιβεβαιώσει ότι όλα τα διαμερίσματα έχουν καταληφθεί πλην ενός, ενώ καλούν τους κατοίκους να εκκενώσουν την πόλη. Εάν ολοκληρώσουν την κατάληψή της, θα έχουν κάνει ένα σημαντικό βήμα στην πορεία τους προς την εξουσία.
Ομόχρονα, στις 3 Αυγούστου μια έκρηξη ταρακούνησε την πρωτεύουσα Καμπούλ. Ενοπλοι Ταλιμπάν επιτέθηκαν στο σπίτι του υπουργού Αμυνας Μπισμιλάχ Μοχαμαντί, ενώ βόμβα εξερράγη σε αυτοκίνητο. Ο Μοχαμαντί έλειπε εκείνη τη στιγμή και γλίτωσε από την επίθεση. Συνολικά οκτώ άτομα σκοτώθηκαν και περίπου 20 τραυματίστηκαν. Η παραπάνω εικόνα είναι συνηθισμένη στην Καμπούλ, όπου εδώ και χρόνια βομβιστές αυτοκτονίας και ένοπλοι σκορπίζουν τον τρόμο στον πληθυσμό, αποσταθεροποιώντας και την κυβερνητική εξουσία.
Κοινωνικές αντιδράσεις
Μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από τη χώρα και 20 χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου οι φονταμενταλιστές ενισχύονται ταχύτατα και γίνονται ρυθμιστικός παράγοντας στην ευρύτερη περιοχή
Η μάχη της Χεράτ έδωσε ισχυρή ψυχολογική ανάταση τόσο στην αφγανική κυβέρνηση όσο και στα τμήματα της κοινωνίας που δεν θέλουν να δουν τους Ταλιμπάν στην εξουσία. Στη διάρκεια της μάχης άνθρωποι έβγαιναν στις ταράτσες και φώναζαν «Ο θεός είναι μεγάλος», ενώ ακολούθησαν και πορείες. Μάλιστα την κρίσιμη στιγμή της μάχης ένας ισχυρός παράγοντας της πόλης και βετεράνος του πολέμου κατά της ΕΣΣΔ ονόματι Ισμαήλ Χαν (nom de guerre «λιοντάρι της Χεράτ») κινητοποίησε διάφορους πολιτοφύλακες και απώθησε τις επιθέσεις των Ταλιμπάν, προσφέροντας πολύτιμα πλάνα προπαγάνδας στην αφγανική κυβέρνηση.
Στην Καμπούλ μία ώρα μετά την επίθεση στο σπίτι του υπουργού Αμυνας κάτοικοι επίσης βγήκαν στις ταράτσες φωνάζοντας «Ο θεός είναι μεγάλος» και ακολούθησε μεγάλη πορεία με τη συμμετοχή της κυβέρνησης τη στιγμή που διεξαγόταν η μάχη. Αμέσως μετά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατακλύστηκαν από παρόμοιες εικόνες και από τις άλλες πόλεις της χώρας.
Οι συγκεκριμένες εικόνες συνιστούν ποιοτική αλλαγή στο βάθος της κοινωνικής συμμαχίας που εκφράζει η αφγανική κυβέρνηση, τουλάχιστον στα αστικά κέντρα. Πολλοί Αφγανοί νιώθουν ότι δεν θέλουν να ζήσουν κάτω από την εξουσία των Ταλιμπάν, αν και ο στρατιωτικός συσχετισμός πολύ σύντομα μπορεί να αλλάξει άρδην υπέρ των τελευταίων.